146
³айраткерлерi
Іана емес, ауылшаруашылыІы маманда-
ры,
студенттер, о³ушылар да тiл м±дениетiне ³атысты
еґбектердi о³ып, пайдалануІа тырысуда.
173-жатты²у.
1. Сµйлеудiґ диалог ж±не монолог тїрлерi
бар. ЖоІарыда сендер диалогты тµл сµзбен байланыс тырып,
оныґ синтаксистiк ерекшелiгiмен таныстыґдар.
Ендi ауызекi
сµйлеу тїрi екендiгiне практикалы³ мысалдар келтiрiґдер. Бiр-
бiрiґмен ±ґгiмелесiп кµрiґдер. Монологпен салыстырыґдар.
2. Тµмендегi мысалдарды кµшiрiп жазыґдар. Диалогтарды
м±нерлеп, рµлдерге бµлiп о³ыґдар.
– Екi кµзiґ не їшiн керек?
– Жа³сыларды кµру їшiн.
– Екi ³олыґ не їшiн керек?
– Елге кµмек беру їшiн.
– Ј¾ла³ деген не їшiн керек?
– А³ыл-кеґес тыґдау їшiн.
– Тiл мен жаІыґ не їшiн керек?
– А³и³атты айту їшiн.
– Ал аяІыґ? ...
–
Шетте жїрсем, туІан жерге ³айту їшiн.
(
Ј. М. «Кїмiс ³оґырау»
)
174-жатты²у.
М±тiндi рµлдерге бµлiп о³ыґдар.
Єлжан тыста т¾р екен. Баласы їйге та³ай бергенде,
µґiне кµзiн салып, тiксiнiп ³алды. Абайдыґ тїсi ³¾п-³у,
³атты µзгерген.
– Ой, Абайжан, ³араІым, не болды? Бiреу тиген бе?
Жµнiґдi айтшы, ³араІым, не болды? Ўкеґ ¾рды ма?
– Жо³, ешкiм де ¾рІан жо³, кейiн айтам... Апа, тµсек
сап бершi, жат³ызшы! – деп Абай шешесiн ³¾ша³тады.
Ўжесi:
– Немене, ³араІым? Єшындыґ ба? – деп бiрдеґе
бiлгiсi келiп едi Єлжан:
– ЄшынІан Іой. Тимейiк. Жатып ¾йы³тап т¾рсын, –
деп, малшы ³атын Јатшаны шы³ырып ап:
147
✱
– Тїґлiктi жауып, есiктi тїрiп ³ойшы.
АбайІа кїн
тїспесiн, – деп а³ырын Іана айтты.
Жиренше таґертеґгi ³оян ³уІаннан бастап Жексен
ауылында кµргенiн де, жолшыбай не
болІанын да тегiс
айтып болып:
– Абай ³айда µзi? – деп едi, Єлжан Абайдыґ жа-
тып ³алІанын айтып, Жиреншеге бiраз наразы сал³ын
жїзбен ³арады.
– ШыраІым, сен бала емессiґ, естиярсыґ. Ґзiґ барсаґ
бiр с±рi. Ондай жаман с¾мды³ жерге неге апардыґ? Бала
емес пе? Шошынар деп ойласаґ неттi? – дедi.
Жиренше сµз таба алмай, ³ысылып ³алды.
– Єят болды. Ґзiм де µкiндiм. Бiра³ ³¾дай а³ына,
µлiгiн кµремiз деп ойлаІан жо³ едiм.
– ЖарыІым, ендiг±рi Абайды б¾ндай
жерге апара
кµрме! Тiптi басыґ жас, їлкеннiґ ондай п±лесiнен аула³
жїр! Ґзiмен кетсiн! Кµрiп-бiлiп нетесiґ? – дедi. (
М. ¡.
)
Достарыңызбен бөлісу: