Судың айнымалы қозғалысы туралы түсінік. Ағынның және қиманың үлесті энергиялары. Алмағайып тереңдік. Алмағайып еңістік
21-сурет 22-сурет
Призмалық арналардағы сұйықтың айнымалы қозғалысының еркін бет кескіндері
(а-сурет) – жайбарақат күйдегі бірқалыпты қозғалыс айнымалы қозғалысқа түседі;
(б-сурет) – буырқанған күйдегі бірқалыпты қозғалыс айнымалы қозғалысқа түседі;
(в-сурет) – алмағайып күйдегі бірқалыпты қозалыс айнымалы қозғалысқа түседі.
Арнаның көрсеткіштік заңы (Бахметев заңы)
Бейпризмалық арналардағы ағынның еркін бет
кескінін Чарномский әдісімен тұрғызу Техникалық прогрестің өркендеу дәуірінде электронды-есептеуіш машиналардың өмірге, әсіресе инженерлік есептеулерге кеңінен енуіне байланысты кейбір күрделі дифференциалдық теңдеулерді интегралдаудың орнына оны сандық әдіспен жуықтап шешу етек алып келеді. Есептеуді жеңілдетудің мұндай жолы айнымалы қозғалыстың теңдеулерінде де қолданылады.
Призмалық және бейпризмалық арналар (каналдар) үшін қолданылатын еркін беттің кескінін анықтаудың Черномский ұсынған әдісіне тоқталамыз. В.И.Черномский 1914 жылы жатық өзгермелі қозғалыстағы ағынды шектік айырмалар әдісімен есептейтін, тікелей Бернулли теңдеуін қолдануға негізделген тәсіл ұсынды. Еркін беттің кескінін сызу үшін ұзындығы L каналды (арнаны) ұзындықтары Δℓ-ге тең қысқа-қысқа бөліктерге бөлеміз. Сонан соң әрбір бөлікті арна бойымен не жоғары, не төмен қарай, жеке-жеке есептеп шығамыз.
Өздік бақылау сұрақтары 1.Айнымалы қозғалысы
2.Ағынның үлесті энергиялары.
3.Алмағайып тереңдік және еңістік
Қолданылған оқулықтар 1 Әдіраманов Ә Гидравлика (оқулық) Тараз ТарМУ, 2011 - 200б
2 Гаврилов М.Б. Гидравлика (оқулық). – Алматы: Каз.ҰТУ, 2004. – 313 б.
3 Әдіраманов Ә Гидравлика (оқулық) Тараз ТарМУ, 2000 - 400б
4 Чугаев Р.Р. Гидравлика – 4-ішығ. – М.: Л.: Энергоиздат, 1982. – 671 б.