Хронология Ќазаќстан тарихы 2012 ж

жүктеу/скачать 1,82 Mb.

бет	12/32
Дата	11.05.2023
өлшемі	1,82 Mb.
	#176464

1 ... 8 9 10 11 12 13 14 15 ... 32

Байланысты:
КЕСТЕЛЕР Қазақстан тарихы 2012 ж
Хаттама олимп 2022, Документ Microsoft Office Word (2), Документ Microsoft Office Word (4), География 4-тоқсан 7-сынып, 382, ұлы отан

Өмір сүрген уақыты
Шығармасы
Найман Кетбұға	ХІІІ ғ	Шыңғыс ханға Жошының өлімін ескерткен «Ақсақ құлан» күйінің авторы
Сыпыра жырау	ХІҮ ғ	Ноғайлы-қазақ эпосының негізін салушы, Дешті Қыпшақтағы ең атақты сөз сазгері Тоқтамыс пен Темір арасындағы тартысты жырлаған
Қодан тайшы		Әбілқайырдың саясатына қарсы шығып, Керей мен Жәнібекті қолдады
Асан қайғы		Қазақ хандығының насихатшысы, «көшперілер философы» толғауы: «Қырында киік жайлаған» Күйлері: «Ел айырылған», «Желмаяның желісі», «Зар», «Асанқайғы»

Алтын Орда дәуірінен бері келе жатқан күй аңыздар

«Жошы ханның жортуы»

«Ақсақ құлан»

«Ел айырылған»

«Сағыныш»

ХІҮ-ХҮ ғ бізге жеткен аспаптық музыка туындылары

«Ескендір»

«Қамбар батыр»

«Шора батыр»

ХІІІ-ХҮ ғ Қазақстан жері арқылы өткен саяхатшылар қазақ халқының өмірінде музыканың айырқша орын алатынын айтқан

1.Плано Карпини

2.Вильгелм Рубрук

3.Марко Поло

4.Рузбихан

5.Якуб

Жер атауларына анықтама

Дешті Қыпшақ даласы	Алтайдан Еділ өзеніне дейінгі аралық
Жетісу	Қазақстанның Оңтүстік-Шығыс бөлігі орталығы іле өзені
Сарыарқа	Ақмола, Павлодар,Қарағанды,Қостанай обл бір бөлігі
Мауаренахр	Сырдария мен Амударияның аралығы
Орта Азия	Қырғызстан, Өзбекстан, Түркменстан аумағы

Жоңғар хандығы (1635-1758 ж)

Жылдары	Болған оқиға
1635-1653 ж	Батыр қоңтайша Жоңғар хандығының негізін қалады
1635 ж	Батыр қоңтайша Жетісудың көп бөлігін жаулап алды
1635, 1643, 1652 жылдары	Батыр қоңтайша Қазақ жеріне шабуылдады 1643 ж Орбұлақ шайқасында 50 мың әскерімен соғысып Жәңгір ханнан жеңіліп 10 мың әскерінен айырылды. 1652 ж орыстардан зеңбірек қару алып қазақтарды жеңді
1653-1670 ж	Қалдан Бошоқты билік құрды
ХҮІІ ғ	Қалдан Бошоқты қазақ жеріне шабуылдады
1697-1727 ж	Цеван Рабдан қазақ жеріне ерекше қаталдық көрсеткен жоңғар билеушісі
1722 ж	Цеван Рабдан Цинь императоры Канси қайтыс болып жоңғарларға барлық әскерін қазақ еліне жіберуге мүмкіндік туды
1723 ж	Цеван Рабдан 70 мың жоңғар әскерін 7 шепке бөліп қазақ жерін ойрандады, қатты ойрандалған өлке Жетісу жері.
1725 ж	Цеван Рабдан Түркістан мен Ташкентті жаулады
1723-1727 ж	«Ақтабан шұбырынды, алқакөл сұлама, ақ мешін» апаты

Жоңғар шапқыншылығы

Жылдары	Болған оқиға
ХҮІІ ғ соңы-ХҮІІІ ғбасы	Жоңғар әскері Жетісудың бір бөлігін жаулап, Сарысу өзені алқабына дейін жетті
1718 ж	Аягөз шайқасы
1722 ж	Цинь императоры Канси қайтыс болып. Жоңғарлар барлық әскерін қазақ жеріне жіберуге мүмкіндік туды
1723 ж	Цеван Рабдан басқарған жоңғар әскерлері 7 шепке бөлініп Қазақ өлкесін ойрандады
1723-1727 ж	«Ақтабан шұбырынды, алқакөл сұлама, ақ мешін» апаты
1725 ж	Жоңғарлар Түркістан мен Ташкентті жаулады
1726/1728 ж	«Бұланты шайқасы»
1729/1730 ж	«Аңырақай шайқасы»
1741-1742 ж	Қалдан Церен қоңтайшының Орта жүзбен Кіші жүзге екінші «ақтабан шұбырынды» жорықтарын жасады
1755 ж	Жоңғар тағына талас басталды
1755 ж	Қытай императоры Цянь-Лун жоңғар тағына таласушылардың бірі Амурсананы 20 мың әскермен Жоңғарияға аттандырды
1758 ж	Жоңғария толық талқандалды
1761 ж	Жоңғария жерінде жаңа әкімшілік бірлестік құрылды Шыңжан (жаңа жер) құрылды
1771 ж	Еділ бойындағы 30 мыңнан астам қалмақтар бұрыңғы Жоңғарияға көшіп кетіп жер тапшылығын бәсендетті

