Таблицадан көргеніміздей ЕАҚ 2 фактордың өзгеруіне байланысты өзгереді, олар жұмысшылар саны мен еңбек ақысы. Осы факторлардың ықпалы келесі модель бойынша зерттеледі: З = з  Т (з – жылдық орта еңбек

Таблицадан көргеніміздей ЕАҚ 2 фактордың өзгеруіне байланысты өзгереді, олар жұмысшылар саны мен еңбек ақысы. Осы факторлардың ықпалы келесі модель бойынша зерттеледі: З = з  Т (з – жылдық орта еңбек ақы):

З_т = З_пл  Т₁ – З_пл  T_пл;

• 
  жылдық орта еңбек ақы әсерінен
  

1. 
   Еңбек өнімділігін талдаудың мекемеде негізгі орыны қандай?
   
2. 
   Еңбек өнімділігін көтеруге қандай факторлар әсер етеді?
   
3. 
   ЕАҚ қандай факторлар әсер етеді?
   
4. 
   Еңбек өнімін бағалауда қандай көрсеткіштер қолданылады?
   
5. 
   Еңбек өнімділігі мен орта еңбек ақы қандай қатынаста болуы керек?
   

1. 
   Қызметтің өзіндік құны мен эксплуатациялық шығындардың өзгерісі мен талдануының тізбегі мен мазмұны.
   
2. 
   Эксплуатациялық шығындардың өзгерісі мен жоспардың орындалуының талдануы.
   
3. 
   100 теңге кіріске өзіндік құнның өзгеруін талдау. Байланыс мекемелерінің өндірістік-шаруашылық қызметінде синтетикалық көрсеткіштерді талдаудағы өзіндік құн мен эксплуатациялық шығындарды талдаудың орны.
   

Товарлы өндірістің маңызды қасиетті экономикалық категориясы - өзіндік құн. Өндіріс мекемелері үнемді өндіру және үнемді өнім шығаруға жұмсалған шығындары арқылы өнімнің өзіндік құнын көрсетеді. Өндіріс пен өнімді тарату (реализация) материалдық, еңбек, ақша шығындарын талап етеді, оны эксплуатациялық немесе пайдаланатын шығын деп атайды. Өзіндік құн өндіріс мекемесіне өнім мен оны таратуға (реализацияға) қаншаға түсетінін нақты көрсетеді.

Байланыс шаруашылығының түгел бір бөлімінің қызмет көрсету өзіндік құны өзара бөлек байқалады, сол сияқты әр жеке мекеменің өніміне өзіндік құн ерекше дербес алынады.

Байланыс мекемелерінде 100 тенге қызмет етуден түскен табыстан өзіндік құнның бағасы қанша екенін келесі формуламен табуға болады:

мұндағы Э_Р – эксплуатациялық шығындар;

Д_РЕАЛ – қызмет етуден түскен табыстан

Өзіндік құнды проценттік түрде төмендетуді есептеуге келесі формула көмектеседі:

мұндағы С_ПЛ и С_БАЗ – жоспарланған және базалық периодтың өзіндік құндары.

Ауыспалы индексті (өсетін, төмендейтін) (I_Зi) біле тұра және эксплуатациялық шығындардағы әрбір бабтың удельдік шамасына (d_i) қарай, өзіндік құнның (DС) әрбір нақты бабтың әсерінен өсетінін немесе төмендейтінін білуге болады:

Еңбек өнімділігінің өсуі (I_ПТ) және еңбек ақының өсуі (I_ЗП) өзіндік құнға әсері келесі формуламен анықталады:

мұндағы d_ЗП – өзіндік құндағы еңбек ақының удельдік шамасы.

мұндағы d_ПОСТ и d_ПЕР – тұрақты және тұрақсыз шығындардың удельдік шамасы.

- негізгі қызмет көрсетуден түскен табыстың ұлғаюна байланысты Д_осн

• 
  өзіндік құнның төмендеуіне байланысты
  

Э_С = С₁  Д_осн – С₀  Д_осн.

Талдау мен саралауды өзіндік құнның төмендету жолдарын табумен аяқтаған жөн. Өнімнің өзіндік құнын төмендету байланыс саласындағы шығынды азайтады, мекеменің пайдасын молайтады, өндіріс-шаруашылық қызметінің нәтижелілігін арттырады. Өндіріс байланыс мекемелерінің өніміне өзіндік құнды азайтудың қайнар көзі:

а) Еңбек өнімділігін арттыру;

б) НӨҚ-ті үйкемді пайдалану (құрал-жабдықтың икемділік шеберлігін ұлғайту, материалдарға шығынды азайту)

в) Басқару істерін автоматтау

г) Басшылық құрылымдарын жақсарту