II тарау. Ономастиканың теориялық мәселелері “Ұлттық мәдени кеңістік” үғымы нені білдіреді?
Когнитивті базаның мазмүнын және оның үлттык когнитивті базадан айырмашылығын түсіндіріңіз.
Жалкы есімдерге қатысты “фрейм-қүрылым”, “стереотип”, “штамп”, “клише” үғымдарына анықтама беріңіз.
Прецеденгті атауларды бөліп көрсетудің белгілері мен критерийлерін атаңыз.
Прецедентті феномен ішінде прецедентті атаулар- дың алатын орны.
Универсалды-прецедентті, үлттық-прецедентті, әлеуметті-прецедентті, фреквенталды-прецедентті типтері бойынша прецедентті атауларға мысалдар келтіріңіз. Мы- салдардың аталған типтерге дәл келетінін дәлелдеңіз.
Прецедентті атауларға келтірілген мысалдар бойынша бірнеше сөздік мақала жазыңыз.
Ономастика: зерттеу мәселелері
Ономастикалык лексикография мәселелері
Өзіндік дәстүрі мен тарихы бар тіл білімінің қолданбалы бағыттарының бірі - лексикография (сөздік жасау ілімі). Лексикография тәжірибесіне ономастика мамандары қатысуымен жасалатын ономастикалык сөздіктер жасау кіреді. Соңгы шарт арнайы ономастикалык білім болу қажеттігінен маңызды: лексикограф ономастика
мәселелерін шеше білуі керек, жалкы есім табигатын, ономастикалык зерттеу әдістерін т.б. қолдана білу керек. Бүл түжырым жалқы есімдерінің табиғатының ерекшелігінен туындайды, оны төмендегі күрайды:
жалқы есімдердің негізгі кызметі - жекелеу, объектті тану;
денотатпен тікелей байланыс;
апеллятивпен салыстырғанда лексикалык мағына- сының өзгеше болуы;
жалқы есімдердің экстралингвистикалык факторларға тәуелді болуы;
жалкы есімдердің аударылмауы т.б.
Аталған критерийлер жалкы есімдердің сөздіктерін жасауда ерекше көңіл бөлуді талап етеді. Ономастикалык лексикография тәжірибесі көрсеткендей, ономастикалык сөздіктерді түзу жалпы филологиялык сөздіктерді түзуден өзгеше болады. Дегенмен ономастикалык лексика кіретін түсіндірмелі сөздіктерді жасауга болады. Кейбір жалпы сөздіктерге казірдің өзінде жалпыға мәлім географиялык атаулар, мейрам атаулары, космонимдер, астионимдер, аббревиация тәсілімен жасалган жалкы есімдер аз мөлшерде болса да енгізілген.
Ономастикалык сөздіктер қатарына жалкы есімдерді қолданудағы өз әдіс-тәсілдерімен ерекшеленетін
