Глутамин қышқылының сапалық реакциясын орындаңыз. Глутамин— глутамин қышқылының қосылысы. Белок құрамына кіреді. Азоттық алмасуда маңызды рөл атқарады. Глутамин қышқылынан түзілген Глутамин өсімдікте, көптеген жануарлардың организмінде улы аммиакты зарарсыздандырады. Глутамин қышқылы организмдегі ақуыз құрамында немесе бос күйінде болады. Азоттық алмасуда маңызды рол атқарады. Кейбір ауруларды емдеуде, тамаққа дәмдеуіштер есебінде қолданылады.
Глутамин қышқылы — моноаминодикарбон қышқылы. Глутамин қышқылы — тірі организмдегі протеиндер, әсіресе, қарапайым молекулалы заттар (глутатион, фолий қышқылы т.б.) құрамына кіреді және бос түрінде де кездеседі. Ол организмдегі азоттык, алмасуда атап айтқанда,амин тобы тасымалдауда және зиянды аммиакты бейтараптандыруда маңызды рөл атқарады. Глутамин қышқылын кейбір ауруларды емдеуде және тамақ өнімдерін дайындауда татымдық қосымша ретіндеде пайдаланады.
22,2 г C4H10O спиртін дегидратациялағанда (шығымы 80%) алынған бутенді гидрлеу үшін қажет (қ.ж.) сутегінің көлемін есептеңіз. С4Н 9ОН →С4Н8+Н 2О С 4Н8+Н2→С4Н10 1)22,2г спирт-------хл бутен 74гспирт--------22,4л бутен х=22,2гх22,4л/74г=6,72л бутен 2)6,72л бутен----------100% хл бутен-------------80% х=6,72лх80%/100%=5,37л бутен 3)5,37л бутен---------хл Н2 22,4л бутен---------22,4л Н2 х=5,37лх22,4л/22,4л=5,37л = 5,4л сутек емтихан билеті № 21 Галоген тұздары. Хлоридтерді, бромидтерді медицинада қолдану. Жедел талдау жолдарын атаңыз. 1)Галоген қосылыстар бұл типті иондық байланыспен қосылыстар, минералдар қышқылдардың тұздарымен көрсетіледі: HF, HCl, HBr, HJ. Минералдардың арасыңда фториридтерді, хлоридтерді, бромидтер мен йодидтерді ажыратылады.
Жеңіл металдардың галогенидтері типті гетерополярлық (иондық) байланысты құрылымдармен сипатталады, ал ауыр металдардың қосылыстарда гомополярлық (коваленттік) немесе оларға ауыспалы иондардың арасындағы байланыстар пайда болады.
Физикалық қасиеттері бойынша типті иондық байланыстағы галогенидтер мөлдір, түссіз, меншікті салмағы кішкентай, ерігіштілігі жеңіл, болымсыз
шыныдай жалтырлығы, жалтару көрсеткіштері төмен.
Коваленттік байланыстағы галогенидтер меншікті салмақтары жоғары,
жалтырығы алмазды, ерігіштілігі төмен жəне басқаларға ие болады.
Магматылық процестерде осы элементтердің үлкен мөлшерде шоғырлануға жағдай тудырылмайды. Фтор мен хлор тек қосымша аниондар реттінде
бірнеше минералдардың (силикардың, фосфаттардың) ішіне кіреді.
Осы элементтердің басты жиындары металдармен ұшпа қосыластар
түрінде гидротермалды жарымдардың көбінде кең таралынған CaF2 (флюорит),
NaCl (галит) ерітпелердің тамшыларында микроскопиялық кристалдар реңінде
кейбір минералдарда (кварцта, галенитте) кірістірулер реңінде байқалынады.
Экзогенді жағдайда Na хлоридтері, K, Mg хлоридтері кеуіп бара жатқан
тұзды алаптарда сульфаттармен бірге кейде бораттармен жəне басқа суда еритін
қосылыстармен үлкен жиындарды құрайды.
Хлормен бірге бром жəне йодтың шоғырлануы байқалады. Жер қыртысындағы барлық хлордың 70-75 % жəне йодтың 90 % мұхиттық суда жинақталады. Минерал жаратылуы бойынша галогенидтер 2 класқа бөлінеді.
I класс. Фторидтер – флюорит (CaF2), криолит (Na3AlF6)
II класс. Хлоридтер, бромидтер, йодидтер
