Әдістемелік нұсқау хат ǀ 2019-2020 оқу жылы

353 

Әдістемелік нұсқау хат ǀ 2019-2020 оқу жылы 

 

 

-  жақын  болашақта  әлемде  және  Қазақстанда  IT  мамандары, 

бағдарламашылар,  инженерлер,  жоғары  технологиялық  өндірістердің 

мамандары және т.б. жетіспейтін болады; 

-  алдағы  болашақта  қазір  елестету  мүмкін  емес  мамандықтар  пайда 

болады, олар жаратылыстану ғылымдарымен байланысты технологиялармен 

және  жоғары  технологиялық  өндіріспен  тығыз  байланыста  болады.  Әсіресе 

Био және нанотехнология мамандары сұранысқа ие болады; 

-  болашақ  мамандары  жаратылыстану  ғылымдары,  инженерия  және 

технологиялар  саласындағы  әртүрлі  білім  беру  салаларынан  жан-жақты 

оқытуды және білім алуды талап етеді. 

STEAM-білім  берудің  ғылымға  және  математикалық  білімге  дәстүрлі 

оқытудан  айырмашылығы  бар?  Ол аралас  оқыту  ортасын  қарастырады  және 

білім  алушыларға  күнделікті  өмірде  ғылыми  әдісті  қалай  қолдануға 

болатынын көрсетеді. STEAM – мектепте және мектептен тыс жобалық және 

оқу-зерттеу жұмыстарын іске асыру бағыттарының бірі.  

Қазіргі  таңда  бүкіл  әлемнің  оқушыларын  робототехника,  құрастыру, 

бағдарламалау, модельдеу, 3D-жобалау және тағы басқа  қызықтырады. Осы 

мүдделерді  іске  асыру  үшін  күрделі  дағдылар  мен  құзыреттер  қажет.  Бұл 

ретте біліп және жасап қана қоймай, оны зерттеп және ойлап табу маңызды. 

Бір мезгілде ғылым, математика, технология және инженерия сияқты негізгі 

академиялық  бағыттарда  дами  білу  қажет,  оларды  STEAM  деген  бір  сөзбен 

біріктіруге болады. 

STEAM-білім  беру  пәнаралық  және  қолданбалы  тәсілдерді  қолдану, 

сондай-ақ  бес  пәнді  бірыңғай  оқыту  схемасына  біріктіруге  және 

робототехника,  3D-принтинг  және  бағдарламалау  үйірмелер  желісін 

кеңейтуге  негізделген.  STEAM-білім  беру  бойынша  мектеп  оқушылары 

арасында  жыл  сайын  мектепішілік,  аудандық,  қалалық,  облыстық, 

республикалық жарыстар өткізіп отыру қажет. 

Оқушылар  арасында  «ProffStart  –  BOLASHAQ  MAMANDYǴҮ» 

ғылыми  зерттеу  жобалары  байқауы;  «NanoBioTech»  –  ғылыми,  техникалық 

және экология-биологиялық бағыттағы байқау; «ÓNER-Tehnology» - өнердегі 

STEAM-технологияларды 

қолдану  бойынша  шығармашылық  байқау, 

«ECOglobal»  экологиялық  жобалар  байқауын,  «JUNIORSKILLSKazakhstan» 

оқушылар арасында чемпионат өткізу ұсынылады.  

Оқушыларға  зерттеу  және  ғылыми-техникалық  әлеуетті  арттыруға, 

сыни,  инновациялық  және  шығармашылық  ойлау  дағдыларын  дамытуға, 

проблемаларды  шешуге,  коммуникация  мен  командалық  жұмыстарды 

дамытуға мүмкіндік беретін пәнаралық және жобалық көзқарас енгізіледі. 

Заманауи әлемде креативті тұлға

 тәрбиелегің келсе, оған жақсы көркем 

354 

Әдістемелік нұсқау хат ǀ 2019-2020 оқу жылы 

 

 

білім беріңіз! Көркем білім беру бүгінгі жастарға XXI ғасырдың дағдыларын 

жан-жақты  дамытуға  мүмкіндік  береді,  ал  көркем  шығармашылық  іс-

шаралар инновациялық оқытудың үлгісі болып табылады.  

Креативтілік  экономика  мен  қоғамның  дамуындағы  басты  факторға 

айналды, бұл барлық процестердің қозғаушы күші. Креативтілік бәсекелестік 

артықшылықты  шешуші  факторға  айналды.  Іс  жүзінде  барлық  салаларда  

автомобиль  өнеркәсібінен  сән  индустриясына  дейін,  тамақ  өнеркәсібінен 

ақпараттық 

технологияларға 

дейін 

ұзақ 

мерзімді 

болашақта 

шығармашылықпен айналысатын адам ғана жеңіске жетеді.   

Әлемдік  қоғамдастықта  орын  алған  өзгерістер  экономиканың 

тиімділігін  арттыру  және  жаңғыртуға,  кәсіпкерлікті  дамытуға,  бизнес 

бастамаларына,  үнемдеуге,  жас  ұрпақтың  экономикалық  және  қаржылық 

сауаттылығын қалыптастыру қажеттілігін өзектендіреді.  

Экономикалық тәрбиенің негізгі базалық технологиялары ретінде ойын 

технологиялары 

(іскерлік, 

рөлдік 

ойындар, 

имитациялық, 

ұйымдастырушылық  қызмет,  тренингтер,  коммуникациялық  ойындар), 

жобалау  технологиясы,  проблемалық  оқыту  технологиясы  (экономикалық 

жағдайды  талдау)  және  дамыта  оқыту  технологиясы  нәтижелі  болып 

табылады.  

Экономикалық  тәрбие  беру  мазмұнын  іске  асырудың  ең  тиімді 

формалары  жастар  кәсіпкерлігі,  оқыту  фирмаларын,  компанияларды, 

технопарктерді,  бизнес-инкубаторларды,  стартап-орталықтарды,  бастауыш 

мектептерді  және  т.б.  құру  жұмыс  істеу  аясында  әлеуметтік  маңызды  іс-

шаралар болып табылады.  

Жаңа  оқу  жылында  кәсіпкерлікті  насихаттау  бойынша  «Жастар 

кәсіпкерлігі», «Бизнес идеялар», «Менің бизнесімдегі басқа мамандықтардың 

рөлі»,  «Өз  бизнесіңді  құру  үшін  ынталандыру»  тренингтері,  техникалық 

шығармашылық  көрмелер,  өндірістік  нысандарға  экскурсиялар  және  т.б.  іс-

шараларды өткізу ұсынылады. 

Экологиялық мәдениетті қалыптастыру мақсатында экология, қоршаған 

орта  мәселелерімен  айналысуға  болады.  Бұл  жағдайда  сабақтар  жобалық 

технологиялар негізінде әртүрлі жастағы бірлестіктерде өткізілуі керек.  

Білім  беру  ұйымдарында  экологиялық  қонақжайлар,  эковидео 

салондары,  «Экомектептер»,  табиғатта  серуендеу,  көгалдандыру  бойынша 

экологиялық десант және т.б. жұмыстар ұйымдастыру ұсынылады.  

Ересектермен  бірлескен  іс-әрекеттер,  өздерінің  туған  жерін  тану  мен 

сақталуына  қатысы  барын  білу    білім  алушылардың  экологиялық  сана-

сезімін,  сонымен  бірге  моральдық  құндылықтарын  қалыптастыруға  ықпал 

етеді.  

355 

Әдістемелік нұсқау хат ǀ 2019-2020 оқу жылы 

 

 

Білім  алушылардың  жанына  жақын  объектілерін  зерттеуді  таңдау 

оқушылардың жобалық және ғылыми-зерттеу жұмыстарына көп көңіл бөлуді 

қажет  етеді.  Осы  мақсатта  «Тұрмыстық  қатты  қалдықтардан  табиғи 

аумақтарды  тазарту»,  «Энергия  марафоны»,  «Тұрақты  даму  мүддесінде 

энергия  тиімділігі»,  «Экологиялық  аудит»,  «Қаланың  экологиясы  және 

тұрғындардың  денсаулығына  әсері»,  «Сенің  болашағын»,  «Экология  және 

балалар» жобаларына қатысу ұсынылады.  

Жаңа  оқу  жылында  білім  алушылардың  ғылыми  зерттеу  жұмыстарын 

ұйымдастыру,  мұражай  қорларын  толықтыру,  мұражайларда  тақырыптық 

көрмелер, экскурсиялар және басқа да іс-шаралар өткізу бағыттары бойынша 

мектеп мұражайларының қызметін жаңғырту қажет.  

Жалпы  алғанда,  интеграция  үрдісі  кешенді  бағдарламалар  мен 

жобалардың  санын  көбейту  болып  табылады:  тарихи  ойындар,  музыкалық 

театр,  балалар  филармониясы,  іздеу-жұмыс  клубы,  ән-күй,  ғылым  мен 

техниканың мектеп академиясы және т.б. 

Осылайша,  негізгі  білім  мен  балаларға  қосымша  білім  беру  тең,  өзара 

бірін  бірі  толықтыратын  компоненттерге  айналады  және  әрбір  баланың 

толыққанды дамуына қажетті бірыңғай білім беру кеңістігі құрылады. 

Қосымша  мектептен  тыс  іс-шараларды,  үйірмелер  мен  секцияларды 

ұйымдастырудың  басты  мақсаты  –  баланың  дарындылығын  ерте  анықтау, 

шығармашылық 

қабілеттерін 

дамыту, 

оның 

жан-жақты  

қызығушылықтарының  шеңберін  қалыптастыру,  кәсіби  өзін-өзі  анықтауға 

жәрдемдесу. 

Білім  алушылардың  қажеттіліктерін  ескере  отырып,  шығармашылық 

шеберханаларды, үйірмелерді, әдеби сабақтарды, жергілікті тарих курстарын, 

робототехника  үйірмелерін,  қызықты  химия,  физика,  математика, 

электротехника және тағы басқаларды ұйымдастыруға болады.  

Қосымша  білім  берудің  білім  беру  бағдарламалары  (одан  әрі  – 

бағдарлама)  көркем-эстетикалық,  ғылыми-техникалық,  жаратылыстану, 

экологиялық  және  биологиялық,  дене  шынықтыру  және  спорт,  әскери-

патриоттық немесе мәдениеттану бағыттарында педагогтер өздері әзірлейді. 

Бағдарламаға  қойылатын  талаптар.  Білім  беру  бағдарламасы  –  – 

оқытудың  мақсатын,  нәтижелері  мен  мазмұнын,  білім  беру  процесін 

ұйымдастыруды  және  оларды  іске  асыру  тәсілдері  мен  әдістерін,  оқыту 

нәтижелерін  бағалау  өлшемшарттарын  қамтитын  білім  берудің  негізгі 

сипаттамаларының біртұтас кешені («Білім туралы» Қазақстан Республикасы 

Заңының 1-бабының 9-2)-тармақшасы). 

Қосымша  білім  беру  бағдарламасы  өзекті,  ұтымды,  шынайы, 

бақыланатын 

болуы 

керек. 

Білім 

алушылардың 

қажеттіліктерін 

356 

Әдістемелік нұсқау хат ǀ 2019-2020 оқу жылы 

 

 

қанағаттандыруға баса назар аудару қажет. Ең құнды практикалық қызметтің 

тәжірибесін  алудың  міндеттері  мен  нұсқаларын  анықтау  қажет. 

Бағдарламаның  білім  алушылардың  жетістіктерін  бақылайтын  мүмкіндігі 

болу керек.  

Мектептегі  қосымша  білім  келесі  кезендерді  іске  асыра  отырып, 

ұйымдастырылады.  

1.  Білім  алушылардың  қажеттіліктері  мен  бейімділіктерін  зерделеу. 

Білім  алушылар  мен  ата-аналарды  жазбаша  тестілеу,  ауызша  сауалнама 

жүргізу арқылы мәліметтер жинауға болады.  

2.  Білім  алушыларды  қызығушылық  топтары  арқылы  біріктіріп, 

секциялар  мен  топтар  құру.  Мектептегі  қосымша  білім  беру  жүйесі  мен 

бағдарламасының  үлгісін  сауалнама  нәтижелері  бойынша  қалыптастыруға 

болады.  Осы  кезеңде  мектептен  тыс  оқытудың  негізгі  бағыттарын  белгілеу 

қажет.  Іс-шараларға  қатысушылар  санының  және  белгілі  бір  тақырып 

бойынша білімге мұқтаж қатысушылар негізінде жасалады.  

3.  Оқу  саласын  анықтауда  оқытушылар  мен  білім  алушыларға  көмек 

көрсету.  Білім  алушылар  қосымша  білім  беру  бағдарламаларын  еркін 

таңдауға  мүмкіндік  алады.  Балалардың  қабілеттерін  және  оларды  одан  әрі 

дамытудың  траекториясын  анықтау  үшін,  білім  алушылармен  сабақ 

басталғанға  дейін  кіріспе  тестілеу  жүргізуге  болады,  оның  нәтижелері 

басшылыққа алынуы мүмкін, бірақ олар негізгі болып есептелмейді. 

Қосымша  білім  беруде  сабақ  түрлері  маңызды  рөл  атқарады.  Соңғы 

нәтиже  таңдалған  әдістемеге  байланысты.  Жыл  сайын  оқытудың  жаңа 

технологиялары  пайда  болуда.  Сондықтан  әрбір  педагогтің  психологиялық-

педагогикалық  білімі  болуы,  өзінің  оқыту  әдісін  үнемі  жетілдіріп,  жаңа 

педагогикалық технологияларды меңгеруі тиіс. 

Қосымша білім беру сабақтарының формалары келесі талаптарға сәйкес 

болуы тиіс: 

-  дамыту  сипатына  ие  болу,  дәлірек  айтқанда,  білім  алушылардың 

табиғи бейімділігі мен мүдделерін дамытуға бағытталған; 

- мазмұны мен сипаты бойынша әр түрлі; 

- әртүрлі қосымша әдістерге негізделуі. 

Ағымдағы  бақылау  мен  тұрақты  түзету  жұмыстарын  жүргізу  қажет. 

Есепті  кезеңді  анықтап,  оның  соңында  білім  алушылар,  үйірмелер  мен 

секцияларға қатысу, оқушылардың үлгерімі туралы мәліметтер жинау қажет. 

Барлық  жиналған  деректер  талданады  және  жүйеленеді.  Осы  ақпарат 

бойынша қажет болған жағдайда түзету іс-шаралары әзірленеді. 

Қызметті талдау және жұмыс перспективаларын анықтау үшін тұрақты 

мониторинг  жүргізу  маңызды.  Бұл  білім  алушыларды  қызықтыратын 

357 

Әдістемелік нұсқау хат ǀ 2019-2020 оқу жылы 

 

 

бағыттар бойынша қосымша оқыту жүйесін енгізудің нәтижелілігін анықтауға 

мүмкіндік  береді.  Сонымен  қатар,  мектепте  қосымша  білім  беру  жүйесін 

дамыту перспективасын анықтауға болады. 

Қосымша  білім  беру  жүйесі,  яғни  үйірмелер,  секциялар және  басқа  да 

сыныптан тыс шаралар нақты білім беру ұйымының материалдық базасында 

қалыптасады. 

Қолданыстағы 

бар 

кабинеттер, 

мүкәммал, 

әдебиет 

пайдаланылады.  Барлық  мектептер  сыныптан  тыс  сабақтар  мен  пәндерді 

терең  оқытып,  ұйымдастыру  үшін  қажетті  және  жеткілікті  ресурстарға  ие 

емес.  Сондықтан,  мектеп  өз  бюджетімен  қосымша  білімді  қамтамасыз  ете 

алмаса, ақылы секциялар мен үйірмелер енгізіледі. 

Сондай-ақ,  мектептен  тыс  ұйымдардың  ресурстарын    -  сарайлар,  

орталықтар,  кешендер,  балалар  мен  жасөспірімдер  шығармашылығының 

студиялары,  жас  техниктердің,  туристердің,  натуралистердің  станциялары 

мен  базалары,  балалардың  музыкалық,  көркемөнер  мектептері,  өнер 

мектептері,  қызығушылықтары  бойынша  клубтар,  спорттық,  сауықтыру, 

туристік лагерьлер және т. б. пайдалануға болады. 

