І Тас дәуірі. (Б.з.б. 2.500 мың-3 мыңжылдық)
ІІ Қола дәуірі. (Б.з.б. 2800-900 ж ж)
ІІІ Темір дәуірі. (Б.з.б. 8 ғ-б.з. 6ғ)
Тас дәуірі П алеолит (Ерте тас дәуірі) Мезолит (Орта тас дәуірі) Неолит (Жаңа тас дәуірі)
Ерте палеолит Орта палеолит (Мустьер) Кейіңгі палеолит Б.з.д. 2.5 млн-140 мың жыл Б.з.д. 140-40 мың жыл Б.з.д. 40-12 мың жыл
Мыстытас (Энеолит) Б.з.д. 3000-2800 мың жыл
Қола дәуірі Б.з.д. 2800-900 жыл
1. Ерте қола дәуірі 2. Орта қола дәуірі 3. Кейінгі қола дәуірі Б.з.д. ХҮІІІ-ХҮ ғ Б.з.д. ХҮ-ХІІІ ғ Б.з.д. ХІІІ-ҮІІІ ғ
Андронов тайпалары- б.з.б. ХҮІІІ-ҮІІІ. Беғазы-Дәндібай мәдениеті-Б.з.б. ХІІ-ҮІІІ ғ
Темір дәуірі Б.з.б.ҮІІІ-б.з. ҮІ ғ
1. Ерте темір дәуірі 2. Кейінгі темір дәуірі Б.з.б. ҮІІІ-ІІІ ғ б.з.б. ІІІ-б.з. ҮІ ғ
Сақ-б.з.б. ҮІІ-ІҮ ғ
Үйсін-б.з.б. ІІІ-б.з. ІҮ ғ
Қаңлы-б.з.б. ІІІ-ІІ-б.з. Ү ғ
Ғұн- б.з.б. ІҮ-б.з. ІІІ ғ
Сармат-б.з.б. ҮІІІ-б.з.Ү ғ
Антропологиялық кезендеу
Атауы
Жасы
Табылған жылы
Қайдан табылды
1. Австралопитек «Епті адам»
1 млн 750 мың жыл
1959-1960 ж
Шығыс Африка Кения жері
Олдувай шатқалынан табылды
Миының көлемі (652 см 3)
2. Питикантроп «Тік жүретін адам» Синантроп
1 млн жыл
500-200 мың жыл
1891 ж
1927 ж
Ява аралынан Оңт Шығ Азия
Миының көлемі (950 см 3) Солтүстік Қытай. Пекин маңы
Чжау-коу-дян үнгірінен
3. Неандерталь
100-35 мың жыл
1856 ж
1938 ж
Германияның Неандерталь үнгірінен
Миының көлемі (1300-1400 см 3) Өзбекстандағы Тесіктас үнгірінен
4. Кроманьон
40-35 мың жыл
1868 ж
Франциядағы Кроманьон үнгірінен
Миының көлемі (1500-1800 см 3)
-жабайы бұқа тур, бактриан түйе (Жетісу)
-50 шақты соғыс арбасы (Қаратау жотасы)
Уақыты Б.з.б. ХҮІІІ-ҮІІІ ғ
Ерте қола дәуірі б.з.д. ХҮІІ-ХҮ ғ Орта қола дәуірі б.з.д. ХҮ-ХІІІ ғ Кейіңгі қола дәуірі б.з.д. ХІІІ-ҮІІІ ғ
Баспанасы
Жертөлелер
(андрондықтардың дөңгелек баспанасы-киіз үйдің прототипі)
Ең ежелгі қала
Арқайым қаласы Қазақстан мен Ресейдің шекарасында орналасқан
Қостанай облысы мен Чельябі облысы шектесетін шекарада
Қоғамдық құрлысы
Әкелік ру (патриархат)
Археологиялық символы
Сырғалар мен алқалар
Ерекшеліктері
-көшпелі мал шаруашылығы
-теселі егіншілік
-қола металлургия
Қола дәуірін зерттеген ғалымдар
-А Я Тугаринов 1914 жылы Оңт Сібірдегі Ачинск қаласынын маңынан Андронов мәдениетін ашты.
-Ә Марғұлан 1946 ж археологиялық экспедицияны басқарып жоспарлы түрде қола дәуірін зеріттеді.
-В П Алексеев «Андрондықтар мұрынды келген, бет сүйегі шығыңқы емес, көздері үлкен. Кескін-кейпі ірі, дене құрлысы мығым, жігерлі, келбетті адамдар болған»
-М П Грязнов 1927 жылы Батыс Қазақстаннан Андронов мәдениетінің ескерткіштерін тапты (150 қоныс, 200 оба).
