Дәрістің тақырыбы



Pdf көрінісі
бет1/7
Дата24.10.2023
өлшемі0,81 Mb.
#187823
  1   2   3   4   5   6   7
Байланысты:
лекция2 Ұлттық діл және діни құндылықтар



ДӘРІСТІҢ ТАҚЫРЫБЫ
ҰЛТТЫҚ ДІЛ ЖӘНЕ ДІНИ 
ҚҰНДЫЛЫҚТАР


ДӘРІСТІҢ ЖОСПАРЫ
1. Діл термині жайында түсінік.
2. Ұлттық діл.
3. Дін дегеніміз не?
4. Діл мен діннің байланысы.
5. Қазақи ділмен ұштасқан діни 
құндылықтар.


Діл ұғымы
«Менталитет» латын тілінің «mens – ақыл, ойлау» (8 түрлі мағынасы бар) сөзінен 
шыққан. Бұл терминді ең алғаш 1910 жылы антрополог 
Леви-Брюль қолданса,
1920 
жылы Франциядағы «Анналов» мектебі «менталитет» сөзін алғаш ғылымға енгізді. 
Менталитетті тарих, этнология, антропология, мәдениеттану, психология, 
философия сияқты ғылымдар өздерінің өзекті тақырыптары ретінде зерттейді. 
Ал «ментал», «менталитет» сөздерін қазақ тіліне «діл» деп аударылу ұсынылып, 
оны ғылыми көпшілік мойындады. Сондай-ақ бұл ұғымға әр ғылым өз алдына жеке
анықтама берген. 
Діл, менталитет – қоғамдағы ұжымдық деңгейде қалыптасатын ойлау
және іс атқару жүйесі. Ол қоғамның барлық мүшелеріне тән және барлық
жеке тұлғалардың іс-әрекеттерінде көрінеді
Діл «біз және біз емес» деген ажыратушы оппозицияға негізделеді. Осыған
байланысты ұлттар арасындағы ең алдымен көзге түсетін, басты ажыратушы
ерекшелік – әр халықтың өзіне тән ана тілі. Екінші ерекшелік – сол ұлттың
ұстанатын діні. 
Ділді қалыптастыруда мәдениеттің, философияның, психологияның, ұлттық 
салт-дәстүрдің, тұрмыстың, қоғамдық әлеуметтік ортаның, саясат пен 
идеологияның, экономикалық қатынастардың маңызы зор. Сондай-ақ ділді
қалыптастыратын басты факторлар тіл және дін болып табылады. 


ҰЛТТЫҚ ДІЛ
Ұлттық діл – әр халықтың ғасырлар бойы қалыптасқан 
дүниетанымын, салт-дәстүрін, әдет-ғұрыптарын, тұрмыс-тіршілігін, 
белгілі бір қоғамдастыққа тән мінез-құлқын көрсететін категория. 
Діл – қазақтың ұлттық мінезі. Қазақ халқының ұлттық мінезі
ғасырлар бойы елдің тұрмыс-тіршілігіне, табиғатына, тарихи
жағдайларына байланысты дамып, қалыптасқан. Мысалы, қазақтың
ұлан-байтақ жерді алып жатуының өзі халқымыздың бойындағы, 
батырлық, ерлік дәстүрді тудырды. Содан, отанын сүю, елін қорғау
ер азаматтардың міндетіне кірді де, ауыз әдебиетіндегі батырлар
бейнесі осылай жасалынған. Осы бір қадір-қасиеттер жас ұрпақтың
бойына сіңіп, ұлттық идеологияның қалыптасуына негіз болды.




Достарыңызбен бөлісу:
  1   2   3   4   5   6   7




©engime.org 2024
әкімшілігінің қараңыз

    Басты бет