Соңғы жылдары Қазақстанда мектептер жанындағы әскери-патриоттық 

және  әскери-спорттық  бірлестіктер  желісі  белсенді  дамуда,  шефтік 

байланыстар кеңейтілуде, әскери және азаматтық жастар арасындағы өзара іс-

әрекет  нығаюда.  Бүгінгі  таңда,  әскери  талдаушылардың  бағалауы  бойынша 

әскери-патриоттық  клубтың  әрбір  төртінші  тәрбиеленушісі  өз  өмірін  әскери 

қызметімен  байланыстырады.  Қорытынды  ретінде  әскерге  шақырылған 

немесе  әскери  оқу  орындарына  түскен,  әскери-патриоттық  клубтардың 

қабырғаларында тәлім-тәрбие мен шыңдаудан өткен жастар, әскери қызметтің 

жағдайына  оңай  бейімделіп,  әскери  ғылымның  қырларын  игеруде  жоғары 

дағдыланған болады. 

Қазіргі  таңда,  әскери-патриоттық  клубтарды  құру  мектеп  базасында 

әскери-патриоттық  бағыттағы  мұражайларды  ашу  өте  өзекті.  Көптеген 

мұражайларда өзінің әскери-тарихи профилі бар. Олар Ұлы Отан соғысының 

жекелеген  кезеңдеріне,  оқиғаларына  немесе  батырларына  арналған. 

Мемориалдық  мұражайлардың  экспозициялары соғыс  жылдарының  тарихын 

баяндайтын болады. 

Әскери-патриоттық  клубтар  бірқатар  міндеттерді  шешуге  мүмкіндік 

береді:  бұл  жасөспірімдердің  бос  уақытын  қамту;  патриоттық  тәрбие; 

оқушылардың  ой-өрісін  кеңейту;  салауатты  өмір  салтын  қалыптастыру;  ҚР 

Қарулы Күштері қатарында қызметке оң көзқарастарын  қалыптастыру. 

Клуб  –  бұл  таңдау  еркіндігін  көздейтін  қоғамдық  ұйым,  әртүрлі 

әлеуметтік пайдалы қызметтер түрлеріне қосылуға, өз күшін тексеруге, өзін-

өзі  растауға  мүмкіндік  береді.  Бұл  жерде  тұлғаның  маңызды  моральдық 

358 

Әдістемелік нұсқау хат ǀ 2019-2020 оқу жылы 

 

 

қасиеттері  қалыптасады:  барлық  ұжымның  атынан  жауап  беруге,  өзінің 

өмірлік позициясын жасауға. 

Қазіргі  жағдайда  кез  келген  білім  беру  ұйымының  тиімді  қызметінің 

басты  ресурсы  оның  кадрлық  әлеуеті  болып  табылады.  Қызметкерлердің 

әлеуметтік маңызды нәтижеге қол жеткізе білуіне, кадрлардың біліктілігіне, 

ұйымның  даму  перспективаларына  септігін  тигізеді.  Жеке  әлеуеттен  басқа 

ұжымдық әлеует, ұжымдық мақсаттарға қол жеткізу кезінде бірлескен жұмыс 

және  өзара  іс-әрекет  әлеуеті  қызмет  тиімділігінің  елеулі  және  өсіп  келе 

жатқан  факторы  болып  табылады.  Кәсіпқойлықпен  қатар,  талап  етілетін 

қасиеттердің  бірі,  маманның  «командада»  әрекет  ету  қабілеті  болып 

табылады. 

Балаларға  білім  беруді,  демалысты,  сауықтыруды  ұйымдастыру  үшін 

кадрлар  даярлау  жүйесін  жетілдіру  факторларының  бірі  педагогикалық 

жасақтардың  қызметі  болып  табылады,  оларды  құру  кезінде  «командалық» 

тәсіл қолданылады. 

Тәжірибе  көрсетіп  отырғандай,  командалық  жұмыс  принциптерін 

пайдаланатын педагогикалық жасақтар педагогикалық бағдарламаларды іске 

асырудың жоғары сапасын қамтамасыз етеді; жаңа технологияларды белсенді 

әзірлейді,  апробациялайды  және  енгізеді,  өзекті  мәселелерді  шешудің 

стандартты емес жолдарын іздейді. 

Сондықтан,  мектеп  базасында  «Тәлімгер  мектебі»  педагогикалық 

жасақтарын  құру  қажет,  олар  балалардың  қызығушылықтарын  арттыратын 

әртүрлі іс-шаралар өткізеді. 

Балалар  мен  жастарды  ұлттық  өнерге  және  ұлттық  спортқа  баулу 

мақсатында «ALTYN URPAQ» жобасы ұсынылады.  

