Элита термині( француз тілінен elite – іріктелген, таңдалған деп аударылады) -17 ғасырдан бастап, бұл термин таңдалған, атақты, жоғары мәртебелі адамдарды атауға қолданған. Элита теориялары

жүктеу/скачать 50,38 Kb. Дата 08.02.2022 өлшемі 50,38 Kb. #124775

Бұл бет үшін навигация:

• Элита теориялары

Басқарушы элита мен саяси көшбасшылық биліктің әлеуметтік субъектілері ретінде Орындаған: Оңдасынов Айзара Ап-101 "Элита"термині( француз тілінен elite – іріктелген, таңдалған деп аударылады) -17 ғасырдан бастап, бұл термин таңдалған, атақты, жоғары мәртебелі адамдарды атауға қолданған. Элита теориялары - әр әлеуметтік структуранның қажетті бөлігі деп жоғарғы, ерекше құқықтары бар қатарды мойындаған әлеуметтік-саяси концепцияларының жиынтығы. Саясаттың сан алуан субьектілерінің оған ықпалы, әрине әр түрлі. Жеке азаматтар және әлеуметтік тортар күнделікті саяси өмірге тікелей қатынаса бермейді. Күнделікті саясатпен адамдардың ерекше қабаты айналысады, оларды ерекше басшы топ атайды. Саяси элита аталымын қалай түсінуге болады. Саяси элита-бұл билік құрилымдарында жетекші орын алтын және билікті пайдалануға қатысты маңызды шешімдер қабылдоуға тікелей қатысатын адамдардың артықшилықты чтобы "Элита" терминін ғилыми айналымға енгізген Вальфредо Парето ( 1848-1923). Жалпыға бірдей социология трактатында (1916) ол "элиталардың айналу " теория сын жасады. Ол бойынша элита билік басы на алдыңғы қатарлы идеяны ұсынуының арқасында келеді. Ол идея жүзеге асқанда олардың энергиясы азайып, ізденісі баяулай бастайды. Олардың орнына жаңа идея мен жаңа элита билік басы на келеді. Мұндай алмасу қоғамда әрқашан болмақ. Яғни, дейді олар, бір элита екіншіні алмастырып, жаңарып, қоғамды алға жылжытып отрады. Сонда коғамда саяси элитанны тудыратын факторлар қандай? Оларға мыналар жатады: 1) қоғамға арнайы білімі, тәжірибесі, қабілеті бар кәсіби басқарушылар керек; 2) адамдардың психологиялық (туа біткен) және әлеуметтік (оқу, тәрбие барысында қолы жеткен) теңсіздіктері; 3) қоғамда басқарушы еңбек жоғары бағаланады және ынталандырылады; 4) бұқара халықтың саяси енжарлығы, селқостығы (күнделікті өмірде әркім саясаттан шалғай өз жұмысымен айналысады). Саяси элита стратегиялық мақсатты айқындайды, мемлекеттің ішкі және сыртқы саясатын белгілейді, өз жоспарларын жүзиге асурыдың тетіктерін тамады, қоғам алтына қойылған мақсаттардың жүзиге асуына бақылау жасайды. Сонымен, саяси элита деп қазына-байлықты, қаржы-қаражатты бөлуге байланнысты және т.б. саяси маңызды шешімдер қабылдоуға қатысты жоғары мәртебесі мен ықпалы бар ұйымдасқан торты айтады. Қазіргі саясаттану ғилымында білімнің элитология денег арнайы салаты бар. Ол элиталардың қалыптасу жағдайын, оның қоғамдағы рөлін, әлеуметтік-саяси процестерге ықпал эту әдіс-тәсілдерін және т.б. зерттейді. Саяси билікті жүзиге асуры тетігі басты кейіпкер - билік қатынастарында басты орын алтын саяси көшбасшы болмаса әрекет ете алмайды.Кез-келген торта көшбасшы бар. Көптеген адамдар қатысатын ешқандай әрекет басшылықсыз мүмкін емс. Яғни, көшбасшы адамдардың мінез-құлқына әсер етеді. Бірақ саяси көшбасшылық ешқандай әсер етпейді. Саяси көшбасшылық денегіміз-белгілі бір аданның бүкіл қоғамға, топқа, ұйымға белгілі бір жолмен әсер ету қабілеті. Саяси көшбасшы- бұл әлеуметтік күштерді біріктіру және біріктіру функцияларын жүзиге асыратын, мемлекеттік және қоғамдық институттар қызметінің бағытын белгілейтін, елдегі саяси бағыт бағытының ерекшеліктерін аннықтайтын саяси процестің жетекші субъектісі. Саяси көшбасшы қандай рөл атқарады? 1. Қоғамдағы әртүрлі тортардың сұранныстарын есепке алу; 2. саяси мақсаттар мен оларға қол жеткізу құралдарын айқындоу; 3. саяси мақсаттарға қол жеткізу үшін бұқаранны жұмылдыру; 4. Қоғамдарды біріктіру (біріктіру), заңдилық пен қоғамдық тәртіпті қолдоу; 5. басқа тортармен, ұйымдармен байланнысты жүзеге асыруы.Әрбір саясаткер мұндай функцияларды орындай алмайды. Саяси көшбасшы қандай қасиеттерге ие болуы керек? Ол жоғары моральдық қасиеттерге ие болуы керек: падал, батыр, шешуші; өткір ақыл мен берік ерік, қоғамдық игілікке қамқорлық жасау. Ол қоғанның даму тенденцияларын қабылдоуға, оған кеңесшілер ұсынатын ең жақсы нұсқанны дәл таңдоуға қабілетті болуы керек. Басқару қабілеті, саяси даналық, икемділік, адамдарды басқара білу қажет. жүктеу/скачать 50,38 Kb. Достарыңызбен бөлісу: