3 Қорытынды сұрақтары:
Неліктен су буы шынайы газ болып табылмайды?
Ылғалды бу қызған будан немен ерекшеленеді?
Бу пайда болған жағдайда термодинамикалық өлшемдердің маңызы?
Клапейрон теңдігін дәптеріңізге жазып алыңыз. Неге оларды шынайы газдарға қабылдай алмаймыз?
Неге белгісіз термодинамикалық өлшемдерді анықтау үшін термодинамикалық кестелер мен is диаграммаларын қолданамыз?
Ішкі энергияны қалай анықтаймыз?
Будың ылғалдылық дәрижесін қалай анықтаймыз?
Зертханалық жұмыс № 2
Id диаграммасын қолдану ережелерін зерттеу
Мақсаты: белгілі өлшемдер арқылы белгісіз өлшемдерді анықтау мақсатында,яғни ылғалды ауаны анықтау үшін id диаграммасының ережелерін зерттеу,оларды қолданысқа еңгізу.
Кіріспе
Ылғалды ауаныңт өлшемдерін id – диаграммасының көмегімен графикалық тұрғыда анықтайды.
Қоршаған ортаның ауасы ылғалды болып келеді,өйткені оның құрамында су булары бар.
Сол себепті, ылғалды ауа – құрғақ ауа мен су буларының қосындысынан тұрады.
Ылғалды ауа өндірісте кеңінен қолданылады,әр түрлі заттарды құрғату үшін, жанармайды жандыру және тағы да басқа жағдайларда қолданылады. Осыған байланысты ауаның бастыерекшеліктері мен сапалық қасиеттерін зерттеп, білген жөн. Ауаны зерттеу бірнеше түсініктерге тәуелді болып келеді.
1. Ылғалды ауаның атмосфералық қысымы р Дальтон заңына сәйкес парциалдық құрғақ ауаның қсымының – ра және су буының – рб қосындысына тең
р = ра + рб (2.1)
П арциалды қысым – бұл қандайда бір газдың бір компонентінің қысымы болып тыбылады,бірақ ол газ қосындыларының көлемін алып тұрған жағдайда ғана. Мысалы,су буының парциалды қысымы рб, бұл берілген ылғалды ауаның көлемі тек қана су буынан тұратын жағдай. Ылғалды ауаның тағы да бірнеше ұғымдарын қарастыру үшін, оны pv – диаграммасында қарастырамыз.
Берілген pv – диаграммасының төменгі және жоғары жағындағы қисық сызбалар су буы үшін бейнеленген.
Қоршаған ылшғалды ауаның су буының парциалды қысымы рб ылғалды ауаның қымынан р төмен. Одан басқа, бұл ауа әрқашанда парциалды қысым кезінде су буын қыздырылған күйінде алады. Ол оң жақ үстіңгі қисықта орналасқан. 2.1 суретіндегі 1’-1’’-1П изотермасы t1 = const температурасында қоршаған ылғалды ауасына тән сызбасы, ал 1П нүктесі осы ауаға ең қолайлысы болады. 1П нүктесінде су буы парциалды қысымда рП1 тең болады.
Үстіңгі қисығында (x=1) су буы өзінің парциалды қысымында рП құрғақ қаныққан күінде болады. Бұл 2.1 суретіндегі нүктелер: 0’’- парциалды қысым кезінде рП = рП1; 1’’ – рП = р – рВ қысым кезінде; 2’’- рП = р қысым кезінде; 3’’- рП > р қысым кезінде.
1П нүктесіндегі ылғалды ауадағы су буы қыздырылған күйде болғандықтан,ол ылғалды ауа сияқты түссіз болады .
Бірақта,ылғалды ауа тұман кезінде белгілі бір түске ие болады,ол су буының кейбір бөліктерінің ылғалды қаныққан буға айналуымен түсіндіріледі, яғни диаграмманың сол жақ қисығының жоғарғы жағында, онда су буының конденсациясы басталады,яғни түсі бар су тамшыларының пайда болуы.
1П нүктесін алсақ, қызған жағдайда су буы тұманға қалай айналғаның білеміз.
Конденсация қисықтың жоғарғысынан басталады, 1П нүктесінен t1 изотермасы арқылы 1’’ нүктесіне өтуге болады,бұл су буының парциалды қысымын рП1 –ден бастап р-рВ деңгейіне дейін көтеру арқылы, яғни ылғалды ауаның ылғалдығының үлкейту арқылы. Мысалы,жаз мезгілінде жаңбырдан кейін бұл жағдайды анық сезінуімізге болады, немесе 0’’ нүктесі арқылы су буының парцианалды қысымы тұрақтылығында рП1 қысымына теңескенде,бұл жағдай ылғалды ауаны салқындату арқылы жүзеге асырылады,мысалы,түңгі уақытта байқауға болады
0’’, 1’’, 2’’, 3’’ нүктелерінде және осы нүктелерінің сол жағындағы нүктелерге тиісті температурасында ылғалды ауаның құрамына су буының бірнеше пайызы барынша кіреді. Парцианалды қысым кезінде осы аталған температураға тиісті нүктксі қаныққан температурасы болады.
2’’ және 3’’ нүктелеріндегі және де сол жағында орналасқан нүктелерде ылғалды ауаның деңгейі тек қана бір су буынан тұрады.
Ылғалды ауамен байланысты басқа түсініктерді қарастыруға көшеек.
Достарыңызбен бөлісу: |