Жоба ұлттық спорт (асық ату, тоғызқұмалақ, қазақ күресі т.б.), ұлттық 

өнер  (домбыра,  қобыз,  жетіген,  қазақ  биі,  қазақ  әндері  және  т.б.)  түрлерін 

үйрету  арқылы  өселең  ұрпақты  отансүйгіштікке  тәрбиелеуге,  ақыл-ойын 

дамытуға, ұлттық рух-жігерін көтеруге бағытталған.  

Жоба  білім  беру  ұйымдарында  оқушылардың  жас  ерекшеліктерін 

ескере отырып, бастауыш мектепте (1-4 сыныптар): «Домбыра», «Қазақ биі», 

«Асық ату», «Тоғызқұмалақ», орта мектепте (5-6 сыныптар): «Қазақ күресі», 

«Қазақ әндері» іске асырылады.   

Мектепішілік,  аудандық  (қалалық)  және  облыстық  деңгейлерде 

байқаулар мен жарыстар ұйымдастыру және өткізу ұсынылады: 

1)  Алғыс  күніне  арналған  «Ризашылық-мейрімділік  бұлағы»  жалпы 

ұлттық мәдени-білім беру жобасы шеңберінде: 

-  жетім  балалар  мен  ата-анасының  қамқорлығынсыз  қалған  балаларға 

арналған  ұйымдардың  тәрбиеленушілері  арасындағы  «Қазақстан  –  менің 

359 

Әдістемелік нұсқау хат ǀ 2019-2020 оқу жылы 

 

 

алтын бесігім» балалар фестивалі мына номинациялар бойынша жүргізіледі: 

«Татулықтың  тұтқасы  -  бірліктің  бесігі»  халықтық  билер  байқауы;  «Жүрек 

жылуы»  вокалистер  байқауы;  «Ризамын  халқыма!»  музыкалық-театрлық 

қойылымдар байқауы (мюзикл); 

-  жалпы  білім  беретін  мектептердің  оқушылары  арасында  «Ұшқыр  ой 

алаңы»  пікір-сайыс  турнирі.  Турнир  дебаттық  қозғалыс  мүмкіндіктерін 

кеңейту  арқылы  білім  алушылардың  әлеуметтенуі  мен  өзін-өзі  дамыту 

міндеттерін шешуге бағытталған;  

-  ерекше  білім  беру  қажеттіліктері  бар  балалар  арасындағы  «Шексіз 

шығармашылық» конкурсы; 

2)  «Театрдың  ғажайып  әлемі»  театр  өнерінің  фестиваль-байқауының  

бағыттары «Драмалық спектакль»; «Музыкалық спектакль» (опера, оперетта, 

мюзикл,  балет,  данс-спектакль  және  т.б.);  «Әдеби-музыкалық  композиция»; 

«Қуыршақ спектаклі»;  

3)  «Табиғатты  аяла»  жас  өлкетанушылар,  экологтар  мен  натуралистер 

форумы мына номинациялар бойынша өткізіледі: «Туған өлкені зерттейміз», 

«Жасыл  экономика»,  «Денсаулық  және  қоршаған  орта»  зерттеу 

жобаларының  байқаулары;  «Экоәлем»  экологиялық  жұмыс  туралы 

бейнеролик; «Жасыл оазистер» - экодизайнерлер байқауы; 

4) 

«Алтын 

қазына» көркем  және  сәндік-қолданбалы  балалар 

шығармашылығы көрме-байқауы мына номинациялар бойынша өткізіледі:  

-  тоқыма  бұйымдарын  дайындау:  гобелен,  кесте,  батик,  киіз  басу, 

құрақ пластика; 

-  ағашты,  сүйекті,  былғарыны  көркем  өңдеу:  көлемді  және  тегіс  ою, 

ағашқа  сурет  салу,  қабықтан  жасалған  бұйымдар;  инкрустация  (сүйек, 

металл,ағаш); 

- шыныны көркем өңдеу: витраж; 

- металды көркем өңдеу: зергерлік бұйымдар, шағын формадағы мүсін, 

нақыштау, соғу; 

-  ағаштан,  тастан,  саздан  (қыш  саздан),  сабаннан,  ағаштан, 

тоқымадан шағын формадағы мүсіндер жасау; 

- ұлттық ою-өрнек элементтерімен халықтық киім үлгісін жасау; 

