Эмпатия орнату тәсілдері

Эмпатия

Орындаған: КеТексерген: Бекешова Г. У

Тобы: 713

Эмпатия( лат. empatheіa ) – өзге адамдардың жан дүниесін түсіну мен жай-күйін ұғыну қабілеттілігі. Эмпатияны алғаш рет АҚШ психологы Э.Титченер (1867 – 1927) зерделеді. Ол философиядағы “ұнату” сезімінің теориялық негіздеріне сүйене отырып, жанашырлық сезімнің салыстыру мен ұқсату тәсілдерімен түсіндірілетін танымдық негіздерін ашып көрсетті. Сол арқылы адамның күйзеліске түсу себептерін ғылыми тұрғыда жүйелеп шықты. Cезімнің адам бойында жиі кездесетін, өзіндік мән-мағынасы бар ерекшелігі. Эмпатия адамның өзгелер қайғы қасіреті жағдайлар мен қиыншылықтарға ұшырағанда, оларға жанашырлық білдіріп, солардың ауыр халінің өз басына түскендей көңіл күйде болуы. Эмпатия өзге адамдардың жан дүниесінің сыры мен күй-жайын білу қабілеттілігі және оған жанашырлық білдіру. Эмпатия айқын көрінісі — идентификация. Бұл адамның өзге адамның психикалық жай-күйін өз басынан кешіргеңдей халде болуы.

Эмпатияның дамуы

Эмпатияның деңгейлері

• Эмпатияның ең төменгі деңгейі
• Бұл деңгейге жататындар өзге адамдарға мән бермейді
• Рационалды шешім қабылдайды, достары аз болады
• Сынды көтере алмайды
• Балалармен және қарттармен қарым-қатынасқа түсуі қиын

ІІ деңгей

• Ең көп таралған деңгей
• Бұл деңгейге көп адмадар жатады
• Адамдардың сезімін сезеді, бірақ жанашырлық танытпайды
• Өз сезімдерін бақылауда ұстайды

ІІІ деңгей

• Эмпатияның ең жоғарғы деңгейі
• Бұл деңгейдегі адамдар аз кездеседі
• Ұжыммен жақсы қарым-қатынаста болады
• Өз сезімдеріне қарағанда, өзгелердің сезімін жоғары қояды
• Қақтығысқа көп түспейді

ТҮРЛЕРІ Адамда болуы мүмкін әр түрлі эмпатия түрлері: Аффективті эмпатия басқа адамның эмоциясын түсіну және тиісті жауап беру қабілетін қамтиды. Мұндай эмоционалды түсіну біреудің басқа адамның амандығы үшін алаңдаушылығына немесе жеке басының күйзелісіне әкелуі мүмкін. Когнитивті эмпатия басқа адамның психикалық күйін және оның жағдайға байланысты не ойлауы мүмкін екенін түсінуді қамтиды. Бұл психологтар ақыл теориясы немесе басқалардың ойлары туралы ойлаумен байланысты. Соматикалық эмпатия басқа біреудің басынан кешіргеніне жауап ретінде физикалық реакцияның болуын қамтиды. Адамдар кейде басқа адамның сезімін физикалық түрде сезінеді. Мысалы, басқа біреудің ұялғанын көргенде, сіз қызарып немесе ішіңіз аши бастайды.

• Қатынасушының мимикасын зерттеу;
• Дене қалпын зерттеу;
• Қас қабағын,көзқарасын зерттеу;
• Қол қимылдар зерттеу;
• Дауыс ерекшеліктерін анықтау;