Диплом жүмысы тақырыбы: «Бастауыш сыныпта есім сөздерді оқыту»

жүктеу/скачать 3,4 Mb.

бет	17/23
Дата	22.03.2017
өлшемі	3,4 Mb.
	#12060
түрі	Диплом

1 ... 13 14 15 16 17 18 19 20 ... 23

42

І5,33%-ын де, да, мен, ғой, соң шылаулары, 17,57%-ын сөз, күп, жер, көз, үй, бас, адам, ат, кол, жыл секілді зат есімдер, 5,52%-ын бір, он сан есімдері, 3,52%-ын жо/с, ^/^, асөл сөздері, 0,98%-ын алд комскші ссімі, 1,47%-ын барышиа үстсуі қамтиды.

16-кесте - 50 жылдардагы оқулыктардың жиілік сөздігіндегі сөздердің қатар саны мен (рангімен) абсолютті жиілік шамасы арасындагы қатынасты білдіретін кестс көрінісі

Абсолют ті жиілік (Ғ,)	Қатар саны (ранг)	Абсолют ті жиілік (Ң)	Қата Р саны (ранг )	Абсолют ті жиілік (Ғі)	Қатар саны (ранг)	Абсолютт] і жиілік (Ғ,)
1. 2	1	2	1	2	1	2
1. 3609	14	1066	27	749	40	615
2. 3374	15	1007	28	747	41	615:
3. 3142	16	954	29	747	42	601!
4. 2301	17	945	30	742	43	596:
5. 2024	Л8¹	934	31	742	44	596
6. 1769	19	902^	32	726	45	594,
7. 1510	_"іоі	870		720	_46І	584;
8. 1462	₂₁	818	34	717	47	580!
9. 1371	₂₂	802	35	710	48	563
10. 1270	₂₃	801	36	710	49	544 _;
11. 1256	₂₄	779]	37	684	50	539
12. 1190	₂₅	760	38	654
13. 1124	₂₆	751	. 39] 647

I

Қарастырылған салыстырулар нәтижесінде оқулықтар мсн БӘ тіліндегі жиілігі ең жоғары сөздердің ішінде табиғаттағы заттар мсн қүбылыстарды, олардың арасындағы байланыстарды және солардың жай-күйін білдіретін жіктсу есімдіктері, зат есімдер мен етістіктердің және көмекші сездердің улесі басым екендігін көреміз. Осы категорияларды бір-бірімен байланыстыру арқылы окушылардык тілінде грамматикалық ерекшеліктер дамып, қалыптасады. Оқулык мотіндеріндегі жоғары жиілікте колданылған осы лексмкалык, түлғаларға талдау жасай отырып, болашакта оқулық мотіндерін түзу барысында сирек қолданыстағы мағыналық қүндылығы жоғары сездерге де назар аударылып, олардың танымдық маңызы, жаңа үғым, түсініктерді берудегі мүмкіндіғі ескерілсе дейміз.

Енді белгілі бір жиіліктегі сөз бен оның жиілік қүрылымдағы рсттік нөмірі, яғни рангісі арасындағы байланыстың бар-жоқтығын

тексеріп көрейік:

Жогарыда көрсетілгсн 16-кестені түсіндіретін болсақ, 50 жылдардағы окулыктардың жиілік сөздігі мәлімсттсрі бойынша мотіннің жиілік қүрылымының үзіндісі (мүндагы і - ранг, Ғ, — абсолютті жиілік, мәтін көлемі N=185961; түбір сөздің көлемі Ь= 10298; Ғ_тах=3609) рангі мсн жиілік сөздік арасындағы белгілі бір тәуедцілікті білдіреді.

17-кесте - 70 жылдардағы оқулықгардың жиілік сөздігіндегі сөздердің кдтар саны мен абсолютгі жиілік шамасы арасындагы қатынасты білдіретін кесте көрінісі

Қата

Р саны

(ранг )

Абсолют ті жиілік

_№)

Қатар саны (ранг)

Абсолют ті жиілік (Ғ.)

Қата
Р

саны (ранг )

Абсолют ті жиілік (Ғ,)

Қатар саны (ранг)

Абсолютт і жиілік (Ғ,)

1

2

1

2

2

1

2

1

₄₉₈₂

14

1423

' 27

1102

40

832

2

₃₇₃₆

15

1400

28

1083

41

831

3

₂₉₃₅

16

1315

29

1075

42

820

4

₂₁₈₈

17

1267

30

1072

43

792

5

₂₀₂₉

18

1263

31

1033

44

787

6

₁₉₆₅

19

1255

32

997

45

785

7

₁₈₀₄

20

1249

Зл

972

46

768

8

₁₇₉₈

21

1208

34

970

47

744

9

₁₇₀₇

22

1185

35

964

48

729

10

₁₇₀₅

23

1162

36

926

49

728

11

₁₆₈₁

24

1154

37

922

50

691

12

₁₆₇₇

25

1145

38

893

13

₁₄₄₅

26

11251

391

863

_[

Яғни, сөздердің рангі өсуіне қарай, оның жиілігі кеми береді. Мысалы, 50 жылдардағы оқулықтарда ең томснгі рангіде жоғарғы жиіліктегі "ол" есімдігі түр. Сол секілді 70 жылдардағы БСО ранг-жиілік тәуелділігінің ксстесін салыстырсақ, мүнда да жоғарыда келтірілген сөздердің кему жиіліғі бойынша орналасу реті мен оның жиілігі арасында кері тәуелділік бар скендігін корсміз.

17-кестеден көрінгендей, 70 жылдардағы оқулықтарда да ранп мен сөздің берілген жиілігі арасында кері тәуелділік бар екенін байқаймыз. Мысалы, ең жоғарғы жшліктегі ол есімдігі рангі бойынша ең төменгі қатарда түрғаны соның дәлелі. Ал одан жиілігі біршама азырақ көрсеткішті білдіретін ал шылауыныц қатар саны жоғарылау

44

(50-ші қатар). Мүндагы і - ранг, Ғ, - жиілік, мәтіннің колемі N=241984; түбір соз көлсмі Ь=12281; Ғ_тах=4982. Осындай байланысты БӘ мәтіндерінің жиілік қүрылымынан да аңгаруға болады: мүнда жиілігі 1231 сөз қолданысқа тсң болатын бір сан ссімі рангі бойынша бесінші орында түрса, онымсн салыстырғанда жиілігі біршама төмсн он слн есімінің (жиілігі 311 сөз қолданысқа тең) катар саны одан жоғары (37-ші қатар). Осындай ксрсгарлықты 18-кестснің өн бойынан анық байқауга болады:

18-кесте

- БӘ жиілік сөздігіндегі сөздердің қатар саны мен абсолютті жиілік шамасы арасындагы қатынасты бшдіретін кестс көрінісі

Қата Р саны (ранг )	Абсолют ті жиілік (Ң)	Қатар саны (ранг)	Абсолют ті жиілік (Ң)	Қата Р саны (ранг )	Абсолют ті жиілік (Ғ,)	Қатар саны (ранг)	Абсолютт і жиілік (Ғі)
1	2	1	2	1	2	1	2
1	1796	14	596	27	314	40	289
2	1769	15	592	28	369	41	282
3	1702	16	536	■ 29	362	42	278
4	1278	171	5141	30	339	43	274
5	1231	18	468	³¹	336	44	273
6	1107	19	467	32	33 Л	45	268
7	1028	20	439	33	329	46	266
8	1001	21	436	34	326	47	261
9	920	22	411	35	320	48	250
10	752	23	399	36	315	49	250;
_н	728	24"	396¹	37	311	50	247
₁₂	700	25	391	38	304		і
₁₃	597	26	389	39	291		_. 1

18-кссте мәліметтері бойынша БӘ мәтіндерінің жиілік қүрылымының үзіндісінен де жогарыда айтылган заңдылықты көруге болады. Мысалы, ең жогаргы жиіліктегі боя етістігі сң төмснп (1-ші қатарда) орында түрса, онымсн салыстырғанда біршама азырақ жиіліктсгі жыл зат есімінің қатар саны одан жогары (50-ші қатар). Сол сияқты оте жоғарғы жиіліктегі соз есімдігінің рангісі (2-ші қатар) одан біршама теменгі жиіліктсгі соң щылауынан (49-шы қатар) темен. Б.үл арада да зерттеу нысанындағы мәтіндердің жиілік қүрылымындагы белгілі бір сөздің қолданылу жиілігі оның рангісінс

жүктеу/скачать 3,4 Mb.

Достарыңызбен бөлісу:

1 ... 13 14 15 16 17 18 19 20 ... 23