Саяси жүйелер. Авторитарлық, Тоталитарлық, Демократиялық мемлекеттерді талдау .
ЕГІЗБАЕВА НАРГИЗА ТХ-22-12
АЛМАТЫ ТЕХНОЛОГИЯЛЫҚ УНИВЕРСИТЕТІ
Саяси жүйелердің жіктелуі - саяси жүйенің жіктелуі жөнінде ғалымдар арасында ортақ пікір жоқ. Саяси жүйені жіктеу зерттеушілер таңдаған өлшемге байланысты. Саяси жүйені жіктеудің ең кең тараған түрі, оның саяси тәртібіне Қарай тоталитарлық, авторитарлықжәне демократиялық деп бөлінуі.
Саяси жүйелердің жіктелуі - саяси жүйенің жіктелуі жөнінде ғалымдар арасында ортақ пікір жоқ. Саяси жүйені жіктеу зерттеушілер таңдаған өлшемге байланысты. Саяси жүйені жіктеудің ең кең тараған түрі, оның саяси тәртібіне Қарай тоталитарлық, авторитарлықжәне демократиялық деп бөлінуі.
Саяси жүйе - билікті жүргізуші әлеуметтіктоптар, таптар, ұйымдар мен мемлекеттер арасындағы өзара қатынастардыреттейтін, коғамда тұрақтылық пен тәртіпті қамтамасыз ететін ұйымдар,мекемелер мен институттар жиынтғы.Оның негізгі элементтеріне мемлекет, саяси партиялар, дін орындары, қоғамдық-саяси ұйымдар және т.б. жатады.
Тоталитаризм (лат. totalis - тұтастай,түгелдей) - деспотизмнің бір түрі.Тоталитаризм орнаған мемлекетте коғамӨмірінің барлық саласы биліктіңбақылауындаболып, адам бостандығы мен конституциялықҚұқыктары жойылады, оппозиция мен өзгесаяси ой пікірлері саяси қуғын-сүргінге ұшыратылады.
Тоталитаризм (лат. totalis - тұтастай,түгелдей) - деспотизмнің бір түрі.Тоталитаризм орнаған мемлекетте коғамӨмірінің барлық саласы биліктіңбақылауындаболып, адам бостандығы мен конституциялықҚұқыктары жойылады, оппозиция мен өзгесаяси ой пікірлері саяси қуғын-сүргінге ұшыратылады.
Авторитарлы (лат. autoritas)- билікке сөзсіз бағынуға негізделген (мысалы, фашистік Германиядағы авторитарлы саяси тәртіп). Мемлекеттік құрылыстағы өктемшілік бір адамның ( монарх, диктатор) өміршіл билігінебайланысты.
Демократия - сөзі (гр. demos - халық және р. kratos - билік)деген сездерінен шыққан, яғни "халық билігі" деген мағынаны білдіреді.
Демократия түрлері:
Делегативті демократия - гибридті режимдердің негізгі түрлерінің бірі. Бұл ұғым саясаттану ғылымынааргентиналық саясаттанушы Г. О'Доннелмен демократиямен авторитаризм белгілерін қамтитын режимді бейнелеу үшін енгізілген.
•Идентитарлы демократия - халык еркі мен мемлекет әрекеттерінің теңдігіне негізделген демократия концепциясы. Бұл үлгі жоғарғы билік пен халықтың қарым-қатынасына кедергі келтіретін өкілдіктен бас тартуды, сондай-ақ, билікті бөлу принципінен де бас тартуды білдіреді.
Тікелей демократия- халықтық жалпы мемлекеттік және жергілікті ауқымда билікті тікелей жүзеге асыруы, халықтың өзінің жалпы және жергілікті сипаттары шешім қабылдауы. Мұндай форманың негізгілерінің бірі референдум.
Өкілдік демократия - халықтың билікті өзі таңдаған мемлекеттік органдар арқылы жүргізуі.Халық билігінің негізгі екі түрінің бірі. Қазіргі демократиялық қоғамда осы екі түр өзара бірін-бірі толықтырады.
Ішкі саясат - мемлекет ішіндегітаптардың, әлеуметтік топтармен қабаттардың, ұлттардың қарым-қатынасын білдіретін саясат, мемлекеттің іс-әрекетінің жәнебилеуші партиялардыңнегізгі бағыттарын қамтиды.
Ішкі саясат - мемлекет ішіндегітаптардың, әлеуметтік топтармен қабаттардың, ұлттардың қарым-қатынасын білдіретін саясат, мемлекеттің іс-әрекетінің жәнебилеуші партиялардыңнегізгі бағыттарын қамтиды.
Сырткы саясат - халыкаралык аренадағымемлекеттер мен халыктар арасындағыӨзара қарым-қатынасты реттеуші саясат.Сырткы саяси максаттар улттык муддегенегізделеді. Оларды жузеге асыру аркылы мемлекет сырткы саяси кызметті аткарады