-  қағаздан  бұйымдар  жасау:  оригами,  аппликация,  квиллинг,  папье-

маше; 

5)  «Ұлы  өнертапқыштыққа  алғашқы  қадам»  инновациялық  идеялар 

байқауы мына номинациялар бойынша өткізіледі:  

-  автокөліктің  қолданыстағы  модельдерін  әзірлеу  саласындағы 

техникалық құрастыру (автобустар, жеңіл көлік, жүк көлігі, арнайы техника, 

тәжірибелік модельдер және жол таңдамайтын көліктер);  

360 

Әдістемелік нұсқау хат ǀ 2019-2020 оқу жылы 

 

 

-  өндіріс  саласындағы  техникалық  құрастыру  (станок  жабдықтары, 

техникалық  ойыншықтарды  қоса  алғанда  әр  түрлі  техникалық  нысандар 

моделдері,  оның  ішінде  дәстүрлі  емес  материалдардан  (қағаз-пластиктен 

және т.б.) жасалған тәжірибелік модельдер);  

-  ауыл  шаруашылық  техникалар  мен  жабдықтар  саласындағы 

техникалық  құрастыру  (трактор  модельдері,  комбайн,  тұқым  сепкіш,  жүк 

тиегіш, жүк іріктегіш, шөмеле үйетін машина, ауыл шаруашылық кешендері, 

тәжірибелік модельдер және т.б.); 

- әскери техника саласындағы техникалық құрастыру (танк модельдері, 

зеңбірек,  бронетранспортерлер,  әуеқорғаныс  құрылғылары,  тәжірибелік 

модельдер тапаншадан, қарудан, автоматтан және т.б. басқа);  

-  су  көлік  саласындағы  техникалық  құрастыру  (ауа  жастықшалы  кеме 

моделі,  кеме,  яхта,  гидроплан,  катер,  қайық,  тәжірибелік  модельдер  және 

т.б.); 

-  құрылыс  облысындағы  жобалар  (тұрғын  үй  макеттері,  әкімшілік 

ғимараттар, коттедждер, кешендер, спорттық ғимараттар, вокзалдар, порттар, 

аэродромдар, сауда орталықтары және т.б.);  

-  жылу  энергетикасы,  электр  энергетикасы,  баламалы  энергетика 

саласындағы  жобалар  (ядролық  энергетика  және  жылу  физикасы; 

альтернативті және көміртекті емес энергетика;  

-  энергия  үнемдеуші  технологиялар;  отын  өндіру  және  өңдеу; 

радиоактивті қалдықтарды сақтау және қайта өңдеу технологиясы және т.б.); 

-  авиация  саласындағы  жобалар:  авиациялық  техника  әзірлеу 

саласындағы  жобалар  және  модельдер  (ұшақтар,  тікұшақтар,  пилотсыз 

ұшатын аппараттар, экранопландар, гидроұшақтар, амфибиялар және т.б.);  

-  космонавтика  және  аэрокосмос  техникасы  саласындағы  жобалар: 

космос  техникасын  әзірлеу  саласындағы    жобалар  және  модельдер 

(зымыранды  жүйелер,  космос  станциялары,  спутниктер,  аппараттар  және 

т.б.),  зымыран  құрастыру  (космос  кемелері,  зымырандар  және  ілеспелі 

техника); 

6) 

«Ақ 

шағала» 

хореографиялық 

фестиваль-байқауы 

мына 

номинациялар бойынша өткізіледі: халық биі және халықтық-стильденген би 

(әлем халықтарының биі; қазақ биі); заманауи би (эстрадалық би, аралас-би); 

7)  «Қазақстан  балалары  шексіз  әлемде!»  балалар  киносы  байқауының 

номинациялары:  деректі  (ойынды  емес)  кино  –  нақты  оқиға  негізінде 

алынған,  адамдар,  жағдайлар  туралы  шығарма;  ойынды  кино  – 

операторлық  және  режиссерлік,  актерлер  өнер  көмегімен  түсірілген 

сюжетті  (ойдан    шығарылған  немесе  нақты  оқиға  желісі  бойынша) 

шығарма;  STOP-MOTION  -  STOP-MOTION  технологиясымен  құрылған 

361 

жүктеу/скачать 3,46 Mb.

Достарыңызбен бөлісу: