Параметрлерді конструктивті іске асыру бағасы

91
талапты толық іске асыру дәрежесіне байланысты болуы мүмкін және 
барлық мехатрондық модульдің көлемі мен массасы айтарлықтай тәуелді 
болуы мүмкін.
Негізгі техникалық параметрлерді конструктивті іске асыру бағасын 
білу құрастырушыға жинақтау барысында оларды ұтымды қайта бөлуді 
жүзеге асыруға мүмкіндік береді. Бұл критерий қалыптасатын конструк-
ция жағынан техникалық талаптарға кері әсер етудің негізгі қозғаушы 
факторларының бірі болып табылады.
 4.7.1 Эскизді құрастыру сызбасы
Эскиздік компоновка мехатрондық модульдің негізгі конструктивтік 
идеясын ғана білдіреді, эскиздік компоновканың сызбасы этуидейге толық 
ашады. Эскиздік құрастыруда қалған талаптарды болашақта іске асыру 
мүмкіндіктерін егжей-тегжейлі қарастырмай, техникалық талаптардың 
алдын ала іріктелген бөлігі ғана іске асырылған. Эскиздік компоновканың 
сызбасы талаптардың анағұрлым көп санын ескереді, сондықтан онда 
негізгі идея эскиздік компоновканың идеясымен салыстырғанда өзгермесе, 
онда кез келген жағдайда барлық осы Талаптармен байланыстырылған. 
Нобайлық компонент бірінші масштабты компонентті масштабсыз сызба-
лармен үйлестіре алады. Эскизді құрастыру сызбасы, әдетте, толығымен 
масштабта орындалған. Бірақ, үлкен толымдылығы мен ауқымдылығына 
қарамастан, бұл соңғы орналасу сызбасы емес.
Бастапқы эскизді құрудан эскиздік құрастыру сызбасын әзірлеуді 
ерекшелейтін маңызды жағдай-жекелеген тораптарды сызуда белгілі 
бір кезектілік қажеттілігі. Ең алдымен сызбаға ең үлкен габаритті 
(қозғалтқыш, қозғалыс түрлендіргіштері), неғұрлым қысылған аймақтарда 
орналасқан және конструкторға олардың конфигурациясын, бағдарын 
және орналасуын түрлеуге мүмкіндік бермейтін тораптар контурының 
сызбанұсқасына түсіріледі. Бұл тораптардың сызбада сәтті орналасуы 
конструкторға келесі соңғы құрастыру сызбасында қолданылатын қалған 
тораптар (жағдай датчиктері, тежегіштер және т.б.) жасалған компонов-
каны айтарлықтай нашарлатпайтынына сенім береді. 
Осы кезеңде конструктор өзі таңдаған эскиздік компоновканың сызба 
нұсқасы оптималдыға жақын екеніне көз жеткізуі тиіс. Конструкция 
талаптарды қанағаттандыру үшін жеткілікті элементтерді жасай алады, 
бірақ барлық элементтер бұл мақсат үшін қажет болуы мүмкін емес. 
«Қажетті және жеткілікті» шарттарын орындау үшін конструкцияны 
«артық» дегенге тексеру керек, яғни артық нәрселерді табуға және жоюға 
тырысу керек. Конструкцияға қажетсіз барлық артық заттарды «қорлар» 

92
 
 

