жалғасы кесте 8
1
|
2
|
3
|
4
|
5
|
11
|
Құм бөлгіш гидро-циклон
|
1
|
3000
|
3000
|
12
|
Экран сүзгісі
|
1
|
4000
|
4000
|
13
|
Контроллер
|
1
|
3500
|
3500
|
14
|
Қысым датчик
|
1
|
2700
|
2700
|
15
|
Құм сүзгісі (песочный фильтр)
|
1
|
25000
|
25000
|
16
|
Ауа райы контроллері
|
1
|
2500
|
2500
|
17
|
Тескіш (дырокол)
|
2
|
4320
|
8640
|
|
Барлығы:
|
|
|
27 0365
|
Орман питомнигін тамшылатып суару бойынша жобаны ұйымдастыруға қажетті қондырғылар мен құрал-жабдықтарды алуға қанша қаржы кететіндігі есептелді. Қазіргі нарықтағы баға бойынша 270365 мың теңге қаражатты құрап отыр.
Жобаны ұйымдастыру бойынша күрделі салымдардың тиімділігін есептеу үшін 10 - кестенің деректері пайдаланылатын болады.
Кесте 10 - Күрделі салымдар тиімділігін есептеу
№
|
Шығындар атауы
|
Сомасы
(жүз мың, млн теңге)
|
1
|
2
|
3
|
1
|
Тікелей шығындар:
|
|
|
Негізгі, қосымша, есептелген жалақы
|
400 000
|
|
Қосалқы, қосымша өндірістердің қызметтері
|
500 000
|
|
Тұқым түрлеріне
|
15 0000
|
|
Орман питомнигін тамшылатып суаруға арналған қондырғылар мен құрал-жабдықтар және материалдар.
|
27 0365
|
|
Техниканы ағымдағы жөндеу және қосалқы бөлшектерді сатып алу
|
200 000
|
|
ЖЖМ
|
100 000
|
|
Жиыны:
|
1 620 365
|
2
|
Жалпы өндірістік шығындар
|
410 000
|
|
Әкімшілік-басқару шығыстары:
|
|
|
Амортизациялық аударымдар
|
97 000
|
|
Есептелген негізгі жалақы
|
200 000
|
|
Жиыны:
|
707 000
|
|
Питомник аумағы мен суару бойынша барлық шығыстар:
|
2 327 365
|
"Бейнеу орман шаруашылығы" КММ-де орман питомнигі аумағы мен суару жобасын ұйымдастыруға қажетті баға есептелді. Жобаны ұйымдастыру 2022 жылғы бағамен 2 327 365 млн теңгені құрап отыр.
"Бейнеу орман шаруашылығы" КММ питомнигі аумағында көрсетілген ассортиментке сәйкес питомник қуатының 10-кестеде келтірілген отырғызу материалының саны өндірілуі мүмкін. Отырғызу материалдарының бағасы орман шаруашылығы басқармасынан алынды.
Кесте 11 - питомниктің қуаты және өсірілетін отырғызу материалдарының ассортименті
№
|
Көшет түрлері
|
Саны
(дана)
|
Сату бағасы
(теңге)
|
Болжамды бағасы, (жүз мың) теңге
|
1
|
Кәдімгі қарағай
|
120
|
1000
|
120 000
|
2
|
Ақ терек
|
150
|
700
|
105 000
|
3
|
Терек
|
150
|
700
|
105 000
|
|
Жиыны:
|
|
|
330 000
|
Стандартты көшеттерді өсіру және сату кезінде алынатын шартты пайда П = 330 000-15 0000 = 18 0000 мың теңгені құрайды.
Тірі және қоғамдық еңбек шығындарының тиімділігі-es=330000/ 150000 = 2,2.
Экономикалық бағалау бойынша барлық есептер алқап бірлігінен өсірілетін отырғызу материалының мөлшерін және оны өсіру сауру уақытын ескере отырып орындалды. Орман питомнигін тамшылатып суару жүйесін жобалауға қажетті қондырғылар мен құрал-жабдықтар қазіргі қолданыстағы сату және сатып алу бағасы арқылы сатып алынды. Сатып алынған тұқымды арықарай көбейтіп ішкі нарыққа сату бағасы болжанды. Жобаны ұйымдастыру бойынша экономикалық есептеулер экономикалық бөлімде кестелерде толық көрсетіліп айқындалады.
4 ЕҢБЕКТІ ҚОРҒАУ
Бөлім "далалық жағдайларда орындалатын кәсіптер мен жұмыс түрлеріне арналған қауіпсіздіктің жалпы талаптары" үлгілік нұсқаулығының негізінде дербес нақты орман шаруашылығының ерекшелігін ескере отырып жазылады [29].
