Ең үздік Абайтанушы. Сайыстың мақсаты: білімділік

Ақтөбе облысы, Байғанин ауданы, Қосарал ауылы.

1. Абай Құнанбайұлы қай жылы,қай жерде дүниеге келді?

2. Абайдың мұражайы қай жерде?

3. Абайдың қоңыраулы балуан атанған атасы?

4. Абай ең алғаш дәріс алған татар молдасы?

5.Абай алғашқы өлеңдерін кімнің атынан жариялап отырды.

6. Абайдың қанша өлеңі бар?

7. Абайдың поэмасын ата.

8. Абайдың жеті атасын атаңыз.

9. Абайдың қанша әні бар?

10. Абайдың неше күйібар?

11. Құнанбай қайда мешіт салдырды?

12. Абайдың ең алғашқы аудармасын ата.

13. Абайдың руы.

14. Абайдың атақты әншісі.

15."Медғат-Қасым"поэмасын Абайдың қай баласы жазған?

16. Абайдың алғашқы өлеңдер жинағы қай жылы, қай жерде басылып шықты?

17. Абай елбилеу ісіне неше жасынан бастап араласты?

Мұнда оқушылар Абайдың өлеңдерін мәнерлеп айтудан жарысады.

Абайды оқы,ерінбе!

Адамдықты көздесең,

Жастан тоқы көңілге! - деп Сұлтанмахмұт айтқандай, Абай- туған халқының, болашақ ұрпақтың өнегелі тәрбиешісі, ана тілінің, қазақ поэзиясының өсіп гүлденуіне зор үлес қосқан қамқоршысы.Даналық ойға құрылған, шешендік қасиеті мол өнегелі сөздеріне назар аударайық.

1. Жұмысы жоқтық,

Тамағы тоқтық,

................................... ( Аздырар адам баласын.)

2. Үш - ақ нәрсе адамның қасиеті.

...................................................... ( Ыстық қайрат, нұрлы ақыл, жылы жүрек)

3. Ғылымды іздеп,

Дүниені көздеп,

...................................... ( Екі жаққа үңілдім.)

4. Қайратсыз ашу - тұл,

Тұрлаусыз ғашық - тұл,

......................................... ( Шәкіртсіз ғалым - тұл.)

5. Досы жоқпен сырлас,

.......................................... ( Досы көппен сыйлас.)

6. Өткірдің жүзі,

Кестенің бізі,

........................................... ( Өрнегін сендей сала алмас.)

7. Өмірдің алды - ыстық, арты - суық,

.............................................................. ( Алды-ойын,артқы жағы мұңға жуық)

8. Бөтен сөзбен былғанса сөз арасы,

............................................................. ( Ол - ақынның білімсіз бейшарасы.)

9. Толғауы тоқсан қызыл тіл,

.................................................. ( Сөйлеймін десең өзің біл.)

10.Еңбек етсең ерінбей,

................................................. ( Тояды қарның тіленбей.)

Мұғалім: Абай ақындықты ерекше жоғары бағалап, құдірет тұтқан. Ол өзінің өлеңдерін таза халық тілінде жазды. Өлеңге басқа тілдерден орынсыз сөздер енгізуге, тіл шұбарлауға, Абай мүлде қарсы болды. Абай күні бүгінге дейін алдына жан салмаған жүйрік ақын.

" Абайға тағзым" өлеңін мәнерлеп айтты. ( Сауытбай Мөлдір )

IV. Өлең өнері.

Абайдың өлеңдері оқылды.Оқушылар өлеңнің тақырыбын айтып, әрі қарай өлеңді жалғастырып айту керек.

1. Қайрат пен ақыл жол табар,

Қашқанға да қуғанға.

2. Ызалы жүрек, долы қол,

Улы сия, ащы тіл.

3. Ұйықтап жатқан жүректі ән оятар,

Үннің тәтті оралған мәні оятар.

4. Қар аппақ, бүркіт - қара, түлкі қызыл,

Ұқсайды дала сұлу шомылғанға.

5. Кедейдің өзі жүрер малды бағып,

Отыруға отын жоқ үзбей жағып.

6. Антұрғанмын өзім де,

Бір мінезбен өтпеймін.

7. Қалың елім,қазағым,қайран жұртым,

Ұстарасыз аузыңа түсті мұртың.

8. Кей жігіт арсыздықпен ұятсынбай,

Қол жетпес әр нәрсеге тыртақтаған.

Мұнда оқушылар Абай атамыздың әндерін орындайды.

Мұнда оқушылар Абай атамыздың өлеңдеріндегі сөздердің мағынасын ашып, қай өлеңде кездесетінін айтады.

1. Ұшпа. 5. Шапқат.

2. Ғибрәтлі. 6. Тағылым.

3. Қансонар. 7.

4.Хаса. Мұғалім: Абайдың 1890-1898 жылдары жазған бір алуан шығармалары - қарасөздері. Абай XIX ғасырдың 90 - жылдары өзінің ой толғаныстарын қарасөздермен жазған. Абайдың қарасөздері - көркем әңгіме емес, ғақлиялық даналық сөздер. Онда ғылыми философиялық толғаныстары кең орын алған.

Абайдың қарасөздерінің негізгі тақырыптары жазылған. Ол нешінші қарасөзінде жазылған? Оқушылар кестені толтырады.