Зертхана жағдайында алу: Құмырсқа қышқылын күкірт қышқылы қатысында 1000С температурада қыздыру арқылы алады:
1. HCOOH →H2SO4 конц. CO + H2O, бірақ ол құмырсқа қышқылының ангидриді емес, себебі көміртегінің тотығу дәрежелері сәйкес болса да, валенттіліктері сәйкес емес: оксидте ол үш валентті, қышқылда – төрт валентті;
H2SO4 конц. суды тарту үшін қолданады.
2. Егер қымыз қышқылын концентрлі күкірт қышқылымен сусыздандырса, көміртек оксидтерінің қоспасы түзіледі:
H2С2O4 →H2SO4 конц. CO2 + CO+ H2O; Көміртек(ІІ) оксидін диоксидтен (не керісінше) тазарту үшін оксидтер қоспасын барий гидроксиді ерітіндісінен өткізеді: CO2 + CO + Ba(OH)2 → BaCO3↓ CO мен N2 ұқсас молекулалар – изоэлектрондар. М(СО) – 28г/моль;
М(N2) - 28г/моль. Екі молекулада да 3 байланыс бар, молекулярлық орбитальдар теориясы арқылы бұл байланыстарды көрсетуге болады. CO – тұз түзбейтін оксид, оған тотығу, тотықсыздану және қосылу реакциялары тән. CO молекуласында оттегінде де, көміртегінде де электрон жұбы бар, сондықтан оған қосылу реакциясы тән. Бөлме температурасында бағалы металдарды тотықсыздандырады:
PdCl2 + CO + H2O → Pd + CO2 + 2HCl; ал температураны көтерсе, оның активтігі артады, оттек, хлор, күкіртпен әрекеттеседі. 2CO+O2=CO2 ;
CO + Cl2 → COCl2 (фосген), улы, I дүние жүзілік соғысында қолданылды.
CO + S → COS (көміртегі тиооксиді). Көптеген металл оксидтерінен металл Fe, Co, Ni, Cu, Ag, Mn, Mo, т.б. алу үшін (пирометаллургия) қолданылады:
FeO + CO → CO2 + 2Fe; 2CO + 2H02 = 300 CH4 + CO2
диспропорциялану реакциясы. CO+H02 → CH3OH, бұл реакцияда СО тотықтырғыш қасиет көрсетеді. CO + NaOH → HCOONa қосылу реакциясы;
Көміртектің басқа бейметалдармен түзетін қосылыстары:
Достарыңызбен бөлісу: |