Қара шаңырақ.Үлкен үй;тәрбие алған,ұшып шыққан ұя. [ҚТФС;329-б]. Алғыс және қарғыс
1) Аруағыңнан айналайын ата-бабаңыздың бағының өскенін
бермеседе,басыңның өскенін берсін деп тілеймін.(29-бет)
Бағы өсу.Дәуірі жүрді,дәуірленді;бағы жанды, мейірі артты,дегені болды,тасы өрге домалады. [ҚТФС;87-б]. Өлшем бірлік
Соның өзі тап онша алыста да емес,қол созым жерде тұрғандай(15бет)
Қол созым жерде.Ең жақын жер;ұсынса,қол жететін жер. [ҚТФС;345б].
Көз ұшында құлтылдап бара жақан шұбар аттың жеткізетін түрі жоқ.(53-бет)
Көз ұшында.Алыста,жырақта,көз жетер-жетпес жерде.[ҚТФС;259-б].
Табиғат құбылыстарына байланысты.
Көз алдына жолбарыс та бөрі де қалмапты,тек түлкі қалыпты,оның жұлдыздай ағып бара жатып,жалт бұрылып артына қарағаны қалыпты.(37бет)
Жұлдыздай ақты.Қатты жүгірді,оқша атылды. [ҚТФС;209-б].
Бұрын ешкім білмеген жаңа жүйрік, жаңа палуан, жаңа шешен, жаңа әнші-күйшінің жұлдызы аспандап шыға келер-ді.(65-бет)
Жұлдызы жоғары.Мерейі үстем,дұшпанын мұқатып,иығыда өсіа тұр деген мағынады. [ҚТФС;209-б].
Тарихи кезеңдердің тұлғаларға қатысты
1) Күндері шөпектеп шөп тістелеген қоңыр шұнақ қошақанның бүйірінің бұлтиған, бұлтимағанына қараған екі арада халық өріске таласып кергілесіп жатқанда ақ патша екеуін ту сырттарынан тас қамал тұрғызып «қайда барсаңдар да - Қорқыттың көрі» қып қамап алмақшы...
Қайда барсаңдар да - Қорқыттың көрі. Қайда барсаң да,құтылмас бір бәле.(Сары уайымға түсіп,қиындықты төндірген кісіге айтылады).[ҚТФС;305-б].
Қосымша фразеологизм сөздер:
Қапшаған қашардың уызынан дәметіп,мықтыға арқа сүйеп тайтаңдаған башқұрттардың талапайына төзе берер жәйіміз жоқ деді.(7-бет)
Тек төңіректен хабар тосып,екі құлағы төрт болып отырған хан ауылына тезірек жеткізгілері келген сондағы көп аттының ғана дүсірі сергек естіледі.(35-бет)
Достарыңызбен бөлісу: |
