§ 44. Кеңістікте фигуралардың орналасуы. Кеңістік

19
56 км/сағ
35 км/сағ
70 км/сағ
14 км/сағ
112 км/сағ
т
а
с
и
к
4 сағ
5 сағ
8 сағ
5 сағ
20 сағ
4 сағ
5 сағ
20 сағ
2,5 сағ
8 сағ
cөз
§ 47. Қозғалыстың орташа жылдамдығын табуға есептер шығару. 
Комбинаторикалық есептерді шығару
 6; 9; –2; 7; 0; 8 сандары үшін статистикалық мәліметтерді табыңдар 
және сөзді анықтаңдар.
Арифметикалық 
орта
Медиана
Ең үлкен мән
Ең кіші мән
Құлаш 
а
р
ш
т
о
11
6,5
–2
4,7
9
4,7
сөз
§ 48. Шамалар арасындағы тәуелділіктердің берілу тәсілдері
 
t
1
 сағатта 280 км, 
t
2
 сағатта 560 км жүрілсе, онда орташа жылдамдықты 
табыңдар және сөзді анықтаңдар.
t
1
 = 8;
t
2
 = 6
t
1
 = 7;
t
2
 = 5
t
1
 = 3,5;
t
2
 = 7 
t
1
 = 4,2;
t
2
 = 7
t
1
 = 4;
t
2
 = 6
t
1
 = 2,5;
t
2
 = 4,5
t
1
 = 2,4;
t
2
 = 6
t
1
 = 6;
t
2
 = 10
у
л
ә
і
е
т
д
к
120
80
60
84
70
100
75
70
75
52,5
сөз
§ 49. Нақты процестердің графиктерін қолданып, шамалар  
арасындағы тәуелділікті зерттеу
Егер  тәуелділік 
у  =  –
1
4
х  формуласымен  берілсе,  онда  х-тің  берілген 
мәні бойынша 
у-ті табыңдар және сөзді анықтаңдар.
10
–10
–1
1
2
5
0,8
т
е
з
л
у
р
0,25
2,5
0,2
–2,5
–2,5
2,5
–0,1
–0,25
2,5
0
cөз

20
 
§ 50. Тура пропорционалдық және оның графигі
Графигі 
А  нүктесі  арқылы  өтетін  у  =  kх  тура  пропорционалдықтың 
коэффициентін табыңдар және сөзді анықтаңдар.
А(
3
4
; 3)
А(1; –4)
А(–0,6; 4,2)
А(
3
4
; –
3
4
)
А(–3; –
3
4
)
р
о
ц
п
н
А(24; –6)
А(–0,1; –0,7)
А(6; 2)
А(
1
4
; 
3
4
)
А(3; 
3
7
)
А(4,2; –0,6)
д
л
и
ы
а
қ
сөз
–1
4
–4
–1
–4
4
–7
1
3
–4
1
4
1
7
7
–
1
4
–
1
7
3
§ 51. Екі айнымалысы бар сызықтық теңдеу
Теңдеуді шешіңдер және сөзді анықтаңдар.
5,6 – 7
х = 0
0,1
х = 0,15
23 – 80
х = –1
д
у
л
1,5
х = 225
121 : 
х = 1,1
1,21 – 11
х = 0
1,44 + 1,2
х = 0
е
р
ң
т
–1,2
150
0,11
0,8
150
1,5
0,3
150
cөз
§ 52. Екі айнымалысы бар сызықтық теңдеулер жүйесі
у-ті х арқылы өрнектеңдер және сөзді табыңдар.
–
1
3
у
 
–
 
7
х = 0 3у
 
–
 
6
х
 
= 1,5
0,5
у
 
–
 
2
х = 1 –
5
6
у
 
+
 
5
х = 0 
х + у = 3
3
 
–
 
х
 
+
 
у = 0
й
л
ж
р
е
ү
сөз
у = 4х + 2
у = х – 3
у  = –21х   у = 3 – х
у = 2х + 0,5 у = 3 – х
у  = 6х  