2. Жұмыс басталар алдындағы қауіпсіздік талаптары
2.1. Жұмыс басталғанға дейін бригадир (звенолық) шеберден олар жұмысқа дейін танысқан технологиялық картамен көзделген операцияларды орындау тәртібі мен кезектілігін, қауіпті аймақтарды және өзге де қауіпсіздік талаптарын нақтыласын.
2.2. Дайындау жұмыс күтіп алып тастау кедергілер тазалау өту жолдары қамтамасыз ете отырып, еркін.
2.3. Тікелей жұмыс алдында жеке қорғаныс құралдарының болуын, жарамдылығын тексеру және кию, қол мүкәммалының, машиналар мен аспалы жабдықтың жарамдылығын тексеру.
2.4. Биоотыны бар жылыжайларда жұмыс істеу кезінде жұмысшылар қосымша резеңке етікпен және су өткізбейтін алжапқышпен қамтамасыз етіледі[30].
3. Жұмыс кезіндегі қауіпсіздік талаптары
3.1. Топырақты дайындау, Тиеу - түсіру жұмыстары, ат-арба жұмыстары, тыңайтқыштар мен улы химикаттарды енгізу және өңдеу кезінде тиісті нұсқаулықтардың талаптарын орындау қажет.
3.2. Алаңдарды қолмен өңдеу кезінде бір-бірінен 3 метрден жақын емес орналасуы тиіс.
3.3. Алаңдарды механикалық суару кезінде өзге жұмыстарды жүзеге асырмау керек. КДН қондырғыларының ЭЖЖ аймағында жұмыс жауапты тұлғаның басшылығымен наряд - рұқсат беріле отырып, мақсатты нұсқамалықтан кейін жүргізіледі.
3.4. Қазғыш қапсырмалары және басқа да аспалы жабдықтары бар машиналар жұмыс істеген кезде: жылжымалы машинадан 5 м жақын болуға; тереңдетілген жұмыс органдары кезінде Бұрылыстар мен бұрылыстар жасауға; баруға және отыруға, машина қозғалысы кезінде аспалы жабдықтың астында және астында болуға, жұмыс органдарын реттеуге рұқсат етілмейді.
3.5. Көтерілген рамаларды жылыжайлар мен жылыжайларда ұстау үшін тіректерді пайдалану керек. Рамаларда оларды көтеруге арналған тұтқалар болуы керек.
3.6. Рамаларды қардан тазарту кезінде жылыжайлар арнайы траптармен қамтамасыз етілуі керек.
3.7. Электр жылытуы бар жылыжайларға қызмет көрсету кезінде жоталар: электр жылытқыштарды желіге қосар алдында учаскеде адамдардың жоқтығына көз жеткізу керек; жылыту учаскесін оның шекарасынан 5 м қашықтықта ескерту белгілерімен қоршау керек; жөндеу жұмыстарын тек электр желісін ажырату арқылы жүргізу керек, содан кейін іске қосу ажыратқышына "қосуға болмайды - адамдар жұмыс істейді" деген аншлаг ілу керек, аншлаг жөндеу кезінде де ілінеді. суару қондырғысы (жетекте) [31].
4. Авариялық жағдайлардағы қауіпсіздік талаптары
4.1. Желдің жылдамдығы 11 м/сек астам болғанда питомниктегі жұмысты тоқтату., қатты қар, нөсер, тұман (көріну 50 м-ден аз), жағдай жақсарғанға дейін сенімді жерде жасырыныңыз.
4.2. Найзағай кезінде жұмысты тоқтата тұру, үй-жайда, шалғында, жапырақты жас төл учаскесінде, бір-бірінен 20 м қашықтықта өсетін ағаштар арасында, тауларда және баурайдың ортасына жақын төбелі жерлерде қауіпсіз орын алу, мүмкіндігінше оқшаулағыш материалда (құрғақ шөпшек, мүк, қайың қабығы) отыру, өзінен металл материалдарды алып тастау заттар, механизмдер.
Найзағай кезінде қозғалыста, таудың басында, төбеде, орманның шетінде болуға; бұлақтардың, өзендердің, көлдердің жанында тоқтауға; жеке тұрған ағаштардың, жартастардың, тастардың астында жасырынуға, оларға сүйенуге; ЭЖЖ жанында және астында, триангуляциялық белгілердің, басқа мұнаралар мен белгілердің жанында тұруға, машиналар мен механизмдердің орман маңынан 10 м жақын болуға тыйым салынады [32].
4.3. Өрт шыққан жағдайда өз күштерімен өртті сөндіру шараларын қолдану, мүмкіндігінше орман шаруашылығына, орманшылыққа немесе басқа ұйымға, кәсіпорынға немесе халыққа ақпарат беру. Өртті сөндіру мүмкін болмаған кезде және өмірге қауіп төнген кезде-жеке қауіпсіздік шараларын қолданып, өрт шыққан жерден шығыңыз.
Адамдардың өміріне қауіп төндіретін кез-келген басқа қауіп (экологиялық, табиғи апат, радиациялық, химиялық қауіп) кезінде де солай болады [33].
5. Жұмыс аяқталғаннан кейінгі қауіпсіздік талаптары
5.1. Құрал-саймандарды, жабдықтарды, механизмдерді тазалау, ретке келтіру, оларды белгіленген орындарға сақтауға орналастыру.
5.2. Киім-кешекті, арнайы киімді және аяқ киімді шешіп алу, кірден тазарту және шаңды кетіру, оларды сақтауға қою.
5.3. Энцефалит кенесінің жоқтығына көз жеткізіңіз, бар болса - алып тастаңыз.
5.4. Гигиеналық процедураларды орындаңыз, радиациялық ластану аймағында жұмыс істеген кезде белгіленген процедураларды орындаңыз.
5.5. Жұмыс жөніндегі барлық ескертулер туралы лауазымды адамға хабарласын және еңбекті қорғау жөніндегі әкімшілік - қоғамдық бақылау журналына ескертулер енгізсін.[34].
ҚОРЫТЫНДЫ
1. Бейнеу орман шаруашылығында жаңа питомникті салу кезінде оның сыртқы шекаралары белгіленді. Ең жақсы нұсқа-тік жақтары бар төртбұрышты немесе тікбұрышты питомник екендігі анықталды. Сыртқы жағынан питомник тереңдігі 1 м және түбінің ені 30 см және жоғарғы жағында 1,25 - 1,75 м болатын шекаралық арықпен қазылды. Питомник, сонымен қатар, тірі немесе механикалық (тірек, сым және т. б.)қорғалды. Бөлімдер топографиялық, топырақ және гидрологиялық жағдайлар бойынша аумақты неғұрлым орынды пайдалануды ескере отырып сызба құрастырылып орналастырылды.
2. Орман питомниктерін суару жүйесі отырғызу материалын өсіру кезінде суару үшін суарудың ең тиімді тәсілі тамшылатып суару жүйесі ұйымдастырылды. Сонымен қатар, питомникті тамшылатып суаруда қолданылатын құбырлардың диаметрі мен су өткізу қабілеті анықталды. Көшеттерді суару шығыны 1 тәулік бойынша 160 м3л/сағ, максималды суару уақыты 6 сағат болды.
3. Орман питомнигін суару режимі жерлердегі өсімдіктердің ылғалмен қамтамасыз етілуінің оңтайлы режимі мезгіл-мезгіл алдын-ала белгіленген мерзімде және белгілі бір суару нормаларында жүргізілетін суару жүйесімен жасалды. Суару санын, мерзімдері мен нормаларын дұрыс анықтау суармалы суды үнемді пайдалану, батпақтанудың, тұзданудың, топырақ эрозиясының алдын алу, суармалы жерлердің құнарлылығын арттыру үшін көшеттердің суару нормасы мен 7 айға күнтізбелік жоспары жасалды.
4. Экономикалық тиімділгі бойынша барлық есептер алқап бірлігінен өсірілетін отырғызу материалының мөлшерін және оны өсіру сауру уақытын ескере отырып орындалды. Орман питомнигін суару оның ішінде тамшылатып суару жүйесін жобалау үшін қажетті қондырғылар мен құрал-жабдықтар тізімі қазіргі қолданыстағы сату және сатып алу бағаларымен алынып. Бейнеу орман шаруашылығында орман питомник аумағы мен суару жобасын ұйымдастыруға қазіргі нарықтағы баға бойынша 2 327 365 мың теңгені құрап отыр.
ҰСЫНЫС
Бейнеу орман шаруашылығы аумағына орман питомнигін тамшылатып суару жобасын ұсынамын.
Алдағы уақытта ұйымдастырылған жоба оң нәтиже беретін болса орман питомник аумағын кеңейту көзделіп қана қоймай. Маңғыстаудың климаттық жағдайы бойынша жел жиі соғып және жазы ыстық болатындықтан арнайы қазіргі заман талабына сай жел мен күннен тоқ көзін яғни энергия алатын қондырғылар орнатуды да ұсынамын. Осы қондырғыларды орнату арқылы электр энергиясын тиімді пайдалануға болады (сурет 10).
Сурет 10 - Күн мен желден электр қуаттын алатын қондырғылар
Достарыңызбен бөлісу: |