| Қосылыстары, алынуы, қасиеттері, қолданылуы
Сутек пен хлор қараңғыда өте баяу әрекеттеседі, ал олардың қоспасына күн сәулесі түссе, процесс қопарылыспен тармақталған тізбекті реакциялар механизмі бойынша жүреді: H2 + Г2 → 2НГ.
Өнеркәсіпте фторсутекті кальций фторидіне күкірт қышқылымен әсер ету арқылы алады: CaF2 + H2SO4конц. → CaSO4 + H2F2 (2НF).
Хлорсутекті өнеркәсіпте де, зертханада да мына әдіспен алады:
2NaCl,қатты +H2SO4конц.→ Na2SO4 + 2НСІ.
НF → Hφ тотықсыздандырғыштық қасиеті артады, қышқылдық қасиеті де артады. Hφ +O2 →2H2O+2φ2 тотықсыздандырады.
HBr+O2 → 2H2O+2Br2 өте ақырын жүреді.
HCl+O2 → жүрмейді.
Ас қорытуға асқазанда HCl – асқазан сөлі, рН~1-3. ~0,3% НСІ болады. (HF)n : Бөлме температурасында (HF)2; Температура төмен болған сайын «n» мәні көбірек. HBr, Hφ бұл реакциялар арқылы алынбайды, себебі олар күшті тотықсыздандырғыштар, соңдықтан Br2, φ2-ге айналады. Оларды (HBr, Hφ) РГ3 гидролизі арқылы алады: РГ3 + 3H2O = H3PO3+3HГ;
Hφ-ты мына реакция арқылы да алады: φ2 + H2S = 2Hφ+S↓.
Судағы ерітінділері HГ қышқылдар. HF, F2 сияқты шынымен (кварцпен) әрекеттеседі 4HF + SiO2 → 2H2O + SiF4↑; SiF4 + 2HF =H2[SiF6] – кремний фторсутек қышқылы. HF – қышқылының шынымен әрекеттесу қасиетін шыны бетіне сурет салуға қолданады. HF – балқытқыш қышқылы ~38%-ды болады.
HF ↔ H+ + F- ; КD = 7.10-4, әлсіз қышқыл, молекулалары арасында сутектік байланыс бар. Тұздары фторидтер – улы. HCl – тұз қышқылы ~37%, ρ=1,19г/мл; HCl, HBr, Hφ – күшті қышқылдар, тұздары да суда жақсы ериді, тек Biφ3, AgГ,PbГ2 суда ерімейді.
Сулы ортада иондық хлоридтер – негіздік (активті металдардың хлоридтері), коваленттілік хлоридтер – қышқылдық (бейметалдар хлоридтері) қасиетке ие болады.
Достарыңызбен бөлісу: |
