Дәрістік кешен пән: жкп 05 Анатомия және физиология Мамандығы
жүктеу/скачать 434,65 Kb.
|
дәрістік кешен ФАП-1
| Лимфа түйіндері лимфа тамырларының қосылған жерінде жасушалардың жинақталуынан түзіледі. Олар қантамырлардың айналасында орналасады. Лимфа түйіндерінің пішіні - домалақ, сопақша, үрмебұршақ тәрізді (иммунды жүйені естеріңе түсіріңдер). Лимфа түйіндерінің бір жағы ішке қарай кіріңкі, ойыстау болады. Осы ойыстау жерінде артерия қантамырлары мен жүйкелер орналасқан. Лимфа түйіндерінің сыртын дәнекер ұлпасынан түзілген тығыз қаптама қаптайды. Лимфа түйіндерінің орналаскан жері: қолтық, шап, мойын, құрсақ қуысы, шынтақ пен тізенің бүгілісі, астыңғы жақсүйeк және т. б. Кейде лимфа түйіндері жиналған бактериялардың әсерінен қабынып, ісіп кетеді. Мысалы, баспамен ауырғанда мойындағы түйіндер іседі (без шошиды). Лимфа түйіндері қан түзілу үдерісіне, ағзаның қорғаныш реакциясына қатысып, лимфа ағынын реттейді. Лимфа түйіндері әр түрлі жұқпалы ауруларды туғызатын бактерияларды қанға жібермей, жояды. Олардың уларын зиянсыз етеді. Лимфа түйіндерінде «қарсыдене» деп аталатын ерекше жасушалар түзіледі. Ірі лимфа тамырларын лимфа өзектері деп атайды. Ең ірі кеуде лимфа өзегі құрсақ қуысында орналасқан. Оған аяқтан, жамбас және құрсақ қуыстарынан лимфа сұйыктығы жиналады. Кеуде лимфа өзегі мойын тұсында орналасқан. Ол сол жақтағы қолтықасты вена тамырларына келіп қосылады. Сонымен, лимфа жүйесіне - лимфа қылтамырлары, лимфа тамырлары, лимфа түйіндері және лимфа өзектері жатады.
Лимфа жуйесініңқызметі: Ұлпасұйықтығыныңқанайналымжүйесінеқосылуынакөмектеседі. Лейкоциттертүзеді. Ағзағатүскенбөгдеденелер мен бактериялардыұстап, биологиялықсүзгі қызметінатқарады. Ашішекбүрлеріндегімайлардысіңіругеқатысады. Лимфа – таза, ақшылсарысу. Ол лимфа тамырларындапайдаболады. Одансоң лимфа тамырларынажиналып, көктамырқанықұятыноңжаққұлақшағақұйылады. Салмағы 60 кг ересекадамағзасында 1200-1600 мл лимфа болады. Димфажүйесі – жүрек-қантамырларжүйесініңбірбөлігі. Лимфа жүйесіарқылыұлпаларданқантамырларға су, нәруыз, май, заталмасуөнімдеріағады. Лимфа қанғаұқсасболғаныменқұрамынданәпуызөте аз жәнеэритроциттерболмайды. Лимфа тамырларыныңқантамырданайырмашылығы – лимфа тамырларыменсұйықтық тек жүреккеқарайакғады. Лимфа плазмасыныңқұрамықанплазмасынажақын. Лимфа жүйесіндеартерияларғаұқсастамырларболмайды, лимфа капиллярларыболады. Лимфа капиллярларыныңқантамыркапиллярларынанайырмашылығы - лимфа капиллярларыныңбірұшытұйық. Оларұлпажасушаларыныңарасынанбасталады. Капилляр қантамырларынақарағанда лимфа капиллярлардыңқабырғасыөтежұқа. Қантамыркапиллярларыныңекіұшы да ашық. Лимфа капиллярлары ми, жұлын, шеміршек, қағанақ, көзбұршағынанбасқамүшелердіңбәрінторлапжатады. Қанғақарағандалимфағаулызаттар тез өтеді. Лимфа жүйесініңқызметіқантамыржүйесінеұқсас, яғниқоректікзатпенэнергиялықжәнеқұрылысматериалдарынжасушаға, ұлпаларғатасымалдайдыжәнеоларданзаталмасуданпайдаболғанкерексізжәнеулызаттардышығарады. Лимфа жүйесібұларданбасқа тек өзінеғанатәнқасиеттерді де атқарады. Ол – лимфаныңбөгеттік, иммундық, қоректендіруқызметі. Бөгеттіқызметті лимфа түйіндеріатқарады. Лимфа түйіндері лимфаның құрамына түскен улы заттарды, бактерияларды, вирустарды және тағы басқаларды сүзіп ұстап, кейбіреулерін ағзаға зиянсыз түрге айналдырып, өткізіп отырады. «Қарсыдене» деп аталатын ерекше жасушалар түзіледі. Тушь, торий, майлы заттар адамның денесінде ұзақ уақыт тұтылып қалады. Ондағы жиналған заттар лимфа түйіндерінің жұмысын бұзады. Мысалы, баспамен ауырғанда (ангина) мойындағы түйіндер іседі (без шошиды), алқым бездерінің өне бойы ісінуі туберкулез, бурцелез ауруларында лимфа түйіндері инфекция қоздыру орнына, сонымен қатар лимфа түйіндері ісік жасушаларына айналады. жүктеу/скачать 434,65 Kb. Достарыңызбен бөлісу:
|