Әлеуметтану Базарбаев Бекзад. Жхм – 911 Үй тапсырмасы
жүктеу/скачать 18,69 Kb.
|
Әлеуметтану №11 Базарбаев
|
Әлеуметтану Базарбаев Бекзад. ЖХМ – 911 Үй тапсырмасы: Қазіргі кезеңде саяси әлеуметтанудың қандай агентерінің тұлғаға әсері өзінің басымдығымен ерекшеленеді. Саясатқа қатысуға деген қажеттілік неден туындайды. Саяси әлеуметтену – адамның қоршаған ортаның құндылықтарын меңгере отырып, сол ортаға бейімделу процесі. Бұдан басқа саяси мәдениетке идеология, дін және саяси ориентация кіреді. Қоғамның саяси өмірінде дін айтарлықтай орын алады. Бұрынғы Кеңес Одағы кезінде дін қудалауға түсіп, саяси өмірден шететтілуінің, атеистік идеологияның үстемдік етуінің салқыны өз сарқыншағын Қытай қоғамына да қалдырды. Саяси мәдениет түрлері, әлеуметтену кезеңдері және агенттері Саяси әлеуметтену адам өмірінде маңызды орын алады. Оның басты кезеңдері: Саясилану; Персонификация; Идеологизация; Институционализация. Саяси әлеуметтену агенттеріне жататындар: отбасы; дос, жолдастар; мектеп; БАҚ; саяси партиялар, қоғамдық ұйымдар. Саяси әлеуметтенудің екі түрі бар: тікелей әлеуметтену және қосалқы әлеуметтену. Тікелей әлеуметтену дегеніміз, мемлекеттің өзі мүдделі болып келеді. Ол өз азаматтарын өзі тәрбиелеп, олардың саяси әлеуметтенуін өзі қадағалайды. Ал қосалық саяси әлеуметтенуде, бұған мемлекет араласпайды, тұлға өз қабылеті мен тілегі бойынша сол қоғамына бейімделіп, сол мемлекеттің құндылықтарын меңгереді. Адамның әлеуметтенуін қарастырмас бұрын адам табиғаты мен адамның даму үрдісіне қажетті шарттарды қарастырып алған орынды. Тұлға күшінің табиғаты. Күш-толымды өмір, оның көптеген қыры мен мәні деген сөзі.Әскери, саяси, қаржылық, құқықтық дамадар ісінде күш бар. Дегенмен, адамдар мұндай күш иелеріне сене бермейді. Тұлға күші басқа күш формасынан айырмасы бар.Сайлаушылар еркі мемлекеттік төңкеріс, брижа акциясының төмендеуі, мұғалім мен ата-ана және милиция қиқарлық, нұсқаушылары немесе жоғарылау төменге берге емес. Ол үстемдікке қатысы жоқ. Тұлға үстемдігі осалдардың көрінісі, олардың үрейі мен өззімшілдігінің белгісі. Тұлға күші-білімге, бабылдық пен ынтымақтастыққа негізделеді.Тұлға күші-ақыл-ойды жүрегімен сезген және іске асырған даналығы мен тәжірибе Тұлға күшін-молшылық, билік, даңқ және қызметтік жағдаймен салыстыруға болмайды.Мұндай күштілік уақытша қызмет жағдай, мәртебеге байланысты сағымда болумен тең. Қызмет жағдайы тоқтағанда мұндай тұлғалық күш жойылады. Сондықтан, мұндай тұлғалық күш көз баямалық сипатқа ие болады. Тұлға күші кедей, бай немесе білімді, білімсіз деп талғап барып келмейді және сонымен бірге ол кездейсоқта берілмейді. Ол адамның тырысуынан туындайтын ішкі қуат. Тұлға күші-адамның өзбетінше ойлануы, ниет шынайлығы мен тереңдігі, адамның өз өмірінде жинақтаған табиғи даналығы. Тұлға күші-ақыл-ой, жүрек және дене саулығы мен еркінің (синтезі) бірлігі «тұлға күші» сыртқы қоғам жағдайына емес, тікелей тұлғаға қатысты күш. Ол уақыт және кеңестікте туындап жинақталады және ол олардан тыс өмір сүреді. Тұлға күші бүкіл ғұмырында бір кезеңнен екінші кезеңге өткенде жинақталып отыруы және ерік, ықылас және қиялына байланысты дамып, беки түседі. Тұлға күші күнделікті тәжірибеге байланысты жинақталып, төрт ықыластантұрады. Қиындықты жеңіп шығу. Өзін-өзі бақылау. Үндестікте болу. Мұраттылық. Саяси қатысу - жеке азаматтармен, топтармен мемлекеттік немесе қоғамдық саясатқа, мемлекеттік істерді басқаруға я болмаса саяси басшылықты, саяси биліктің барлық деңгейіндегі жетекшілерді таңдауға ықпал ету мақсатында жүзеге асырылатын іс-әрекеттер. Саяси қатысу - қатардағы азаматтардың талап-тілектерін, мүдделерін жүзеге асыратын тәсілдер. Саясатқа қатысудың ең кең тараған анықтамасын американдық саясаттанушы Дж.Нагель енгізді. Оның пікірінше, саясатқа қатысу - бұл кез келген саяси жүйенің қатардағы мүшелерінің оның қызметінің нәтижесіне ықпал етуі немесе ықпал етуге тырысатын іс-әрекеттері. Бұл анықтамада саяси қатысу білім, наным сияқты пассивті құрамдас бөліктері негізінде емес, керісінше, белсенді қызмет аспектісі, саяси үрдіске қатысуы ретінде қарастырылған. Нақты нәтиже беретін жеке түлғаның белсенді қатысуы айтылады. Сонымен, саяси қатысу тек бақылап, бағдарлауды емес, белсенді іс-әрекетті білдіреді.Саяси қатысу туралы сөз қозғағанда С.Верба мен Н.Ни анықтамасын айта кеткен жөн. Олардың пікірінше, "Қатысу - бұл бірінші кезекте құрал ретіндегі белсенділік, себебі оның көмегімен азаматтар үкіметке өздеріне қажет деген шешімдерді қабылдатуға тырысады".«Саяси әлеуметтену» ұғымы әлеуметтену ұғымына қатысты қалыптасты. Бұл ұғымды ғылыми танымға алғаш рет өткен ғасырдың соңында америкалық социолог Ф. Гидденс пен француздың әлеуметтік психологтары енгізді. ХХ ғасырдың 50-жылдарының соңынан бастап «саяси әлеуметтену» ұғымы тұлғаның саясатқа араласуына қатысты қолданыла бастады. Егер әлеуметтенудің негізгі мәні адамның белгілі бір талаптар мен құндылықтарды, білімдер жүйесін игеру арқылы қоғамның толық құқықты мүшесі ретінде қалыптасуында болса, онда саяси әлеуметтенуді тұлғаның саяси қатынастарға, қоғамдық-саяси өмірге ену процесі – деп айтуға болады. Кең мағынасында алып қарағанда, саяси әлеуметтену – бұл адамның өмір сүру циклінің барлық кезеңдеріндегі ресми және ресми емес, мақсатты түрде бағытталған немесе алдын ала жоспарланбаған, саяси немесе адамның саяси мінез-құлқына, саяси бағдарына әсерін тигізетін саяси емес оқудың, жалпы алып қарағанда, саяси білім берудің бүкіл жүйесін қамтиды. жүктеу/скачать 18,69 Kb. Достарыңызбен бөлісу:
|