Bulletin «Педагогика ғылымдары» сериясы
жүктеу/скачать 6,57 Mb. Pdf көрінісі
|
Майлыбаева Вестник
| ВЕСТНИК КазНПУ им. Абая, серия «Педагогические науки», №1(57), 2018
246 Бҥгінгі ақпараттық-техникалық ҥрдістің даму барысында ақпараттық мҥмкіндіктері мол жаңа тех- никалық қҧралдардың пайда болуы – заңды қҧбылыс. Мектеп жасына дейінгі балалардың медиабі- лім беру негізінде танымдық белсенділігін арттыруда жҥйелі жҥргізілген жҧмыстың нҽтижесі мек- теп табалдырығында ҿз жалғасын табатыны белгілі, сол себептен мектепке дейінгі мекемелерде балалардың медиабілім беру негізінде танымдық белсенділігін арттыруды қалыптастыру дҧрыс жол- ға қойылуы қажет. Ақпараттық ортаның балалар мен жастардың дҥниетанымына, қҧндылықтары мен басымдық- тарына орасан зор ықпалы жайлы бҽрімізге мҽлім. Кҿптеген зерттеулерге жҥгінетін болсақ, шектен тыс медиамен қарым-қатынас денсаулыққа, баланың дамуына жҽне эмоционалдық жағдайына, психологиялық жҽне физикалық жағдайына жағымсыз ҽсер етеді. Осыған байланысты ҿскелең ҧрпақтың медиасауаттылығын дамыту кҿкейкесті мҽселелердің біріне айналып отыр. «Медиа» термині латынның «media» (қҧрал) деген сҿзінен шыққан жҽне оны қазіргі кезеңде «бҧқаралық қатынас қҧралдары» (бҧған баспа, радио, кино, телевидения, видео, компьютерлік муль- тимедиялық жҥйелер, интернет жатады) терминімен қатар қолданылып келеді. «Медиа» термині біздің елімізде қолданыста жиі аталмағанымен, біртіндеп ҿміріміздің ең маңыз- ды бҿлігіне айналып келе жатыр. Оны біз ҿзімізде байқамай қалып жатырмыз. Бҧрын «техноло-гия- ның ҿркендеген дҽуірі» десек, бҥгінде ол «жаҺандық ақпарат ғасыры» деп аталатын кезең қоғамы- мыздың дамуына, соның ішінде тҽрбие, білім беруде тҧлғаның қалыптасуына ҽсерін тигізетін кҥшті қару болып отыр. Медиа тек тҧлға болып қалыптасуына ҽсер етпейді, оның теріс ықпалы да белгілі деңгейде жасҿспірімдер санасының дамуына ҿз ҽсерін тигізеді. Буыны бекімеген, ҧғымдық санасы ҽлі қалып- таспаған жасҿспірімдерге медианың ҽсерін ҿте тез қабылдайды. Сондықтан, қазіргі кездегі жылдам- дығына кҿз ілеспейін ақпаратты ажырата білуге бағдарлау, ондағы мҽн-мазмҧнды пайымдап тҥсінуге бағдарлап, тҧлғаның сыни ойын дамыту, танымдық белсенділігін арттыру осы аталған медиабілім берудің негізгі міндеті болып табылады [3]. Ҿскелең ҧрпақты кҿп жағдайда «медиялық» деп атап жатады. Ҽр тҥрлі бҧқаралық ақпарат қҧрал- дары туралы хабардар болу деңгейі кҿптеген факторларға байланысты болғанымен, соның ішінде негізгілеріне жас ерекшелік, медиа қҧралдарының бар болуы т.б. жатады. Медиаға деген қызығу- шылық кҥннен-кҥнге ҿсіп келеді, ал кҿптеген балалар бос уақыттарын ҿткізуде медиақҧралдарға басымдық береді. Қазіргі кезде, балалардың медиадан таратылған ақпараттарға сыни тҧрғыдан қарауларына ҥйрету қажет деген пікірлер артуда. Балаларды медиалық ақпараттарды толыққанды тҥсіну жолдарының бірі медиабілім – медиақҧралдар жҽне ҽр тҥрлі медиаға қатысты ақпараттар арқылы берілетін білім. Eң бeдeлді мeдиaпeдaгoгтapдың жҽнe мeдиaтeopeтиктepдің біpeгeйі Л.Мacтepмaн (L.Masterman) қaзіpгі ҽлeмдeгі мeдиaбілімнің мaңыздылығы мeн бacымдығын aйқындaйтын жeті ceбeбін нeгіздeп бepді: 1. Мeдиaны тҧтынyдың жoғapы дeңгeйі жҽнe қaзіpгі қoғaмдa бҧқapaлық aқпapaт қҧpaлдapының шeктeн тыc кҿптігі. 2. Мeдиaның идeoлoгиялық мaңыздылығы, ҿнepкҽcіптің caлacы peтіндe oлapдың ayдитopияның caнacынa ықпaлы. 3. Мeдиaaқпapaт caнының жылдaм ҿcyі, oны бacқapy жҽнe тapaтy тeтіктepінің кҥшeюі. 4. Нeгізгі дeмoкpaтиялық пpoцecтepгe мeдиaның eнy интeнcивтілігі . 5. Бapлық caлaдa визyaлды кoммyникaция мeн aқпapaт мaңыздылығының apтyы. 6. Бoлaшaқ тaлaптapғa cҽйкec бaғдapлaнғaн oқyшылapды, cтyдeнттepді oқытyдың қaжeттілігі. 7. Aқпapaтты жeкeшeлeндіpyдe ҧлттық жҽнe хaлықapaлық пpoцecтepдің ҧлғaюы [4]. Жаңа бағыт ХХ ғасырдың 60-жылдарында Ҧлыбритания, Франция, АҚШ, Австралия, Канада жҽне ҽлемнің тағы басқа да алдыңғы қатарлы елдерінде пайда болды. Медиабілімнің басты мақсаты жас ҧрпақты медиамҽдениет ҽлеміне бейімделуге, БАҚ тілін игеруге, медиамҽтіндерді талдай білуге кҿмек кҿрсету болып табылады. Медиабілім – бҧқаралық коммуникация заңдылықтарын зерттейтін педагогиканың соны бір саласы. Жоғарыда аталған елдердің бірқатарында медиабілім міндетті пҽн ретінде мектептерде оқытылады. Мҽселен, 1987 жылы Канаданың Онтарио провинциясының орта білім беретін мектептеріндегі 7-12 сыныптарда «Медиабілім» пҽн ретінде оқытыла бастады. Ал |