Экономист (Жен)
жүктеу/скачать 1,44 Mb.
|
О у ралы «Топыра тану» п ніні университеттерге арнал ан ба да
- Бұл бет үшін навигация:
- ТОПЫРАҚТАРДЫ АГРОНОМИЯЛЫҚ СИПАТТАУ Сабақтың мақсаты
- Тапсырмаға түсініктеме.
| БАҚЫЛАУ СҰРАҚТАРЫ:
1. Топырақтардың тік аймақтылығы дегеніміз не? 2. Топырақ аймақтарының инверсиясы, миграциясы, интерференциясы дегеніміз не? 3. Таулы елдерде топырақ түзілуінде қандай ерекшеліктер болады? 4. Қазақстан территориясындағы тауларда топырақтардың орналасуы қандай? ТОПЫРАҚТАРДЫ АГРОНОМИЯЛЫҚ СИПАТТАУ Сабақтың мақсаты: Топырақтарды агрономиялық сипаттау, агроөндірістік топтау жолдарын меңгеру. Тапсырма: 1. Облыстық немесе аудандық топырақ картасынан топырақ типтері мен типшелерін атау, облыс (аудан) ішінде топырақтық аудандарды анықтау. 2. Шаруашылықтың топырақ картасын қолданып, алқаптар бойынша жер бедерін ескере топырақтарды тип және типшелерге топтап тізімін құру. 3. Көрсеткіштерін анықтап, топырақ картограммасын оқу. Тапсырмаға түсініктеме. Карталар, картограммалар мен оларға түсініктеме материалдар (талдау мәліметтері, өнімділік, топырақ түзілу жағдайлары т.б.) негізінде шаруашылық топырақтарын агрономиялық сипаттау тапсырмасын орындаудан бұрын, бұл материалдарды мына тәртіппен мұқият зерттейді: 1) Гранулометриялық құрамын, топырақ түзуші жыныстар сипаты мен ауданын көрсете барлық топырақтар қатарын құрады; 2) Топырақтарды ылғалдану жағдайы (автоморфты, жартылай гидроморфты, гидроморфты, жайылмалық) бойынша бөледі; 3) Мелиоративтік шараларды қажет ететін топырақтарды бөледі (батпақтану, тұздану, кебірлену, тастардан тазалайтын бөліктер). Бұдан кейін топырақтарды нақты бағалауға кіріседі. Топырақтарды агрономиялық бағалау негізінде тип, типшелерге бөлумен анықталатын генетикалық ерекшеліктері бірінші кезекте болады. Тип және типше ішінде топырақтардың гранулометриялық құрамы, орта реакциясы, гумус мөлшері, қарашірікті қабат қалыңдығы әртүрлі болуы мүмкін, топырақтарды нақты агрономиялық бағалауда су-ауа, жылу және қоректік режимдерімен тығыз байланысты топырақ жағдайлары, сонымен қатар ауылшаруашылығы дақылдарын өсіру ерекшеліктері ескеріледі. Топырақтарды агрономиялық сипаттау материалдарын жүйелеуде барлық топырақ аймақтарын агрономиялық бағалауда қолданылатын жалпы топырақ қасиеттерін және жекеленген аймақтарда ғана болатын аймақтық ерекшеліктерді бөледі. Топырақтарды агроөндірістік топтауда агрономиялық қасиеттері мен ауылшаруашылығында қолдану ерекшеліктері ұқсас топырақ түрлері мен түршелерін ірі аймақтық топтарға біріктіреді. Оны топырақ очеркінде, арнайы картограммаларда береді. Агроөндірістік топтауды өсірілетін дақылдар ерекшеліктерін ескере топырақтарды нақты агрономиялық сипаттау негізінде жүргізеді, шаруашылықтың даму болашағы да ескеріледі. Агроөндірістік топқа ең алдымен генезисі (бір генетикалық типке, типшеге, тегке, түрге жату) ұқсас топырақтарды біріктіреді. Топырақтарды агрономиялық сипаттау негізінде бірнеше түр немесе түршелерде бірдей болатын көрсеткіштерді анықтайды. Оларға мынадай көрсеткіштер жатады: 1) топырақтардың гранулометриялық құрамы, қалыптасуы, қарашірікті қабат қалыңдығы және топырақтардың геоморфологиялық, гидрологиялық орналасу жағдайлары негізінде қалыптасатын су-ауа және жылу қасиеттерінің ұқсас болуы; 2) қоректену режимі, сонымен қатар тыңайтқыштарды қолдану жағдайларын сипаттайтын жағдайлардың ұқсас болуы; 3) топырақтарды өңдеуді анықтайтын қасиеттер көрсеткіштерінің ұқсас болуы: байланыстылығы, иленгіштігі, жабысқақтығы, ісінуі, қыртыс түзуі, пісу уақыты, жырту қабатының тереңдігі; 4) мелиорациялық шараларға қажеттілік, топырақтардың батпақтану дәрежесін, гранулометриялық құрамын, кебірлілігі мен кебірлер кескінінің қалыптасу ерекшеліктерін, сортаңдануын, орта реакциясын бағалау негізінде анықталады. Гидрологиялық режим мен жер бедері жағдайлары да ескеріледі; 5) Топырақ кескінінде өсімдіктер үшін зиянды заттардың болуы; 6) Эрозияға ұшырау сипаты. Бір агроөндірістік топқа біріктірілген топырақтардың қолданылу бағыты мен дақылдарды өсірудегі агротехникалық шаралар да ұқсас болады. Агроөндірістік топтау ауылшаруашылығының практикалық сұрақтарын шешкенді топырақтарды ең тиімді қолдануға мүмкіндік туғызады. жүктеу/скачать 1,44 Mb. Достарыңызбен бөлісу:
|