Қазақстан республикасының денсаулық сактау министірлігі с. Ж. Асфендияров атындағЫ

63 
Клиникалық көріністе 2 негізгі синдром бөлінеді: жалпы улану және тыныс 
жолдарының зақымдалуы (катаралды синдром). 
Әдетте (типтік жағдайда) тұмау жедел басталады: тоңғыштық, бастың ауыруы 
пайда болады. Бірнеше сағаттан кейін дене қызуы 38,5-40°С-қа дейін жоғарылайды. 
Әлсіздік, дененің «сынуы», бұлшықеттердің, сүйектердің, буындардың ауыру сезімі 
дамиды. Бас ауыру маңдай және самай аумақтарында орналасады, бірте-бірте күшейеді. 
Сонымен қатар, көз алмаларының ауыру сезімі пайда болып, жарыққа сезімталдық 
жоғарылайды. Айқын улану бастың айналуымен, анорексиямен, құсумен, геморрагиялық 
синдроммен қатарласады.
Аурудың бірінші тәулігінде науқас мұрын-жұтқыншақтағы құрғақтыққа, ауыру 
сезіміне, мұрынның бітелуіне шағымданады. 2-3-ші күндері науқастардың көбісінде 
құрғақ жөтел, кеуденің ауыру сезімі пайда болады. 3-4 күннен кейін жөтелге қақырық 
қосылады.
Асқынбаған жағдайда қызба ұзақтығы А тұмауы кезінде 1-6 күн (көбінесе 4 күн), 
ал В тұмауы кезінде одан көбірек болады. 
Дене қызуының төмендеуі- кризистік немесе тездетілген лизиспен жүреді. 
Науқасты қарап тексергенде аурудың бірінші күндері бетінің қызаруын, ісінуін, 
склера тамырларының инъекциясын, кейде 3-4 күні ұшықты көреміз. Аурудың ауыр 
ағымында тері жабындылары бозғылт, цианоз байқалады. Аңқа қызарған, гиперемия 
жайылмалы, доғашықтар мен жұмсақ таңдайда, жұтқыншақтың артқы қабырғасында 
айқынырақ көрінеді. Науқастардың көбісінде жұмсақ таңдайда, кейде тілшік пен 
доғашықтарда дәнді түйіршіктерді байқауға болады. Жұтқыншақтың артқы қабырғасы 
құрғақтау, үлкейген лимфа фолликулдері көрінеді. Мұрынның шырышты қабаты 
гиперемияланған, ісінген. Аурудың 2-3 күндері серозды, кейін шырышты бөлінулер пайда 
болуы мүмкін.
Аурудың бірінші күндері пульс дене қызуына сәйкес, кейде салыстырмалы 
брадикардия немесе тахикардия байқалады. Қан қысымы төмен болуы мүмкін.
Науқастардың көбісінде жүрек тондары бәсеңдейді. ЭКГ-да улану синдромына тән 
өзгерістер болады: Т тістерінің төмендеуі, Q-T, P-Q интервалдарының ұзаруы. Қызба 
кезеңінде ентігу болады. Аускультация арқылы қатайған (кейде везикулярлы тыныс), 
қысқа уақыт арасында құрғақ сырылдар анықтаймыз. R-граммада өкпенің тамырлар 
суретінің күшеюін және өкпе тамырларының кеңеюін көруге болады. Ас қорыту жүйесі аз 
зақымдалады. Ауыр жағдайларда тәбет жоғалады. Науқастың тілі ылғалды, ақ 
жабындымен жабылған. Іштің қатуы байқалады.
Шеткі канда
:
лейкопения, нейтропения, эозинопения, моноцитоз, ЭТЖ қалыпты 
немесе төмендеген.
Зәр шығару жүйесінен диурездің төмендеуін, протеинурия, микрогематурия, 
цилиндрурия байқауға болады.
Вегетативті нерв жүйесінің зақымдалуының айқын белгілері көрінеді: беттің 
қызаруы, тершеңдік, пульс өзгергіштігі.
Орталық жүйке жүйесінің зақымдалуы интоксикация белгілерімен, ауыр ағым 
кезінде менингеалды белгілермен, құрысулармен, энцефалопатия белгілерімен көрінеді. 
Сонымен қатар, перифериялық жүйке жүйесі де зақымдалады: жергілікті гиперестезиялар 
және парестезиялар, кейбір нервтердің невралгиясы.
Реконвалесценция 
кезеңі 
1-2 
аптаға 
дейін 
созылады. 
Бұл 
кезең 
астеновегетативті синдроммен, созылмалы аурулардың өршуі мен асқынулардың пайда 
болу мүмкіндіктерінің бейімділігімен сипатталады. 
Тұмаудың 

жүктеу/скачать 3,13 Mb.

Достарыңызбен бөлісу: