Диплом жұмыс Тақырыбы: Бүтін сандар жиынында теңдеулерді шешу. Орындаған: Нысанова Эльмира

Егіні бітік болып, қырманы қызылға толған диқан барлық бидайын есік алдындағы тақырға түсіріп алады да, оның біразын екі ұраға тең бөліп көмуді ойлайды.

Диқан бірінен бірі үш пұт артық сыятын үш қап дайындайды да, оның ең кішісін қызыны, орташа қапты ұлына береді. Өзі үлкен қапты алады. Сөйтіп үшеуі есік алдындағы тақырда жатқан таза да құрғақ бидайды ұраға құюға кіріседі. Әке екі ұраның біреуін иемденеді де, ұлы мен қызын тап осындай екінші ұраға жібереді.

Өзара бәсекеге түскен үшеуі бірінен-бірі қалыспай өз ұрасына қапшығымен он реттен астық тасығанда екі ұра да толады. Бұдан кейін әкесі ұраға сабан шаншып, бетін топырақпен жұқалап көмеді. Мұнысы астық қызып кетпеу үшін істеген қамы еді.

Жауабы: Әкесі отыз пұт, ұлы жиырма пұт, қызы он пұт тасыған.

Ескілікті есептердің бірі мынандай болып келеді.

Ауыр жүк артылған ат пен қашыр қара жол үстінде қатар келе жатады. Үстіне артылған жүгінің шамадан тыс ауыр екенін айтып, ат қатты налиды

- Сен несіне ренжіп келесің? –дейді оған қашыр.

- Егер сенің үстіңдегі бір қапты менің арқама артса, онда менің жүгім сенікінен екі есе ауыр болып кетер еді.

- Ал егер мен сенің үстіңдегі бір қапты алсам ше?- деп сұрайды ат.

- Онда екеуміздікі тепе-тең шығар еді,-дейді қашыр.

Айтыңдаршы, данышпандар, ат үстінде және қашыр үстінде қанша қаптан жүк болды?

Жауабы: Ат үстінде бес қап, қашырда жеті қап.

Жалпы айтқанда оқу үрдісінде бүтін сандар жиынында теңдеулерді шығарудың әдіс – тәсілдерін пайдалану, оларды терең зерттеу сабақтың сапасын арттырады. Сондай – ақ оқушылардың белсенділігі мен ой - өрісін дамытуға септігін тигізеді және олардың пәнге, техникалық ғылымға деген қызығушылығын арттырады. Ең негізі оқушылар бағдарламадан тыс мағлұматтар алып, білім сапасын арттырады.

Қазіргі таңда жоғары білім беру үздіксіз білім алуға дайын, өзінің сана сезімін жан – жақты жетілдіріп, кәсіби қорын толықтыруға қабілетті, қоғам дамуындағы нарықтық қатынастың құбылмалы саясатына тез бейімделетін шығармашыл, еңбекқор жастарды тәрбиелеп, білімді де білікті мамандар дайындауды мақсат тұтады. Сол себепті, жастардың білім алуы үшін барлық жағдай жасалған және дүниежүзілік олимпиадаларға шығуға жол ашық. Соңғы кезде математикалық олимпиадаларға, ғылыми жобаларды қорғауға көп көңіл бөлінуде. Жыл бойы әр – түрлі халықаралық дәрежедегі математикалық сайыстар өткізіледі, атап айтсақ, “Жібек – жолы”, “Кенгуру”, “Ақбота” және т.б. Бұл сайыстарға қатысу үшін оқушылардың дайындық дәрежелері өте жоғары деңгейде болуы шарт.

Сонымен қатар қазіргі мектеп математикасындағы оқыту үрдісінің нәтижесін жоғарылату бағытында оқушылардың алған білімдерін практикада өздігімен орындауға үйрету керек.

1. 
   Баймұханов Б. және т.б. Алгебра: Жалпы білім беретін мектептің 7 – сыныбына арналған оқулық. – Алматы: Атамұра, 2003.
   
2. 
   Алдамұратова Т. А. Математика: Жалпы білім беретін мектептің 5 – сыныбына арналған оқулық. – Алматы: Атамұра, 2001.
   
3. 
   Шыныбеков Ә. Н. Алгебра: Жалпы білім беретін мектептің 8 – сыныбына арналған оқулық. – Алматы: Атамұра, 2004.
   
4. 
   Никифорович В. А. В мире уравнений. – Москва: Наука, 1987.
   
5. 
   Моралишвили Т. Д. Современные поблемы методики преподавания математики. – М.: Просвещение, 1985.
   
6. 
   Гельфонд А. О. Популярные лекций по атематике. – Решение уравнений в целых числах. – М.: Наука, 1983.
   
7. 
   Көбесов А. Математика тарихы. – Алматы: Кітап, 1993.
   
8. 
   Қырық қазына. Қазақ халқының ауызша есептері. Алматы: Мектеп, 1987.
   
9. 
   Асқарова А. Теңдеулер, теңсіздіктер және олардың системалары. – Алматы: Рауан, 1992.
   
10. 
    Васильев Н. Б., Егоров А. А. Задачи всесоюзных математических олимпиад. – Москва: Наука, 1988.
    
11. 
    Коягин С. Д., Тоноян Г. А., Шарыгин И. Ф., Копылов И. А. И др. Зарубежные математические олимпиады. – М.: Наука, 1987.
    
12. 
    Ли В. А., Егизбаев С. Е. Математические олимпиады в Казахстане. – Алматы: Рауан, 1993.
    
13. 
    Симонов А. Я и др. Система тренировочных задач и упражнений по математике. – М.: Просвещение, 1991.
    
14. 
    Куланин Е. Д., Норин В. П., Федин С. Н., Шевченко Ю. А. 3000 конкурсных задач по математике. – М.: Рольф, 2000.
    
15. 
    Лурье М. В., Александров Б. И. Задачи на составление уравнений. – М: наука, 1990.
    
16. 
    Олехник С. Н. И др. Нестандартные методы решения уравнений и неравенств. – М.: МГУ, 1991.
    
17. 
    Пойа Д. Как решать задачу. Вып.І. – Львов: Квантор, 1991.
    
18. 
    Петраков И.С. Математические олимпиады школьников: Пособие для учителей. – Москва: Просвещение, 1982.
    
19. 
    Журнал “Математика в школе” отдел задачи за 1986 – 2004 годы.
    
20. 
    Қалиев С. Республикалық математика олимпиадалары есептерінің жинағы. – Алматы: Мектеп, 1982.