Мақсаты: Жылдам әрі функционалды түрде сыни ойлануды дамыту.
Тиімділігі: оқушының танымдық дағдысы артады. Сонымен қатар оқушыға сабақтың өмірмен байланысын көрсетеді және сабақтың тақырыбы мен мақсатын анықтауға мүмкіндік береді.
|
Өз ойын дұрыс мағынада білдіріп, талқылауға белсенділікпен қатысқан оқушыға «Жарайсың!» деген мадақтау сөзімен ынталандыру.
|
Сабақтың ортасы
Мағынаны қолдану
|
Оқушыларға жалпылама төмендегі қолдану тапсырмалары беріледі.
Тапсырма
1. Төмендегі суреттерді пайдаланып, ксилема мен флоэма құрылысын салыстырыңыз.
Нәтижесін кестеге толтырыңыз.
№
|
сипаттама
|
Флоэма (сүзгілі
түтік)
|
Ксилема (түтік)
|
1
|
ұлпаны түзуші жасушалар табиғаты
|
|
|
2
|
құрылысы
|
|
|
3
|
құрамы (қандай құрылымдардан
тұрады)
|
|
|
4
|
қызметі
|
|
|
5
|
сабақ пен тамырда орналасуы
|
|
|
6
|
заттардың тасымалдану бағыты
|
|
|
|
Бағалау критерийі
• Флоэма мен ксилеманың құрылысын анықтайды;
(Әр оқушы өз ойымен бөліседі. Бір-бірінің пікірін толықтырып, пікір алмасады, берілген тапсырманы бағалау критерийі бойынша орындайды;)
|
Дескриптор
− ұлпаны түзуші жасушалар табиғатын анықтайды-1 балл;
− ксилема және флоэманы құрылыс ерекшелігін анықтайды-1 балл;
− флоэма және ксилема құрамын (қандай құрылымдардан
тұрады) анықтайды-1 балл;
− флоэма және ксилеманың сабақ пен тамырда орналасуын
анықтайды-1 балл;
− флоэма және ксилема арқылы заттардың тасымалдану
бағытын анықтайды-1 балл;
|
Презентация, оқушы алдындағы оқулықтар, оқушының жұмыс дәптері
Сонымен қатар 1-10 баллдық жүйе бойынша оқушылардың сабаққа қатысу белсенділігі бойынша бағаланады.
|
Сабақтың ортасы мағынаны талдау
|
Оқушыларға жалпылама төмендегі талдау тапсырмасы беріледі. Әр оқушы өз ойымен бөліседі.
Ксилема және флоэманың ұқсатығы неде / 2-ден кем емес жауап ұсыныңыз....................................................................
Айырмашылықтар
|
Ксилема
|
Флоэма
|
|
|
|
Бағалау критерийі
• Флоэма мен ксилеманың айырмашылықтарын талдайды;
(Әр оқушы өз ойымен бөліседі. Бір-бірінің пікірін толықтырып, пікір алмасады, берілген тапсырманы бағалау критерийі бойынша орындайды;)
|
Дескриптор
− флоэманың және ксилеманың айырмашылығын атайды-1 балл;
|
Презентация, оқушы алдындағы оқулықтар, оқушының жұмыс дәптері
Сонымен қатар 1-10 баллдық жүйе бойынша оқушылардың сабаққа қатысу белсенділігі бойынша бағаланады.
|
Сабақтың ортасы мағынаны жинақтау
|
Оқушыларға бұгінгі тақырып бойынша алған білімдерін жинақтау тапсырмасы беріледі. Әр оқушы өз ойымен бөліседі.
Өсімдіктердің өткізгіш жүйелері
Өсімдіктерде заттар қозғалысы екі жүйе арқылы жүзеге асады:
СҮРЕК ТҮТІКТЕРІ (КСИЛЕМА) – су және минералды тұздар;
ҚАБЫҚТЫҢ СҮЗГІЛІ ТҮТІКТЕРІ (ФЛОЭМА) – органикалық заттар
Сүрек — өткізгіш ұлпа. Түтіктер (өлі жасушалар) және сүрек талшықтарынан тұрады.
- Түтіктер су және минералды заттарды тамырдан - жоғары ағыс арқылы қозғалтады.
- Сүрек талшықтары беріктік қасиет береді.
Қабық — өткізгіш ұлпа, сүзгілі түтіктер (тірі жасушалар) мен қабық талшықтарынан тұрады.
-Органикалық заттар жапырақта өсімдіктің өзге де бөліктеріне қабықтың (флоэма) сүзгілі түтіктері арқылы (төменгі ағыс) тасымалданады, олар тірі көлденең өткізгіш саңылаулары бар қабырғалармен бөлінген, сүзгіге ұқсайды.
Тәжірибе: Ұзындығы 15 см-дей 2 бұтақ алынады.Біріншісін төменгі ұшынан( суға салынатын жағы) 5 см жоғарырақ жерінен қабығын (енін 3 –см-дей) сақиналап кеседі.Екінші бұтақты сақиналап кеспей сол күйінде ыдыстағы суға салып қояды.Қабығы кесілген бұтақта қосалқы тамырлар кесілген жерінің жоғарғы жағынан шығады.Кесілген жердің төменгі жағында тамырлар пайда болмайды.Қоректік зат кесілген жерден төмен қарай өте алмайды.Ал, қабығы кесілмей салынған бұтақта қосалқы тамырлар бұтақтың ұшынан дамиды
|
|
