Есептік сан есім
|
Реттік сан есім
|
Жинақтық сан есім
|
Болжалдық сан есім
|
Топтау сан есім
|
Бөлшектік сан есім
|
Заттың нақты сан есім білдіреді.
|
Заттың реттік қатарын білдіреді.
|
Заттың жинақталған санын білдіреді.
|
Заттың санын дәл білдірмей, шамамен болжамдап көрсетеді.
|
Заттың санын топтап көрсетеді.
|
Заттың бөлшектік санын білдіреді.
|
Қанша? неше?
|
Нешінші?
|
Нешеу?
|
Қанша? неше? қай шамалы?
|
Нешеден?
|
Қанша? Неше?
|
Түбір сан есімнің өзінен болады.
|
Сан есімдерге –ыншы, -інші, -ншы, -нші жұрнағы жалғану арқылы жасалады.
|
Бірден жетіге дейінгі есептік сан есімдерге –ау,-еу, жұрнақтары жалғану арқылы жасалады.
|
–даған, -деген, -таған, -теген, -дай, -тай, -тей, т.б.
|
Шығыс септігі жалғауы арқылы жасалады.
|
1/2 – екіден бір екінің бірі екіден бірі.
|
Бес, он екі, жиырма үш, екі мың төрт.
|
Бірінші, екінші, үшінші, төртеу, бесінші, алтыншы, жетінші.
|
Біреу,екееу,үшеу, төртеу, бесеу, алтау.
|
Жүздеген, отыздарда, елулерге, қырықтай, тоқсандай, он шақты, екі-үш.
|
Үштен, екеуден, он-оннан, үшеу-үшеуден.
|
2,5 – екі жарым, 1/2 - екіден бір.
|
Күрделі сан есімнің әр сыңары бөлек жазылады. Он бес, жұз жиырма үш, екі мың төрт, т.б.
|
Реттік сан есімдер араб цифрымен берілсе, -ыншы, -інші, -ншы, -нші, жұрнағының орнына дефис қойылады. (8-сынып, 25-пәтер)
|
Екі, алты, жеті сандарына –ау, -еу жұрнағы жалғанғанда, түбірдің соңындағы ы,і дыбыстары түсіп қалады. Екі+еу – екеу, алты+ау – алтау, жеті+еу – жетеу.
|
Болжалдық сан есім цифрымен берілгенде, қосымша дефис арқылы жазылады. 10-даған, 5-терде т.б.
Болжалдық сан есім жасайтын шамалы, шақты т.б.
|
Қосарланып айтылған топтау сан есімдер сөзбен берілсе де, цифрымен берілсе де дефис арқылы жазылады. Екі-екіден, 10-10-нан, 30-30-дан т.б.
|
Цифрымен таңбаланатын дара және күрделі сан есімдерге жалғанатын жалғаулар дефис арқылы жазылады.
15 – тен, 20 – дан, 25 – ке т.б.
|