Жалпы орта бiлiм беретiн мектептердi¤
жүктеу/скачать 0,7 Mb. Pdf көрінісі
|
Қазақ тілі 7сынып
- Бұл бет үшін навигация:
- Пысы³тау їшiн сѕра³тар
- ЕЛIКТЕУ СҐЗ § 32. ЕЛIКТЕУ СҐЗДЕР ТУРАЛЫ ТЇСIНIК
| болыпты
– тїбiрi бол, -ып – кµсемшенiґ ж¾рнаІы, б¾рынІы µткен ша³ты бiлдiредi, - ты – жiктiк жалІаудыґ III жаІы, баяндауыш ³ызметiн ат³арып т¾р. БаяІыда Жиренше деген µзi кедей бiр шешен бо- лыпты. Ол ас³ан а³ылды, сµзге ¾ста, шешен адам екен. Жиреншенiґ шешендiгiне ³ызыІып, хан ша³ырып алып, оны µз ³асына ертiп жїредi екен. Бiра³ Жиренше ханды жа³тамапты, елдiґ сµзiн сµйлептi. Ол ханныґ алтындаІан 103 ✱ сарайына т¾ра³тамапты. Ґзiнiґ кiшкене кїркесiне келiп жатады екен. Кїркесiне келгенде ол бой жазып ³алады екен. Киiзi ³ыры³ жамау болІан кiшкентай кїркесiне келiп: «Јайран менiґ µз їйiм, кеґ сарайдай боз їйiм», – деп керiлгенде Жиреншенiґ екi аяІы тiзесiне дейiн есiктен шыІып жатады екен. Пысы³тау їшiн сѕра³тар: 1. Т¾йы³ етiстiктiґ ерек- ше лiктерi неде? 2. Т¾йы³ етiстiктiґ маІынасы жаІы- нан етiстiктiґ бас³а тїрлерiнен айырмашылыІы неде? 3. Т¾йы³ етiстiктiґ зат есiммен жа³ындыІы ³андай? 4. Т¾йы³ етiстiк ³алай жасалады? 5. Т¾йы³ етiстiк ³алай септеледi? 6. Т¾йы³ етiстiктiґ кµптелу, т±уелдену ерекшелiгi ³андай? 7. Т¾йы³ етiстiктiґ ³андай емлелiк ерекшелiгi бар? 8. Етiстiктiґ сµйлемдегi ³ызметтерiн мы салдармен талдап кµрсетiґдер. 9. Сµйлемдегi ³ызметi жаІынан т¾йы³ етiстiктiґ бас³а етiстiк тїрлерiнен айыр машылыІы ³андай? 10. Сµйлемде т¾йы³ етiстiктiґ ат³аратын ³ызметiне жа³ын етiстiктiґ бас³а ³андай тїрi бар? ЕЛIКТЕУ СҐЗ § 32. ЕЛIКТЕУ СҐЗДЕР ТУРАЛЫ ТЇСIНIК АйналамыздаІы (табиІаттаІы) ±р т¼рлi ³ºбылыстар- дыґ дыбыстарына, ³имыл-±рекеттерiне елiктеумен не- месе олардыґ бейнелерiмен байланысты туІан сµздер елiктеу сµздер деп аталады. Мысалы: тырс (еттi), сарт (еттi), к¼мп (бердi), саґ³ (еттi), былп (еттi), шорт (сынды), г¼рс (еттi), тарс (айрылды), шiґк (еттi), д¼ґк (еттi), сырт (ете ³алды), дыз (ете т¼стi), ³олп (ете ³алды), жалт-жºлт, ³алт-³ºлт, б¼гжеґ- б¼гжеґ, арбаґ-арбаґ, сарт-сºрт, ³аґІыр-к¼ґгiр, ыржыґ-ыржыґ т.б. Мысалдардан кµрiнiп тºрІандай, елiктеу сµздердiґ бас³а сµз таптарынан µзiндiк ерекшелiгi бар. Бi- 104 рiншiден, бºл сµздер айналадаІы ³ºбылыстардыґ ±р т¼рлi ды быстарынан есту ар³ылы ж±не т¼рлi ³имыл- дарына елiк теуден туІан. Мысалы: сарт (еттi), саґ³ (еттi), г¼рс (ете ³алды), сарт-сºрт, бºр³-сар³, ³аґІыр-к¼нгiр, шорт (сынды), тасыр-тºсыр т.б. дыбыс³а елiктеудi бiлдiрсе, жылт (еттi), жалт (еттi), ³алт-³ºлт, б¼гжеґ-б¼гжеґ, далаґ-дºлаґ т.б. ±р т¼рлi ³имыл, iс-±рекетке, ³ºбылыс³а елiктеудi бiлдiредi. Сонды³тан да олар жүктеу/скачать 0,7 Mb. Достарыңызбен бөлісу:
|