Қазақ хандығы

Жылдары	Билік құрды	Болған оқиға
1465/1466-1480 ж	Керей мен Жәнібек хан	1465-1466 ж Қазақ хандығын құрды. Қозыбасыда Қазақ хандығының туын көтерді 200 мыңнан астам халық көшіп келді.
1480-1511 ж	Бұрындық хан	Қазақ хандығын басқарды ел ішінде беделі болмады
1511-1518 ж	Қасым хан	Қазақтың атақты ханы халық саны 1 млнға жетті, әскері 300 мың болды. «Қасым ханның қасқа жолы» заңдар жинағы шықты.
1518-1523 ж	Мамаш хан	Қасым ханның мұрагері өзара соғыс кезінде қайтыс болды
1523-1532 ж	Тақыр хан	Асқан қатігездігімен ерекшеленді және дипломатиялық, әскери де таланты болмады
1532-1537 ж	Бұйдаш хан	Қазақ хандығында өзара тартыстар толастаған жоқ
1538-1580 ж	Хақназар хан	Қазақ халқын біріктіріп, мемлекетті нығайтты. Бұхар ханы ІІ Абдаллах пен «ант беріскен шарт жасады»
1580-1582 ж	Шығай хан	Оның саясатының негізгі бағыты өзбек ханы Абдаллахпен байланыста болу
1582-1598 ж	Тәуекел хан	1583 ж «ант беріскен шартты» бұзды. Ташкент қаласын қазақ хандығының құрамына қосты.Қазақ-қалмақ ханы атанды
1598-1628 ж	Есім хан	«Есім ханның ескі жолы» заңдар жинағы шықты. Тұрсын хан бүлігін басты 1627 ж
1628-1652 ж	Жәңгір хан	Халық «Салқам Жәңгір» деп атаған 1643 жылы 600 сарбазбен Орбұлақ шайқасында Батыр қонтайшыға тойтарыс берді.
1680-1715 ж	Тәуке хан	«Жеті Жарғы» заңдар жинағын құрастырды. Билердің көмегімен хан билігін нығайту. Бір орталыққа бағынған Қазақ хандығын құру
1771-1781 ж	Абылай хан	Қазақ мемлекетінің тұтастығын сақтау үшін Жоңғарға тойтарыс берді. Ресей,Қытай мен жақсы қарым қатынас орнатты.

Қазақ хандарының басқарған жылдары

Жылдар	Қазақ хандары
1465-1480 ж	Керей мен Жәнібек
1480-1511 ж	Бұрындық хан
1511-1518 ж	Қасым хан
1518-1523 ж	Мамаш хан
1523-1532 ж	Тақыр хан
1532-1537 ж	Бұйдаш хан
1538-1580 ж	Хақназар хан
1580-1582 ж	Шығай хан
1582-1598 ж	Тәуекел хан
1598-1628 ж	Есім хан
1613-1627 ж	Тұрсын хан
1628-1652 ж	Жәңгір хан
1680-1715 ж	Тәуке хан
1771-1781 ж	Абылай хан

Қазақ жүздері

Ұлы жүз	Орта жүз	Кіші жүз
Аумағы:Оңтүстік Қазақстан, Жетісу	Аумағы:Солтүстік-Шығыс қазақстан, Орталық	Аумағы:Батыс Қазақстан Арал маңы
Үйсін Дулат Албан Суан Шапырашты Жалайыр Қаңлы Ысты Ошақты	Арғын Қыпшақ Найман Керей Қоңырат Уақ	Байұлы 12Ата: Есентемір,таз,ысық,адай,беріш,байбақты ,қызылқұрт,тана,масқар,алаша,алтын, жаппас Әлімұлы 6 Ата: Шекті,шөмекей,төртқара,кете,қаракесек,қарасақал. Жетіру 7 Ата: Табын,тама,кердері,керейт,төлеу,рамадан,жағалбайлы

Қазақ хандығының заңдары

Хандар	Занның аты	Неше бөлім	Маңызы
Қасым хан	«Қасым ханның» қасқа жолы	5 бөлім 1 мүлік заңы 2 қылмыс заңы 3 әскери заң 4 елшілік жоралары 5 жұртшылық заңы	Қасым хан мемлекеттік билік жүйесін орнықтырып, күшті мемлекет құрды. Міне осы заңдардың қатаң талап етудің арқасында Қазақ хандығының күш қуатын арттырып, әлем таныған қуатты мемлекетке айналдырды
Есім хан	«Есім ханның» ескі жолы	1 Қанға қан алу 2 Мертіктіргендерді мертіктіру 3 Құн алу 4 Кек қайтару 5 Барымта алу 6 Айыптыға дүре соғу	Әсіресе жаугершілік заманда елдің қорғаныс қабілетін нығайтуға бағытталған Есім ханның заңдары шын мәнінде мемлекетті нығайтты
Тәуке хан	«Жеті жарғы»	7 бөлім 1 бөлім Жер дауы 2 бөлім Үй іші бала тәрбиелеу 3 бөлім Ұрлық-қарлық,барымта 4 бөлім Бір халық пен басқа халық арасындағы дау 5 бөлім Ұлтын жаудан қорғау 6 бөлім Құн дауы 7 бөлім Жесір дауы	Қазақ елінің бірігуіне жағдай жасады. «Жеті Жарғы» ұрпақтан-ұрпаққа жалғасып келе жатқан әдет-ғұрыптық ережелер негізінде жасалған. Сондықтан ол халыққа түсінікті болды

жүктеу/скачать 1,82 Mb.

Достарыңызбен бөлісу:

1 ... 8 9 10 11 12 13 14 15 ... 32