21
§ 53. Екі айнымалысы бар сызықтық теңдеулер  
жүйесін қосу тәсілімен шешу
х-ті у арқылы өрнектеңдер және сөзді табыңдар. 
–4
у – х + 2 = 0
5
х – 3у = 1,5
0,5
у – 2х = 4
–9
у + 3х = 0 
–0,5
у + 5х = 0
с
л
ә
т
і
х = 3у
х = 0,25у – 2
х = 2 – 4у
х = 0,1у
х = 0,6у + 0,3
сөз
§ 54. Екі айнымалысы бар сызықтық теңдеулер жүйесін  
алмастыру тәсілімен шешу 
у-ті х арқылы өрнектеңдер және сөзді анықтаңдар.
 
х
 – 
у = 5
  
х
 + 5
у = 0
х
 + 
у = 5
5 – 
х
 + 
у = 0
л
а
т
м
–
1
5
у – 
х
 = 0
у – 5
х
 = 0
5
у – 5
х
 = 1
y + 
1
5
– 
x = 0
с
ы
у
р
у = –
1
5
х
у = 5 + х
у = х – 5  у = – 
1
5
х
у = – 5х  
у = 5 – х
у = 5х 
 
у = –
1
5
+ 
х
cөз
§ 55. Мәтінді есептерді теңдеулер жүйесі арқылы шешу
Теңдеулер жүйесін шешіңдер және сөзді анықтаңдар.
y
x
x y
= −
+ =



5
7
y
x
x y
=
+ =



6
7
y x
x y
− =
+ =



6
0
п
с
е
(–3; 3)
(1; 6)
(–3; 3)
(6; 1)
cөз

22
САБАҚ БАРЫСЫНДА СЫНИ ТҰРҒЫДАН ОЙЛАУДЫ ДАМЫТУ 
ӘДІСТЕРІН ҚОЛДАНУ МЕН ОҚУШЫЛАРДЫҢ ЖЕКЕ ЖӘНЕ 
ТОПТЫҚ ЖҰМЫСТАРЫН ҰЙЫМДАСТЫРУҒА АРНАЛҒАН 
ТАПСЫРМАЛАР
§ 1. Екі санның қатынасы. Екі санның пайыздық қатынасы
Сенемін +
Сенбеймін –
Қорытынды
1.  Бір  санның  екінші  саннан 
бірнеше  рет  артық  немесе  кем 
екенін  әруақытта  табуға  бола-
тынына сенесің бе?
2.  21  саны  5  санынан  4,2  есе 
артық екеніне сенесің бе?
3.    Кіші  сан  үлкен  санның 
қанша бөлігін құрайтынын табу 
үшін  кіші  санды  үлкен  санға 
бөлу керек екеніне сенесің бе?
4. 5 саны 20 санының 0,25 не-
месе 
1
4
 бөлігіне тең екеніне
сенесің бе?  
5.  Бөліндіні  екі  санның  қаты-
насы  деп  айтуға  болатынына 
сенесің бе?
6. Бөлінді (қатынас) бір санның 
екінші саннан қанша есе артық 
немесе кем екенін, немесе кіші 
сан үлкен санның қанша бөлігін 
құрайтынын  көрсететініне 
сенесің бе?
7. 3 : 4 және 4 : 3 қатынастары 
өзара  кері  болатынына  сенесің 
бе?
8. Қатынасты (бөліндіні) пайыз 
арқылы өрнектеуге болатынына 
сенесің бе?

