Эмоциялар және эмоционалдық интеллект
жүктеу/скачать 113,21 Kb.
|
кул,псих 3-4 лек
- Бұл бет үшін навигация:
- Сезім негіздері
| Сезім қызметтері. Адам сезімдері ұзаққа созылған фиогенетикалықдаму тарихына байланысты көптеген ерекше сипаттағы қызметтерді атқаратын болды. Сезімінің бейнелеу қызметі оқиғаларға жалпыланған баға беруде көрінеді. Көңіл күйдің бүкіл ағзаны билеуінен сезім арқылы біз қандайда әсердің пайдалы не зиянды екенін оның салдары денеге белгілі бір таңба түсірмей тұрып байқап жауап не қорғаныс әрекетке келеміз. Мысалы: жолды кесіп бара жатқан жолаушы көшедегі көлік қозғалысын барластырумен әртүрлі деңгейдегі қорқыныш сезімде болуы мүмкін.
Оқиғалардың эмоционалдық бағаны адамның дара толғаныс қабілеттінің негізінде берілуі ықтимал . бірақ мұндай сезімдік нәтиже өнер туындылары мен көпшілік ақпарат құралдары арқылы басқа адамдармен қатынас жасау барысындағы көңіл күй ортақтастығынан қалыптасады. Сезімінің бейнелеу қызметіне орай адам қоршаған ортада бағыт-бағдар топшылайды заттар мен құбылыстарға қажеттігіне қарай баға береді. Бұл тұрғыда сезім ақпарат алды немесе хабар жеткізу міндеттін атақарады. Сезімнің ақпараттық не бейнелеу мүмкіндігі ниеттеу немесе ынталану қызметімен байланысты. Оқу процесінде тікелей қатынасты сезім қуаттау, қолдау қызметін атқарады. Күшті эмоционалды көңіл күйге себепші болған оқиғалар оқуышы санасында жеңіл қабылданып ұзақ уақыт есте сақталады. Табыс не сәтсіздік сезімдері баланың оқуға болған ынтасына күш қуат беріп не оны өшіріп жіберуі мүмкін. Белгілі сәтте маңыздылау қажеттілікті таңдау барысында сол қажеттілікке негіз болар көп сеп түрткілердің таласы туындайды. Осы жағдайда сезімінің ауысу қызметі іске қосылып, эмоция адамды қандай талғамға бағыттайды. Жоғары да аталған сезіміне қарама қарсы икемдесу қызметінде атап өткен жөн. Сезім негіздері. Сезімдер организмде жүріп жататын ерекше процестермен байланысқан. Бұл процестердің көзі негізінен сыртқы дүние өзгерістерінде, дегенмен, олар бүкіл дене әрекет –қимылына әсер етеді. Мысалы: көңіл-күй қандай да күйзеліске келсе, қан айналымы өзгереді, жүрек соғуы шапшандайды. Сеізмдердің пайда болуумен қадлыптасуында үлкен ми жарымшалар қамығы маңызды қызмет атқарады. Ми қабығы эмоция желісімен көрінісін реттеп денендегі барлық құбылыстарды өз бақылауына алады. Қабық асты орталықтарымен тежеумен оларға басшылық етеді, егер ми қабығында шектен тыс қозу туса ( шаршағанда т.б.) қабықтан төмен жайғасқан ми бөліктері ырықсыз әрекетке келіп адам өзінің әдеттегі ұстамдылығынан айырылады. Үлкен ми жарымшалары алынған жануар болмашы себептен күшті әрі тұрақты эмоционалдық күйзелісте болады. Ал кең жайылған тежелуге тап келсе мұндай жануар сылбыр халге түседі, оның әрекет қылығы әлсірейді жүрек қан тамыр жұмыстары мен тыныс алуы бәсендейлді. Сезімінің негізі болған физиологиялық процесс бастауын ми қабығында ала отырып төмендегі қабық асты орталықтарына тарайды. Эксперименттер кезінде мидың кейбір аймақтарын қоздырса жағымды эмоция тууып жануар сол әсердің қайталанғанын қалау сынайын танытады, бұл ми бөлігі рахаттан орталығы аттанған , ал екінші бір ми аймағына әсер түскенде жануар тынышсызданып қиналған күн көрсеткен, осыдан мұндай жүйке жүйесі қиналу орталығы аталған. Осы күнде мидың сол жарым шарында жағымды эмоциялар туындап, ал оң жарым шағында жайсыз сезімдер өріс алатыны дәлелденіп отыр. жүктеу/скачать 113,21 Kb. Достарыңызбен бөлісу:
|