Дістемелік материалдар
жүктеу/скачать 0,87 Mb.
|
885fee11-c0ee-11e5-bf37-f6d299da70eeУММ ГЗУ 2
| Іс-құжаттарды талдау және зерттеу – зерттелетін процестер мен құбылыстар туралы нақты материалдар жинау үшін қажет. Мысалы: баланың жұмыстары, тек баланың білімі, қызығушылығын білдіріп қана қоймай, тәрбиеші туралы мәліметтер жинауға көмектеседі. Балалардың жұмысын зерттеу балалардың қызығуын, ойлау екрекшелігін, түсінігін, пікірін, баға беруін оқу біліктілігін анықтауға ықпалын тигізеді. Бұл әдіс тәрбиешіге балалардың әдеттегі оқу жұмысының қанық талдамасына негізделген. Олар жайлы психологиялық ақпарат алуына жол береді. Мысалы, сурет, мүсіндеу, тіл дамыту бақылау жұмыстарының нәтижелерін талдау баланың ойлау, білу және дағдысының даму деңгейі туралы қорытынды шығаруға мүмкіндік береді.Балалармен танысу барысында көбіне, сауалнамаларға қарағанда, олардың оқу пәндерін, сабақ түрлеріне және бос уақытында әуесқойлыққа, өмірдің басқа да аспектілеріне қатынасын көрсетуге қабілетті шығармалар өте жиі қолданылады. Мысалы, шығарма талдау жлымен тек танымдық қызығушылықтарын болуын ғана емес, сонымен қатар біршама дәрежеде олардың саналылық деңгейін, эмоционалдық әуесқойлық дәрежесін, танымдық қызығушылық сипатын белгілеуге және олардың әдеби қабілеттері, сөздік қорын, бейнелі ойлауы туралы ұсыныс жасауға болады.Педагогикалық тәжірбиелерді зерттеу және жалпылау зерттеу жұмысына құнды материалдар береді. Тәрбиешінің шығармашылық ізденісі күрделі проблемаларды шешуде көмегін тигізеді. Зерттеу объектісіне жаппай тәжірбиені алуға болады. Ол жетекші бағыттарды белгілеуге әсерін тигізеді. Жағымсыз тәжірбие қателер мен кемшіліктерді белгілеуде көмегін тигізеді. Алдынғы қатарлы тәжірбие тәрбиешілердің жаңашылдығын анықтауға қортындылауға жарайды. Алдынғы қатарлы тәжірбиенің екі түрі бар: педагогикалық шеберлік, жаңашылдық. Шеберлік – педагогтың ғылыми нұсқауларды кешенді, жүйелі, білікті қолданылуы. Жаңашылдығы: педагогикалық әрекетті ұйымдастытруда жаңашылдығының мазмұны. Тәжіріибені зерттеу және тұжырымдау үшін төмендегідей жүйелілік сақталады:
бақылау, әңгімелесу, сұрау, іс-құжаттарды зерттеу негізінде тәжірибені зерттеу; бақылаған құбылысты жіктеку, белгілі анықтамалар мен ережелердің негізінде қорытындылау; себеп-салдар байланыстарын, оқу-тәрбие процесінің түрлі байланыс механизімін белгілеу. Ю.К.Бабанский, В.И.Вовдарь, Я.С.Турбовскойдің озық тәжірибе және оған жету жолдарын ңалымдар өз еңбектерінде, зерттеулерінде маңызды элемент ретінде алып қарастырады. «Озы-тәжірибе – оқу-тәрбие процесін жетілдіру мен жетістікке жету жолындағы мақсат көздеген іс-тәжірибе. Озық тәжірибе қазіргі уақытта өсіп келе жатқан жас ұрпақты оқытып тәрбиелеудегі көкейкесті, өзекті мәселелерді қанағаттандыра алады». Ю.К.Бабанский озық тәжірибені қызметтік деңгейіне қарай жіктей келе «жалпы тәжірбие», «озық тәжірибе», «жаңалықты тәжірибе», «зерттеушілік тәжірибе» деп бөліп қарастырады. Ш.