23
§ 2. Пропорция. Пропорцияның негізгі қасиеті
§ 3. Тура пропорционалды тәуелділік.  
Кері пропорционалды тәуелділік
1-парақша
Есептеу формуласын жазыңдар:
1) 
х бағасы бойынша k заттың у құнын табу;
2) 
k ұзындығы, х ені бойынша тіктөртбұрыштың у ауданын табу;
3) 
х өнімділікпен ауданы k егістіктен жиналған астықтың у 
массасын табу.
Егер 
х шамасын төмендегідей өзгертсе, онда у шамасы қалай өзгереді:
а) 2 есе; 3 есе арттырса;
ә) 2 есе; 3 есе кемітсе?
2-парақша
Есептеу формуласын жазыңдар:
1) 
х жылдамдықпен k уақытта жүрілген у арақашықтықты табу;
2) бір жәшіктің массасы 
k, жәшіктер саны х болғанда жалпы 
массаны табу;
3) 
х өнімділікпен k уақытта орындалған у жұмысты табу.
Егер 
х шамасын төмендегідей өзгертсе, онда у шамасы қалай өзгереді:
а) 2 есе; 3 есе арттырса;
ә) 2 есе; 3 есе кемітсе?
3-парақша
Есептеу формуласын жазыңдар:
1) 
х жылдамдықпен k жүрілген жолға кеткен у уақытты табу;
2) бағасы 
х, барлық құны k болғанда заттың у санын табу;
3) 
k уақытта х жүрілген жолға жіберілген у жылдамдықты табу.
Егер 
х шамасын төмендегідей өзгертсе, онда у шамасы қалай өзгереді:
а) 2 есе; 3 есе арттырса;
ә) 2 есе; 3 есе кемітсе?

24
4-парақша
Есептеу формуласын жазыңдар:
1) 
х өнімділікпен орындалған k жұмысқа жіберілген у уақытты табу;
2) 
х уақытта k жүрілген жолға жіберілген у жылдамдықты табу; 
3) жалпы массасы 
k, жәшіктер саны х болғанда бір жәшіктің у мас-
сасын табу.
Егер 
х шамасын төмендегідей өзгертсе, онда у шамасы қалай өзгереді:
а) 2 есе; 3 есе арттырса;
ә) 2 есе; 3 есе кемітсе?
 § 4. Мәтінді есептерді пропорцияның көмегімен шығару
1-парақша
Жауабы
Есепті шығару үшін келесі сұрақ-
тарға жауап беріңдер: 
400 санының  3%-ын 
табыңдар.
3%-ы 12-ге тең санды 
табыңдар.  
1. Берілген санды 
х деп белгілесе, 
он да  есептің  шарты  бойынша 
1%-ды екі тәсілмен қалай табуға 
болады? 
2.  Бірінші  сұрақтың  жауабы  бо-
йынша қандай пропорция құруға 
болады?
3. Шыққан пропорцияны шешің-
дер және жауабын жазың дар.
2-парақша
Жауабы
Есепті шығару үшін келесі сұрақ-
тарға жауап беріңдер: 
200 санының 7%-ын 
табыңдар.
7%-ы 14-ке тең санды 
табыңдар.  
1. Берілген санды 
х деп белгілесе, 
онда  есептің  шарты  бойынша 
1%-ды екі тәсілмен қалай табуға 
болады? 
2. Бірінші сұрақтың жауабы бо-
йынша қандай пропорция құруға 
болады?
3. Шыққан пропорцияны шешің-
дер және жауабын жазың дар.

25
3-парақша
Жауабы
Есепті шығару үшін келесі сұрақ-
тарға жауап беріңдер: 
300 санының  9%-ын 
табыңдар.
9%-ы 27-ге тең санды 
табыңдар.  
1.  Берілген санды 
х деп белгілесе, 
онда  есептің  шарты  бойынша 
1%-ды екі тәсілмен қалай табуға 
болады? 
2. Бірінші сұрақтың жауабы бо-
 йын ша қандай пропорция құруға 
болады?
3. Шыққан пропорцияны шешің-
дер және жауабын жазың дар.
4-парақша
Жауабы
Есепті шығару үшін келесі сұрақ-
тарға жауап беріңдер: 
700 санының  11%-ын 
табыңдар.
11%-ы 77-ге тең санды 
табыңдар.  
1. Берілген санды 
х деп белгілесе, 
он да  есептің  шарты  бойынша 
1%-ды екі тәсілмен қалай табуға 
болады? 
2.  Бірінші  сұрақтың  жауабы  бо-
йынша қандай пропорция құруға 
болады?
3. Шыққан пропорцияны шешің-
дер және жауабын жазың дар.

26
§ 5. Масштаб
 
Сенемін + 
Сенбеймін –
Қорытынды
1. Кішірейтілген  өлшемдері бой-
ынша өте үлкен нысаналардың 
нақты өлшемдерін білуге бола-
тынына  сенесіңдер ме?
2. Ұлғайтылған өлшемдері бой-
ынша өте кіші нысаналардың 
нақты өлшемдерін білуге бола-
тынына  сенесіңдер ме?
3. Өлшемдері өте үлкен ныса-
наларды  кескіндегенде  олар-
дың  өлшемдері  бірдей  санға 
кемитініне сенесіңдер ме?
4. Өлшемдері өте кіші нысана-
ларды  кескіндегенде  олардың 
өлшемдері бірдей санға ұлғая-
тынына сенесіңдер ме?  

27
§ 6. Шеңбердің ұзындығы. Дөңгелектің ауданы.  
Шар. Сфера
1-парақша
Жауабы
R радиусы 2 см-ге тең шеңберді салыңдар. 
Жіптің  көмегімен  шеңбердің  ұзындығын 
өлшеңдер.
Жіпті  созып,  шеңбердің 
С  ұзындығын 
табыңдар. 
С = 
 см
Шеңбердің 
С ұзындығының оның диаметріне 
қатынасын есептеңдер: 
C
R
2
.
Жауабын бүтінге дейін дөңгелектеңдер.
C
R
2
 = 
 = 
 ≈ 
.
2-парақша
Жауабы
R радиусы 1,5 см-ге тең шеңберді салыңдар. 
Жіптің  көмегімен  шеңбердің  ұзындығын 
өлшеңдер.
Жіпті созып, шеңбердің 
С ұзындығын
табыңдар. 
С = 
 см
Шеңбердің 
С ұзындығының оның диаметріне
қатынасын есептеңдер: 
C
R
2
.
Жауабын бүтінге дейін дөңгелектеңдер.
C
R
2
 = 
 = 
 ≈ 
.
3-парақша
Жауабы
R радиусы 2,5 см-ге тең шеңберді салыңдар. 
Жіптің  көмегімен  шеңбердің  ұзындығын 
өлшеңдер.
Жіпті  созып,  шеңбердің 
С  ұзындығын 
табыңдар. 
С = 
 см
Шеңбердің 
С ұзындығының оның диаметріне 
қатынасын есептеңдер: 
C
R
2
.
Жауабын бүтінге дейін дөңгелектеңдер.
C
R
2
 = 
 = 
 ≈ 
.
4-парақша
Жауабы
R радиусы 3 см-ге тең шеңберді салыңдар. 
Жіптің  көмегімен  шеңбердің  ұзындығын 
өлшеңдер.
Жіпті  созып,  шеңбердің 
С  ұзындығын 
табыңдар. 
С = 
 см
Шеңбердің 
С ұзындығының оның диаметріне 
қатынасын есептеңдер: 
C
R
2
.
Жауабын бүтінге дейін дөңгелектеңдер.
C
R
2
 = 
 = 
 ≈ 
.

28
§ 7. Оң және теріс сандар. Координаталық түзу
Сенемін + 
Сенбеймін – Қорытынды
1. Кіші саннан үлкен санды азайтуға болатынына сенесің бе?
2. 1 санынан 0 санын азайтуды координаталық сәуле арқылы 
көр сетуге болмайтынына сенесің бе? 
3. 1 санынан 0 санын азайтуды көрсету үшін координаталық 
сәуле ні координаталық түзуге дейін толықтыру керек екеніне   
сенесің бе?
4. Кіші саннан үлкен санды азайтқанда натурал сан шыға-
тынына сенесің бе? 
5. Натурал сандардан, нөлден және бөлшек сандардан басқа 
да сандар барына сенесің бе?
6.  Кіші  саннан  үлкен  санды  азайтқанда  шыққан  санның 
алдына “–” таңбасын қою керек екеніне сенесің бе?
Келісемін 
Келіспеймін  Қорытынды 
5; 19; 205; 8000 сандары оң сандар болады. 
–23; –9,5; –205; –8000 сандары теріс сандар 
болады.  
Координаталық түзу деп санақ басы, бірлік 
кесіндісі, бағыты болатын түзуді айтады.
Координаталық түзуде 0 санының сол 
жа ғында орналасқан сандар теріс сандар 
деп аталады.  
Координаталық түзуде 0 санының оң жағында 
орналасқан сандар оң сандар деп аталады.  
1000 саны координаталық түзуде 0 саны ның 
сол жағында орналасқан.  
–900 саны координаталық түзуде 0 санының 
оң жағында орналасқан.  

29
§ 8. Қарама-қарсы сандар. Бүтін сандар. Рационал сандар
Келісемін 
Келіспеймін 
Қорытынды 
5 және –5; –0,09 және 0,09 сандары қарама-
қарсы сандар болады. 
0 саны өз-өзіне қарама-қарсы сан.  
Натурал  сандар,  оларға  қарама-қарсы  сан-
дар, нөл саны бүтін сандар деп аталады.
Бүтін сандар, теріс және оң бөлшек сандар 
рационал сандар деп аталады.
Кез келген бүтін сан рационал сан болады.  
Кез келген бүтін сан натурал сан болмайды.  
Кез  келген  рационал  сан  натурал  сан  бол-
майды.  
§ 9. Санның модулі
1-парақша
Жауабы
Оң  санның  модулін  табыңдар:  |4|, 
1
3
7
,  |10,15|,  |0,234|, 
11
13
,  |
x|, 
мұндағы 
x > 0.
Нөл санының модулін табыңдар.
Сандардың модулін табыңдар: |–4|, 
−1
3
7
, |–10,15|, |–0,234|, 
−
11
13
, 
|
x|, мұндағы x < 0.
Оң сан мен нөл санының модулі неге тең?
Теріс санның модулі неге тең?

30
2-парақша
Жауабы
Оң  санның  модулін  табыңдар:  |7|, 
13
17
,  |79,05|,  |0,72|, 
42
1
3
,  |
y|, 
мұндағы 
y > 0.
Нөл санының модулін табыңдар.
Сандардың модулін табыңдар: |–7|, 
−
13
17
, |–79,05|, |–0,72|, 
−42
1
3
, 
|
y|, мұндағы y < 0.
Оң сан мен нөл санының модулі неге тең?
Теріс санның модулі неге тең?
3-парақша
Жауабы
Оң  санның  модулін  табыңдар:  |0,54|, 
3
7
,  |6,915|,  |23,4|, 
90
5
6
,  |
z|, 
мұндағы 
z > 0.
Нөл санының модулін табыңдар.
Сандардың модулін табыңдар: |–0,54|, 
−
3
7
, |–6,915|, |–23,4|, 
−90
5
6
, 
|
z|, мұндағы z < 0.
Оң сан мен нөл санының модулі неге тең?
Теріс санның модулі неге тең?

31
4-парақша
Жауабы
Оң санның модулін табыңдар: |30|, 
51
9
11
, |0,8|, |4,28|, 
3
7
, |
a|, мұндағы 
a > 0.
Нөл санының модулін табыңдар.
Сандардың модулін табыңдар:  |–30|, 
−51
9
11
, |–0,8|, |–4,28|, 
−
3
7
, |
a|, 
мұндағы 
a < 0.
Оң сан мен нөл санының модулі неге тең?
Теріс санның модулі неге тең?
 
§ 10. Рационал сандарды салыстыру
Келісемін
Келіспеймін
Рационал  сандарды  натурал  сандар  сияқты 
координаталық түзудің көмегімен салыстыруға 
болады.
Екі  рационал  санның  кішісі  координаталық 
түзуде сол жақта, ал үлкені оң жақта оналасады.
Кез келген оң рационал сан нөлден үлкен
Кез келген теріс рационал сан нөлден кіші
“
а  саны  –  оң  сан”  деген  сөйлемнің  қысқаша 
жазылуы: 
а > 0
“
а саны – теріс сан” деген сөйлемнің қысқаша 
жазылуы: 
а < 0
“
а саны – оң сан емес” деген сөйлемнің қысқаша 
жазылуы: 
а m 0
“
а  саны  –  теріс  сан  емес”  деген  сөйлемнің 
қысқаша жазылуы: 
а l 0
Кез келген оң рационал сан теріс рационал сан-
нан үлкен болады
Кез келген теріс рационал сан оң рационал сан-
нан үлкен болады
Кез  келген 
а  рационал  саны  үшін    –а  <  0 
теңсіздігі ақиқат болады

32
§ 11. Рационал сандарды координаталық түзудің көмегімен қосу
Келісемін 
Келіспеймін 
Қорытынды 
x
+4
5
9
1
0
–4
O E
Координаталық  түзу  бойымен  нүктені 
оңға  қарай  жылжыту  оң  санды,  солға 
қарай жылжыту теріс санды береді.  
Кез келген санға оң санды қосқанда ол 
сан артады, теріс санды қосқанда кемиді, 
нөл санын қосқанда сан өзгермейді.   
x
+5
1
0
–5
–12
–7
–2
O E
–7  санына  5  санын  қосу  үшін  коорди-
натасы  –7-ге  тең  санды  оңға  қарай  5 
бірлікке  жылжытады,  –5  санын  қосу 
үшін координатасы –7-ге тең санды солға 
қарай 5 бірлікке жылжытады.
–7 + 5 = –2
–7 + (–5) = –12
–2 + 2 = 0
2 + (–2) = 0
§ 12. Теріс рационал сандарды қосу
1-парақша
Жауабы
Санды  түзудің  көмегімен  теңдіктің 
ақиқаттығын тексеріңдер:  
–3 + (–8) = –11;
–1,5 + (–8,5) = –10;
–2
3
4
+ (–1
1
4
) = –4
Санды түзуді қолданбай екі теріс раци-
онал санды қалай қосуға болады?

33
2-парақша
Жауабы
Санды  түзудің  көмегімен  теңдіктің 
ақиқаттығын тексеріңдер:  
–3 + (–6) = –9;
–2,5 + (–5,5) = –8;
–4
1
3
 + (–2
2
3
) = –7
Санды түзуді қолданбай екі теріс раци-
онал санды қалай қосуға болады?
3-парақша
Жауабы
Санды  түзудің  көмегімен  теңдіктің 
ақиқаттығын тексеріңдер:  
–7 + (–5) = –12;
–3,5 + (–3,5) = –7;
–
1
2
 + (–4
1
2
) = –5
Санды түзуді қолданбай екі теріс рацио-
нал санды қалай қосуға болады?
4-парақша
Жауабы
Санды  түзудің  көмегімен  теңдіктің 
ақиқаттығын тексеріңдер:
–6 + (–6) = –12;
–7,5 + (–3,5) = –11;
–
3
4
 + (–6
1
4
) = –7
Санды түзуді қолданбай екі теріс рацио-
нал санды қалай қосуға болады?

