8. Қазақтардың өмірлік циклінің негізгі ережелері Қазақтың өмірлік циклінде міндетті түрде рәсімделетін негізгі кезеңдер бар - бұл туу, үйлену және өлім. Сонымен қатар, ритуализм оның әрбір қатысушысы үшін қасиетті, материалдық және рухани байланыста болатын ойынға қосу үшін тікелей мәдени идентификация рөлін атқарады.
Мәдени бірегейлікті нығайтатын ең үлкен бірлік пен жалпы эмоционалды жарылыс қазақтардың ырымдық ас кезінде байқалады. Салттық тамақтану маңызды рөл атқарады, өйткені ол бар қарым-қатынасты, жас топтарының мінез-құлқын және жыныстық рөлдерді күшейтеді. Н.А. Назарбаев: «Мінез-құлықтың өзара байланысы, тоналдылығы, қарым-қатынас атмосферасы, дастарханның артындағы киіз үйдегі кеңістіктік орналасуы, қонақтарға қызмет көрсету тәртібі, ыдыс-аяқтар, мәзірлер және т.б. беру тәртібі анықталды. Салт-дәстүрлі тағамдарда тамақ символикасы әлеуметтік символизмнің ерекше жағдайы болып табылады. Тағамдық символиканың маңызды өзгермейтін бөлігі - қошқардың ұшасы бөліктерін тамақтануда отырған адамдардың мәртебесінің иерархиясына сәйкес бөлу. Ең құрметті адам қошқардың басын алып келуі керек, содан кейін отырған тұлға мәртебесінің төмендеуіне сәйкес оларға: жамбас (етпен жамбас сүйегі), жаурын (етпен иық пышағы) ұсынылады ), асы жты жилік (етпен жамбас сүйегі), жатыр мойны бөлігі; күйеу баласы - төс (кеудеше), қарапайым адамдарға - етпен бірге қабырға бойымен. Тамақтану ақсақалдардың дана тұлға, дала білімін қорғаушы ретіндегі рөлін атап көрсетеді және көрсетеді. Жас ерекшелігі жүйесінің кезеңдері белгілі бір рәсімдермен, соның ішінде тамақтанумен рәсімделді. Тамақтанудың келесі жіктемесі анықталды:
Сәби кезіндегі ең маңызды рәсімдермен бірге жүретін тамақ. Бұл ғұрыптардың тән ерекшелігі олардың баланың жынысына қарамай жасалатындығы болды: «шилдехана» (баланың дүниеге келуін тойлау), «бесікке салу» (нәрестені бесікке салу), «қырғыннан шыгару» ( алғашқы қырық күннен шығару), «тусау кесу»Әлеуметтенудің белгілі бір кезеңдерін белгілейтін тармақ: а) қоғамның еркектер бөлігі: атқа мингизу (баланы атқа бірінші отырғызу рәсіміне арналған тамақ), сүннет той (мұсылмандық сүннет рәсіміне байланысты тамақ), жора боза (құрдастарының асы) ); б) қоғамның әйелдер бөлігі: кимешек (үйленген әйелдің бас киімін киюге арналған тамақ), құйрсақ той (бірінші жүктілік туралы тамақ), белшалыш кизизу (ас үйдің алжапқышын киюге арналған тамақ
Достарыңызбен бөлісу: |