Монография \ «санат» а л м п и мп



Pdf көрінісі
бет187/267
Дата09.11.2023
өлшемі12,37 Mb.
#190556
1   ...   183   184   185   186   187   188   189   190   ...   267
Байланысты:
kabdolov zeinolla soz oneri 2
әбу ханифа, English Lesson
rypnepi 
кеп, 
6i3 
солардын, 
6ipHemeyiH 
гана мысал ретшде усынамыз.
Айталык, арнау — адамныц, яки акынныц езше не езгеге, 
кейде minmi жалпы журтка арнайы ты катуы, квтиШкке 
кайырыла cewieyi, олармен штей кецесуг. Арнауды Ахмет 
Байтурсынов эуелден уш турге белген: жарлай арнау, сурай 
арнау жене зарлай арнау. Кейш бул улите айнадцы.
Кдлыц сл1м, кдзагым, кдйран журтым,
Устарасыз аузыца туей муртыц.
Жаксы менен жаманды айырмадыц,
Bipi кдн, 6ipi май боп енщ ею уртын...
Укпайсын ез сезщнен баска сезш,
Аузымен орак орган ецкей кыртъщ.
©31мдш дей алмай ез мальщаы,
Кундаз кулкщ бузылды, тунде уйкьщ...
Бас-басына би болган ечкей кикым,
Мшеки, бузган жок па елдщ сикын.
(Абой).
Бул — жарлай арнаудьщ yrcrici: акьш жеке адамга емес, 
жалпы журткд кайырыла сейлеп, жеке адаммен оцаша емес, 
жалпы журтпен жария кецескен.
0 н бойымды куш кысып, 
Кдным неге кайнайды? 
Ащы тш м ашынып, 
Неменеге сайрайды?
Жас ipidnin малтшдеп, 
Кёз1М неге жайнайды?
Ак кдгазды карал ап, 
Кдлам неге ойнайды? 
Акьш неге кдйгырып
Терек ойга бойлайды?
( В. Есмвмбетов),
— Шырагым-ау, шашьщ неге агарды?
Элде 
6ipey KeMini 
ме багавды?
Сенщ кара тулымьщнан сипаган,
Саргайдьщ ба ойлап мендей аганды?
— Тентепм-ау, муртьщ неге кыраулы 
Кердац бе елде кеп бейнетп, сынауды?..
(КБекхожин).
Булар — сурай арнаудьщ улгшерк .акьш немесе акын 
жырга косып отырган адам ез ойын езЛге арнап сан-сапа 
сауал аркылы айтьш жепазед1 де, ез1 сол сауалдарга жауап 
кутедь Бул — 6ip. Еида мына шумакгарды окьщыз:
Орай да борай квр жауса
Крптай соккан боранда
Кдпынга боран борар ма? 
Кдптама киген тонар ма?
233


Туырлыгы жок туя уйге 
Ту тубшс тулпар жыгылса,
Ту байласац турар ма? 
Шаплаган кемерт окар ма?
(Махамбет),
Немесе мынау алендх окып керйцз:
Кузгалдакгай кызык eMip 
Таскан кдйтып, толган солып,
К у» келсе солмай ма? 
Саргайтпай ма сондайда?
Еркш журген ерке коцш 
Алтын жастык жалган болып,
Крйгы-зарга толмай ма? 
All урар кун болмай ма?
(Б.Кулеев).
Булар да — сурай арнаудьщ улгшер1; 
6ipaK 
мундагы 
езгешелж — арнауда койьтган сурактарга автор жауап 
кутпещи, ейгкеш олар ешкдндай жауапсыз-ак тусшЬсп, 
арнаудьщ ен бойында езшен-ез1 аныктальш жатьф. Сурай 
арнаудьщ мундай турлерш шешендк, яки риторикалык 
(грекше rhetor — дшмар) айшык деп атайды.
Эуел1 бас косканым Жагалбайлы.
Жылкысын когшгшен бага алмайды. 
влгеш Телегеннщ рас болса,
Кудайым Кмз Жбект! неге алмайды?!
( “Крз Ж бек ').
Азаны шертер inrreri,
Аузыма сез туспеда.
Журтым-ау, имнен айрылдык,
Ажал сум неткен куши еда.
(Д.ЭбШв).
Алгашкысы — Ж1бекпц зары, соцгысы — Дихан 
акынныц улы галым Сатпаев Кдныш кдйтыс болганда ah 
урып, аза тутып айткдн 6ip ауыз аленд; 
eKeyi 
де — зарлай 
арнаудьщ улплерт
Фигуранын, (айшьпдгаудьщ) 6ip mypi — к,айталау — сез 
эсерт кушейте отырып, окырман назарын айрыкща аударгысы 
келген нэрсеш не кубылысты 6ipneiue марте кайталап, айтар 
ойды, уктырар сырды угымга мукцят c ’mipe тусу.
Муныц да б


Достарыңызбен бөлісу:
1   ...   183   184   185   186   187   188   189   190   ...   267




©engime.org 2024
әкімшілігінің қараңыз

    Басты бет