Өзін-өзі тексеруге арналған сұрақтар

1. Көміртек пен кремнийдің аллотропиялық түр өзгерістері, ұқсастықтары мен айырмашылықтары;

2. Көмір қышқылы, диссоциациясы, тұздары, олардың гидролизі;

3.Көмір(ІІ) оксиді, қасиеттері, карбонилдері, тотығу-тотықсыздану реакциялары;

4. Кремний қышқылы, алу, қасиеттері, тұздары.

5. Кремнийдің бейметалдармен қосылыстары, олардың қасиеттері.

Gе, Sn, Рb элементтерінің электрондық конфигурациясы

ns²nр²-болғандықтан, олар катион да, анион да түзіп, қосылыс береді. Gе – жартылай өткізгіш. Sn екі модификациялық түр өзгеріс береді: α- Sn – сұр түсті, кристалл зат -30⁰С маңында ұнтаққа айналады; β-Sn – ақ түсті кристалды зат. Осы 3 элементте +4 және +2 тотығу дәрежелеріне сәйкес қосылыстар береді: Gе⁴⁺, Sn⁴⁺, Рb⁴⁺ қатар бойынша тұрақтылық кемиді, ал Gе²⁺, Sn²⁺, Рb²⁺ тұрақтылығы артады, сондықтан Э²⁺ тотықсыздандырғыштар, Э⁴⁺-тотықтырғыштар болады. Бұл элементтер табиғатта аз; жер қыртысында Gе 7^.10^-4%, Sn 4^.10^-3%, Рb 1,6^.10^-3% кездеседі. Қалайы мен қорғасынның өздерінің кендері бар, Gе-шашыраңқы элемент, өзінің кені жоқ. 4Аg₂S ^.GeS₂ – аргиродит; 3Сu₂S ^. FeS ^. 2GeS₂ – германит. SnО₂ – касситерит, Сu₂S ^. FeS ^. SnS₂ – станнин. РbS – қорғасын жылтыры, галенит. РbSО₄ – англезит. РbСО₃ – церуссит.

Алынуы: GеО₂ + 4НСI = GeCI₄ +2H₂O; GeCI₄ +2H₂O → Ge(ОН)₂ +4HCI.

GеО₂ +2Н₂ =Gе + 2H₂O, реакциясы бойынша таза германий алынады.

2РbS + 3О₂ =2РbО + 2SО₂, кендегі сульфидтер оксидтерге айналады, ары қарай оксидтерді тотықсыздандырады: РbО + СО = Рb + СО<sub>2

электролиз</sub>

2Н₂О +2Рb(NO₃)₂ ————→ 4НNO₃ + 2Рb + О₂ - өндірісте электролиз арқылы алады. _{электролиз}

2Н₂О + Sn(NO₃)₂ ————→ 4НNO₃ + 2Sn + О₂ - өндірісте қалайыны да таза күйінде электролиз арқылы алады.