Физикалық және химиялық қасиеттері: Au, Ag, Cu, Al – электр өткізгіштік бойынша металдар осылай орналасады, АІ - парамагнитті, Al беті 5-10нм қалыңдықты Al2O3-пен жабылған. Al …3s23p1. Амфотерлі металл, қышқылдармен де, сілтілермен де әрекеттеседі. Al + H+, OH- → АІ3+ -тұзы; Al+S→ t0 сульфид, Al+N2→ t0 нитрид; Al+Г2 → галогенидтер, тек φ2 -пен
Al+φ2 → (кат-р) катализатор қатысында әрекеттеседі. Al+H2 → гидрид;
Al+H2O→ жүрмейді, себебі жұқа Al2O3 қабаты болады.
Al+H2SO4 конц., HNO3 конц. → пассивтеледі, яғни әрекеттеспейді.
Al2O3 тоқ өткізбейді, диэлектрик;
Сілті ерітіндісінде: AlCl3+3OH-→Al(OH)3↓+3Cl-, сілтінің артық мөлшерінде алюминий гидроксиді ериді: Al(OH)3↓+OH-→[Al(OH)4]-. Алюминий гидроксиді амфотерлі, өзін қышқыл және негіз ретінде көрсетеді:
Al3++3OH-↔ Al(OH)3→3H++AlO33-. Орта H3AlO3 және HAlO2 мета алюминат тұздарын түзеді. Al2O3 + K2CO3 →t0 2KAlO2 (шпинель) + CO2↑
2Al(OH)3→ t0 3H2O+ Al2O3 су ұшқан соң, алюмогель түзіледі.
AlF3 – қалған AlГ3 өзгеше, себебі фтордың электртерістігі жоғары ЭТF ~4,0, сондықтан иондық байланысы жоғары. AlF3 –суда ерімейді. Al+Г2 → галогенидтер, Al+S→ сульфид тек құрғақ күйде ғана болады. Неге? Al+N2(ауа)→ t0 нитрид, Al+NH3→ t0 нитрид + Н2; Al2O3+N2+C→ t0 AlN+CO; Al+C→ t0 Al4C3 – карбид; Карбид суда еріп, гидролизге ұшырайды:
Al4C3+ 12H2O→ 4Al(OH)3+3CH4. Тұздары: кристаллогидраттар –
Al2(SO4)3×18H2O; қос тұз түзеді: Me2SO4×Al2(SO4)3×24H2O не Ме[Al(SO4)2].12H2O ашудас деп аталады. Na3[AlF6] – криолит;
Li[AlH4] алюмогидрид: AlCl3+4LiH→эфир Li[AlH4]+3LiCl.
Қолданылуы: Aлюмотермия әдісі арқылы көптеген металдарды алады, ρ(Al) = 2,7г/см3, жеңіл, электр өткізгіштігі жоғары металл, сондықтан электр сымы үшін қолданылады, ыдыс жасайды. Болат, шойыннан кейін алюминий балқымасы 2-орында қолданылуы бойынша, жеңіл болғандықтан ракета, авиақұрылысында, автовагон құрлысында қолданылады. Al2O3 – алюмогель – сорбент.
Бор – жартылай өткізгіш, өте қатты зат. Галлий, индий, таллий – жұмсақ металдар. Галлийдің балқу температурасы 290С. Бордан таллийге қарай металдық қасиет артады. Ga3+, In3+, Tl3+ иондары Al3+ ионына электрондық аналог емес, сондықтан химиялық қасиеттері ұқсас емес. Бор көптеген d-металдарымен боридтер түзеді, олар химиялық тұрақты, термотұрақты, қатты заттар, сондықтан практикада көп қолданылады.
Достарыңызбен бөлісу: |