Таубаева озық тәжірибені педагогикалық тәжірибе, озық педагогикалық тәжірибе деп қарастыра келе, төмендегідей анықтама берді: озық тәжәрибе – педагогикалық оқу орындарының оқу – тәрбие процессіндегі жоғары сапаға ие болған нақты ісі. Студенттер озық тәжірибені оқып үйрену үшін мына жағдайларды ескеру керек: 1. Тәжірибе авторы шешкен нақты педагогикалық міндет. 2. Оқу мен тәрбиенің нәтижелері, тиімділігі. 3. Педагогикалық тәжірибедегі автордың нақты әрекеттері. 4. Жаңалық. 5. Тәжірибенің негізгі идеясы. 6. Шығармашылық іске асыру шарттары. 7. Тәжірибе автордың даралық сапасына мекеме және өлке жағдайларына байланысты. 8. Тәжірибені игеріп, меңгерудің жолдары мен құралдары. Алдыңғы қатарлы тәжірибенің негізгі критерилері: - жаңалығы: жаңа қағиданы ғылымға енгізу мен бұрын белгілі қағиданы практикада тиімді қолдану және педагогикалық әрекетті белгілі жақтарын рационализациялау; - нәтижелілігі және тиімділігі (эффективность): тәрбиеленушіліерді оқыту, тәрбиелеу және дамуында жоғары деңгей көрсету; - психология, педагогика әдістемелердің талаптарына сәйкестігі; жоғары нәтиже оқыту, тәрбиелеу және ынталандыруға қолдануға болмайтын әдістерден алынуы мүмкін. Мұндай жағдайда оның педагогикалық құндылығы болмайды; - жүйелі және қайталанушы бұл тәжірибені қолданғанда ұзақ уақыттың ішінде нәтижесі шығуы мүмкін; - тәжірибенің қайталануы; басқа педагогтардың осы тәжірибені қайталағанда нәтижені бірдей болуы; - тұтастай педагогикалық процесте ең тиімді тәжірибе: ең аз күш. Уақыт кетіру арқылы жоғары нәтиже шығару. Алдыңғы қатарлы тәжірибе шебер – педагог, педагогикалық практикум, семинар, тренинг, ғылыми және әдістемелік қарым – қатынастың формалары баяндама, брошюра, мақала, бюллетень, әдістемелік нұсқау арқылы таралады. Педагогикада тәжірибелік жұмыс (опытная работа) ұғым қолданылып келеді. М.Н.Скаткиннің пікірі бойынша тәжірибелік жұмыс дербес зерттеу әдісі ретінде қарастырылып, ғылыми мәліметтері теориялық негізделген болжамға сәйкес болса, жаңа құбылыс тудырып және терең талдауы мен қорытындысы болуы керек. Мұны экспериентке дейінгі және эксперименттен кейінгі алынған қорытындылар мен нұсқауларды тексеру үшін қолданылады. Тәжірибелік жұмыс – бұл алдын ала дайындалған бағдарламаларды эксперименттен өткізу үшін, жаңаны практикада тексеру үшін қолданылады. Бүгінгі таңдағы 12-жылдық білім беру бағдарламалары мен оқулықтарды атап кетуге болады. Қолдынылған әдебиеттер тізімі: 1 Қаңтарбай С.Е., Жүсіпова Ж.А. Ғылыми-педагогикалық зерттеу әдістемесі: Оқулық. – Алматы: ЖШС РПБК «Дәуір» 2011. – 272 б. 2 Брызгалова С.И. Введение в научно-педагогическое исследование. - Изд. Калининградского государственного университета, 2010. 3 Образцов П.И. Методы и методология психолого-педагогического исследования. - СПб.: Питер, 2011. 4 Волков Б.С., Волкова Н.В., Губанов А.В. Методология и методы психологического исследования: Учебное пособие для вузов. – М.: Академический Проект; Фонд «Мир», 2012. 5 Борытко Н.М., Моложавенко А.В., Соловцова И.А. Методология и методы психолого-педагогических исследований. – М., «Академия», 2010. 6 Организация психолого-педагогических научных исследований: учеб. пособие /Г.М. Кертаева, О.Б. Боталова. – Алматы, 2010. жүктеу/скачать 0,87 Mb. Достарыңызбен бөлісу:
|