БАҚЫЛАУ СҰРАҚТАРЫ:
1. Батпақтық топырақтар түзілу жағдайы, кескінінің қалыптасуы туралы қазіргі көзқарастар?
2. Батпақтық топырақтар кескінінің құрылысы, қасиеттері?
3.Батпақтық топырақтарды классификациялау қандай белгілер бойынша жүргізіледі?
ОРМАНДЫҚ ҚОҢЫР ТОПЫРАҚ
Сабақтың мақсаты: Ормандық қоңыр топырақ классификациясымен, морфологиялық, белгілерімен, қасиеттерімен танысу.
Тапсырма:
1. Монолиттер мен жәшіктегі үлгілерді пайдаланып қоңыр орман топырақтарының морфологиялық белгілерін қарастыру дәптерге осы топырақ бейнесін түсіру.
2. Ормандық қоңыр топырақ классификациясымен танысу.
3. Ормандық қоңыр топырақтардың таралу шекарасын, түзілу жағдайларын қарастыру.
Тапсырмаға түсініктеме.
Ормандық қоңыр топырақтар Карпатта, Қырымда, Кавказда және Қиыр Шығыстың оңтүстік бөлігінде жалпақ жапырақты, аралас немесе сирегірек қылқан жапырақты ормандар өсетін жердегі қоңыржай жылы-ылғалды климат жағдайында түзілген топырақ.
Ормандық қоңыр топырақтардың кескіні мынадай қабаттарға бөлінеді: А0–А1 – В–С.
Орманның қоңыр топырағы қабаттарға нашар жіктелген, тек гумусты-элювиальды А1 сұр-қоңыр немесе күңгірт қоңыр түсімен анығырақ байқалады. Кескіннің қалған бөлігіне біркелкі қоңыр немесе сұр-қоңыр түске боялу тән. В және С қабаттарының төменгі бөлігінде жиі бастапқы жыныстардың сынықтары кездеседі.
Тың топырақтарда А1 қабатының қалыңдығы 5-30 см, кесекті-жаңғақты немесе дәнді-жаңғақты құрылымды. В қабаты тығыздалған, анық байқалған жаңғақты немесе кесекті-жаңғақты құрылымды. Бұл қабаттың түзілуі балшықтық майда түйірлердің жоғарыдан төмен қарай жылжуы, лессиважға байланысты. Біртіндеп аналық жынысқа ауысады.
Ормандық қоңыр топырақтар мынадай типшелерге бөлінеді: ормандық қоңыр типті, ормандық қоңыр күлгінденген, ормандық қоңыр глейленген, ормандық қоңыр глейленген күлгінденген.
Ормандық қоңыр типті топырақтар жоғарыда келтірілген барлық белгілерді сақтауымен сипатталады.
Достарыңызбен бөлісу: |