түрінде елестетіп, екі топқа бөлуге болады: механикалық модульге 
техникалық талаптар параметрлері бойынша қорлар және техникалық 
талаптарға тікелей байланысты емес өздігінен конструкция параметрлері 
бойынша қорлар, бірінші кезекте беріктілік пен қаттылықтың артық 
қорлары.
Конструкцияда іске асырылған техникалық талаптардың кез кел-
ген параметрі бойынша қорлар құрылатын конструктивтік нұсқаның 
өзге, неғұрлым рационалдан ауытқуын куәландырады. Масштабтың 
енгізілуіне қарай, эскиздік құрастыру сызбасының нақтылануына және 
соңғы жинақтау сызбасына көшуіне қарай бірінші топтың қорларын жою 
құрастыру мен конструкцияны жақсартудың неғұрлым пәрменді құралы 
болып табылады.
Құрастырудың ұтымдылығын куәландыратын конструкциядағы 
қуыстарды қолда бар кеңістік бойынша қорлар ретінде қарастыруға 
болады. Мұндай қорлардың болуы габариттерді барынша азайту 
критерийінің толық пайдаланылмайтынын көрсетеді. Мехатрон 
Модулінің ішіндегі қуыстарды бөліктерді ауыстырып қосуға болады. 
Бұл көлемнің азаюына қол жеткізіледі. Кейде мехатронды модульдің 
габариттерін сақтай отырып, қандай да бір басқа талаптарды, мысалы 
дәлдік, дірілге төзімді, оператор жұмысының ыңғайлылығы және т. б. 
неғұрлым толық қанағаттандыратын конструктивті комбинациялар үшін 
қуыстарды пайдалану тиімді.
Геометриялық сипаттағы параметрлер бойынша қорларды (мысалы, 
қозғалатын бөлшектердің бұрыштық және сызықтық орын ауысты-
рулары бойынша) сызба бойынша оңай табу, мысалы, шығудағы қуат 
немесе бұрылыс бұрышын өңдеу дәлдігі сияқты параметрлер бойынша 
қорлар туралы айтуға болмайды. Жасырын қорларды іздестіру кезінде 
конструктор принципті схема туралы да ұмытпау керек, өйткені одан 
конструкцияға көшу кезінде артық болуына жол бермеу әсіресе оңай.
Мехатрон модулінің жекелеген бөліктерінің қаттылығы немесе 
беріктігі бойынша қорлардың (екінші топтың қорлары) төмендеуінің 
салдары олардың массасының төмендеуі болып табылады. Барлық өзара 
байланысты нақты конструкцияда, жекелеген бөліктердің көлемі мен 
массасының азаюы алыс салдарлар тудырады. Атап айтқанда, қандай да 
бір бөлшектердің қатаң сипаттамаларының төмендеуімен қатар массаның 
төмендеуі, сонымен қатар жалпы мехатрондық модульдің қалыпты 
жұмыс істеуі үшін маңызды басқа қатты сипаттамалардың жақсаруымен 
қатар жүруі мүмкін. Бұл ретте сенімділіктің аз ұтысы алынуы мүмкін.
Әр түрлі «қорлардың» шамасына мехатрон модулінің конструкция-
сына кіретін дайын бұйымдардың өлшемін таңдау байланысты. 

93
Мысалы, электрқозғалтқыштың салмағы мен өлшемдері ол дамытатын 
қуатпен анықталады. Мехатронды модульдегі қандай да бір «қорлардың» 
төмендеуі есебінен қажетті қуаттың азаюы көрші шкалетипөлім бойынша 
кіші қозғалтқышқа өтуге мүмкіндік береді. Бірақ мұндай салмақ пен 
габарит тұрғысынан секіртпе тәрізді ауысу әрқашан ең жақсы компонент-
тер үшін жаңа мүмкіндіктерді ашады. Бұл мүмкіндіктерді жүзеге асыру 
кезінде компоненттердің мүлдем өзгеше түрі пайда болады, неғұрлым 
ұтымды болады. 
Одан әрі құрастыру бөліктердің функционалдық жүктемесін тығыздау 
мүмкіндігі, оларды қиыстырып келтіру және ішінара «интеграциялау» 
мүмкіндігі, сондай-ақ екі топ қорларының төмендеуінен түсетін пайда 
барынша жоғары деңгейде іске асырылған кезде жинақтаудың жаңа 
«ұтымдылық деңгейінде» жүргізіледі.
Екінші топтың қорларын азайту бүгінгі күннің технологиялық 
мүмкіндіктерін білуді және мұқият есептеуді талап ететін қиын міндет 
болып табылады.

жүктеу/скачать 11,25 Mb.

Достарыңызбен бөлісу: