Емтихан сұРАҚтары «5В060900-«География»
жүктеу/скачать 5,83 Mb.
|
Åìòèõàí ñ?ÐÀ?òàðû «5Â060900-«Ãåîãðàôèÿ»
pdf 20230424 230607 0000
- Бұл бет үшін навигация:
- Қатты бидайдың
| Өсімдіктер систематикасы - бұл біздің планетамызда кездесетін өсімдік түрлерін сипаттаумен, оларды байланысты топтарға біріктірумен және осы топтардың жүздеген миллион жылдарға созылған өсімдіктер патшалығының эволюциясын көрсететін ретпен орналастырумен айналысатын ғылым.
Ұлы Альберт (1193-1280) орта ғасырларда ботаниканың дамуына үлкен үлес қосты. Ол өсімдіктерді ағаштар, бұталар, бұташалар мен шөптер деп морфикалық белгілеріне қарай бөлді. Француз ғалымы Турнефор (1656-1708) гүлдің формаларын зерттеуге негізделген өсімдіктер жүйесін құрды. Ол тұқым ұғымын енгізді. 1753 жылы К. Линней бинарлық номенклатураны енгізді. Ол бүкіл өсімдік әлемін 24 классқа бөлді. Линней шамамен сол кезде белгілі 10 000 өсімдіктерді атады және жүйеледі. Өсімдік түрлері екі сөзбен белгіленеді: біріншісі-бұл тұқымдасты, екіншісі-түрді білдіретін эпитет. Екінші сөзден кейін осы түрді ашқан және оған атау берген ғалымның тегі (қысқартылған немесе толық) қойылады. Мысалы, Қатты бидайдың ғылыми атауы-Triticum durum L. мұндай бинарлық (екілік) номенклатураны швед ғалымы К.Линней енгізді (1707-1778 жж.). Өсімдіктерді жеке жүйелі топтарға жіктеу таксондар деп аталатын жалпы қабылданған бірліктер негізінде жүзеге асырылады: түр (species) – морфологиялық тұрғыдан бірдей жиынтық; туыс (genus) – жақын түрлердің жиынтығы; тұқымдас (familia) – жақын туыстар жиынтығы; қатар (ordo) - туыстық тұқымдастардың жиынтығы; класс (classis) - туыстық қатарлар жиынтығы; бөлім (divisio) – туыстық кластардың жиынтығы. Негізгі таксондардан басқа, аралық, қосалқы таксондар болады: тұқымдасша, туысша және т.б. бар. Түрдің ішінде кіші түрлер түршелер, ал мәдени өсімдіктерге қатысты – сорттар (cultivar) ерекшеленеді. Сорт-бұл адамның селекциялық қызметінің нәтижесі, ол белгілі бір шаруашылық қасиеттермен және олардың тұқым қуалау арқылы берілуімен сипатталады. Таксондардың негізгілері – бөлім, класc, қатар, тұқымдас, туыс, түр. Жүйеленімдік көрсеткіштің ең ірісі – бөлім; ең кішісі – түр. Өсімдіктер жүйеленімдік тұрғыдан осы таксондардың әрқайсысында жеке бөлінуге тиісті. Мыс., қарағай ағашы гүлді өсімдіктер бөліміне, қылқан жапырақтылар класына, бүршіктілер қатарына, қарағай тұқымдасына, қарағай туысына, кәдімгі қарағай түріне жатады. жүктеу/скачать 5,83 Mb. Достарыңызбен бөлісу:
|