Емтихан билеті №1
жүктеу/скачать 263,32 Kb.
|
ЖТБ билет жауаптары
- Бұл бет үшін навигация:
- Жалпы тіл білімінің обьектісі
| Емтихан билеті №24
Тіл білімінің қалыптасу кезеңдері. Жалпы тіл білімі деген атау -тіл ғылымының жалпы тілдід теориялық саласы және оқу пәні деген екі мағынада қолданылады. Жалпы тіл білімі тіл ғылымының теориялық саласы ретінде Х1Х ғасырдан бастап қалыптаса бастады. Жеке тілдер жөніндегі ғылым бұдан көп бұрын пайда болғанмен, олар бір-біріне байланыссыз, жеке-жеке қаралды. Тілдердің өзара туыстас, төркіндестігі, дыбысты тілдін жалпы адамзаттық құбылыс екендігі, олардын арасында бірліктін де, өзгешіліктін де, жалпы заңдылықтың да, даралықтыңда болатыны онша белгілі бола қоймады.Дыбысты тілде толып жататын ортақ сипаттардың, универсалды құбылыстардың барлығы алуан тілдердің фактілерін бір-біріне салыстыра қарау нәтижесінде айқындалады. Оның айқындалуы адам баласының тілінде болатын ортақзаңдылықтарды, универсалдықұбылыстарды зерттеитін, соның негізінде жалпы тілдік теориялық тұжырымдар жасайтын жалпы тіл білімін дүниеге келтірді. Жалпы тіл білімі –тіл ғылымының жалпы тілдік теориясы. Ол –бүкіл тіл туралы ғылымның бағыт-бағдарын белгілеитін компос ғылым . «Жалпы тіл білім» пәнің алға қоятын мақсаты – оқушыларды теориялық тіл білімнің ең негізгі, өзекті мәселелерінең хабардар ету. Оларға тіл туралы ғылымның өткен тарихынан, қазіргі жай күиінен, негізгі бағыт –бағдарынан, ғылым алдында тұрған басты-басты проблемаладан оқу бағдарламасы талыбына сай жүиелі білім беру. Осындай мақсаттарға сәйкес курс төрт бөлімге бөлінеді: а) Тіл ғылымының тарихы. ә)Тіл теориясы. б)Тіл ғылымдағы әдістер мен әдістемелер. в)Тіл білімнің басқа ғылымдармен қарым –қатынас. Бұл бөлімдердің әрқайсысы өз ішінен бірнеше тарауларға жіктеледі. Жалпы тіл білімінің обьектісі Ғылымның түрлі салаларға жіктелуі оларды зерттеитін обьектілердің сипатына байланысты. Ғылым обьектісі деп оның зерттеитін. қарастыратын мәселелерін айтады. Обьектісіз ғылым болуы мүмкін емес. Жалпы тіл ғылымының обьектісі- адмдардың дыбысты тілі.Жалпы тіл ғылымы тілдің құрамын, функциялық сипаттарын, даму заңдылықтарын, сырқы дүниемен , қоғаммен, ой-санамен, мәдениетпен қарым-қатынасын жан-жақты зерттеиді. Тіл ғылымына даму сатысына,қоғамдық рольіне,типалогиялық сипаттарына, функциялық көріністеріне қарамастан,дүние жүзіндегі тіл атаулының барлығы да обьеикт бола алады. Жалпы тіл білімі дүние жүзіндегі тілдердің барлығына немесе басым көпшілігіне тән универсиалды мәселелерді қарастырады.Ғлымдардың айтуына қарағанда дүние жүзінде 5651 тіл және диалектілер бар көрінеді. Тілдер қаншалықты көп, құрылымы жағынан алаун түрлі болғанымен , олардың бір-біріне ұқсас, бәріне тән ортақ қасиеттері, ортақ заңдылықтары болады. Мысалы:Тілдердің бәрі де адамдардынң өзара қатынас жасау құралы, тілдердің бәрінде де дыбыс, сөз, граматикалық форма, сөйлем болады, тіл атаулылық тілдің элементтердің бір қалыпта қалып қоймайды, өзгеріске ұшырап, дамып оттырады, және тілдік туындылардың ауызекі не жазба түрде болатыны да тіл атаулының барлығына тән. Жалпы тіл білімі дыбыс тілі атаулының барлығына тән ортақ мәселелерді, ортақ заңдылықтарды сөз етеді. тіл атаулының барлығына не басым көпшілігіне бірдей қолдануға болатын жалпы тілдік теория болмақ. Қазіргі заман тіл білімінде қалыптасқан күрделі салалар бар. Олар: 1 Интралингвистика .Мұндағы интра –латын тілінен ауысқан префикс,мағынасы-ішкі. Интралингвистска тілдін ішкі жүйесін құрылымын, жүйе элементтерді бір-бірімен қарым-қатынасын зерттеиді. Интралингвистсканың негізгі салалары фонетика , лексикалогия , граматика. 2.Экстралингвистска -екі сөзден құралған термин . Экстра –латын тілінен алынған префикс. Мағынасы –сыртқы ,сыртқары . Экстралингвистска тілдін сыртқы дүниемен , қоғаммен байланысын зерттейді. Экстралингвистска социолингвистика , менталингвистика деитін екі салаға бөлінеді . 3.Тіл білімін зерттеуде қолданылатын әдіс-тәсілге , зертеушінің ұстаған бағыт-бағдарына қарайда жіктеушілік бар . Ондай жіктеу қатарына салыстырмалы тарихи , типалогиялық , ареалдық , структуралық , психологиялық , этнографикалық , эстетикалық , синхрондық , диахрондық , қолданбалы тіл білімі жатады. жүктеу/скачать 263,32 Kb. Достарыңызбен бөлісу:
|