Жауабы: жоқ, иә.
24. Неге В2О3 оксиді НСІ-да ерімейді, ал HF – да жақсы ериді?
Реакция теңдеулерін жазу керек.
25. Бордың Қазақстанда кездесетін негізгі минералдарынан бораттарды алудың химиялық теңдеулерін жазу керек.
IVA топша элементтері. Көміртегі. Кремний. Элементтердің жалпы сипеттамалары. Көміртегі, оксидтері, алу, қасиеттері . Кремний, оксидтері, қышқылдары, қасиеттері
IVA топта 2 типті элементтер С, Si; Ge-тобы элементтері (Ge, Sn, Pb) және IVВ тобында Ti-тобы элементтері (Ti, Zr, Hf-гафний) орналасқан. Бұл топ элементтері маңыздылығы бойынша ең жоғары, яғни С – органикалық химия негізі, органогенді элемент, барлық тірі ағза негізі. Si – бейорганикалық химия негізі және барлық жансыз табиғат негізі. Ti және оның құймалары авиа-, космос зымырандарын, кемелер жасауда қолданады. Ge, Si- жартылай өткізгіш, компьютер, микропроцессорлар негізі. Э4- ← 4е + Э0 - 4е- → Э4+
(4+,3+,2+,1+) және (-1,-2,-3,-4) яғни 1,2,3,4 электрон қосуға, алуға болады.
6C )2 )4…2s22p2 р-ұяшықта 2 дара электрон және бір бос ұяшық болғандықтан, 3 ковалентті байланыс түзіледі: алмасу механизмі және донорлы-акцепторлы механизмдер бойынша. Молекулалық орбиталдар теориясы бойынша СО молекуласындағы байланыстарды көрсетсек, онда 3 байланыс болады, осы үшеуі де ковалентті байланыс. Ал 2s2 электрон СО мен металл карбонилдері түзілгенде қолданылады [Fe(CO)5]0
Fe … 3d64s24p – акцептор; :СО – донор.
6C )2 )4 …2s22p2 sp3 –гибридтелу болады, яғни бір электрон р-орбитальға промотирленеді, өтеді, сонда көміртегі атомы максимал IV валенттілікті көрсетеді.
1H )1 1s1. Сутегі мен көміртегі атомдарында валенттілік электрондары мен орбиталдары бірдей. Соңдықтан осы 2 элемент басқа элементтермен және өзара ең көп қосылыс береді.
Кездесуі. Тірі ағзаның айрылуы нәтижесінде көмір, торф, мұнай, табиғи газ түзілген. МеСО3 – CaCO3 – мәрмәр, ізбес, бор; MgCO3 – магнезит MgCO3×CaCO3 – доломит; FeCO3 – сидерит. Көміртек диоксиді атмосферада 600 млн тоннаға жуық кездеседі, табиғи суларда еріген түрде болады.
Қасиеттері: С: карбин; алмаз; графит – аллотропиялық түр өзгерістері. Алмаз – қиын балқиды, қатты, электр және жылуды жаман өткізеді, химиялық инертті; графит – жұмсақ, электр, жылуды жақсы өткізеді, инертті.
С(көмір, кокс, күл + О2(ауа) → СО2 тез жанады. Фтормен қалыпты жағдайда әрекеттеседі: С+2F2→CF4, қалған галогендермен көміртек тікелей әрекеттеспейді; Жоғары температурада ол басқа бейметалдармен әрекеттеседі: C+S,N2→t0 CS2 – күкіртті көміртек; C2N2 – циан түзеді. 2С + 2Н2 →t0 С2Н4; C+2H2→t0CH4.
Алюминий және кальций көміртекпен карбидтер түзеді: Al4C3, CaC2. Олардың гидролизі нәтижесінде метан және ацетилен түзіледі.
Қосылыстары: Көміртегі бірнеше оксид түзеді. CO; CO2; C3O2 ; CO2 – ауада, органикалық заттар тотыққанда, тірі организм демалғанда, ашуда, отын жанғанда, вулкандардан пайда болады, минералды суларда болады. CO2 - ні суытса, «құрғақ мұз» түзіледі, қатты қар сияқты. CO2 жануды қолдамайды, бірақ оттегіге тартылғыштығы жоғары элементтер көміртек оксиді құрамындағы оттегін тартады, мысалы, магнийді алдымен ауада жағып, CO2 –ге енгізсе, Mg ары қарай жана береді 2Mg + CO2 → 2MgO + C.
Достарыңызбен бөлісу: |