34
§ 13. Таңбалары әртүрлі рационал сандарды қосу
1-парақша
Жауабы
Сан  түзуінің  көмегімен  теңдіктің  ақиқат  екенін 
тексеріңдер: 
–3 + 8 = 5;
8 + (–3) = 5.
Сан  түзуінің  көмегімен  теңдіктің  ақиқат  екенін 
тексеріңдер: 
–8  +  3 = –5;
3 + (–8) = –5.
Таңбалары әртүрлі сандарды қосқанда (оң сан, теріс сан 
немесе нөл сан) қандай сан шығады?
Қосылғыштардың модульдерін және қосындының мәнін 
салыстырыңдар.  
Таңбалары әртүрлі сандарды қосқанда қай уақытта теріс 
сан болады?  
Таңбалары  әртүрлі  сандарды  қосқанда  қай  уақытта  оң 
сан болады?  
Сан  түзуін  қолданбай  таңбалары  әртүрлі  екі  рационал 
санды қалай қосуға болады?  
2-парақша
Жауабы
Сан  түзуінің  көмегімен  теңдіктің  ақиқат  екенін 
тексеріңдер: 
–6 + 9 = 3;
9 + (–6) = 3.
Сан  түзуінің  көмегімен  теңдіктің  ақиқат  екенін 
тексеріңдер: 
–9 + 6 = –3;
6 + (–9) = –3.
Таңбалары әртүрлі сандарды қосқанда (оң сан, теріс сан 
немесе нөл сан) қандай сан шығады?
Қосылғыштардың модульдерін және қосындының мәнін 
салыстырыңдар.  
Таңбалары әртүрлі сандарды қосқанда қай уақытта теріс 
сан болады?  
Таңбалары  әртүрлі  сандарды  қосқанда  қай  уақытта  оң 
сан болады?  
Сан  түзуін  қолданбай  таңбалары  әртүрлі  екі  рационал 
санды қалай қосуға болады?  

35
3-парақша
Жауабы
Сан  түзуінің  көмегімен  теңдіктің  ақиқат  екенін 
тексеріңдер: 
–4 + 7 = 3;
7 + (–4) = 3.
Сан  түзуінің  көмегімен  теңдіктің  ақиқат  екенін  тексе-
ріңдер: 
–7 + 4 = –3;
4 + (–7) = –3.
Таңбалары әртүрлі сандарды қосқанда (оң сан, теріс сан 
немесе нөл сан) қандай сан шығады?
Қосылғыштардың модульдерін және қосындының мәнін 
салыстырыңдар.  
Таңбалары әртүрлі сандарды қосқанда қай уақытта теріс 
сан болады?  
Таңбалары  әртүрлі  сандарды  қосқанда  қай  уақытта  оң 
сан болады?  
Сан  түзуін  қолданбай  таңбалары  әртүрлі  екі  рационал 
санды қалай қосуға болады?  
4-парақша
Жауабы
Сан  түзуінің  көмегімен  теңдіктің  ақиқат  екенін  тексе-
ріңдер: 
–5 + 11 = 6;
11 + (–5) = 6.
Сан  түзуінің  көмегімен  теңдіктің  ақиқат  екенін  тексе-
ріңдер: 
–11 + 5 = –6;
5 + (–11) = –6.
Таңбалары әртүрлі сандарды қосқанда (оң сан, теріс сан 
немесе нөл сан) қандай сан шығады?
Қосылғыштардың модульдерін және қосындының мәнін 
салыстырыңдар.  
Таңбалары әртүрлі сандарды қосқанда қай уақытта теріс 
сан болады?  
Таңбалары  әртүрлі  сандарды  қосқанда  қай  уақытта  оң 
сан болады?  
Сан  түзуін  қолданбай  таңбалары  әртүрлі  екі  рационал 
санды қалай қосуға болады?  

36

жүктеу/скачать 2,17 Mb.

Достарыңызбен бөлісу: