Оқулық алматы, 2014 Əож 632 (075. 8) Кбж 44. я 73 К18



бет18/278
Дата08.02.2022
өлшемі5,53 Mb.
#123889
түріОқулық
1   ...   14   15   16   17   18   19   20   21   ...   278
Байланысты:
karbozova r.d., tulengutova k.n. fitopatologiya
Темірқұл Алтынай 19-12 зикр.10-апта,10-зертханалық жұмыс тапсырмасы, №2-3 зертханалық сабақ. ВИРУСОЛОГИЯЛЫҚ ЗЕРТТЕУГЕ ПАТОЛОГИЯЛЫҚ МАТЕРИАЛДАРДЫ АЛУ ЖӘНЕ ОЛАРДАН ВИРИОНДАР МЕН ВИРУС ДЕНЕШІКТЕРІН АНЫҚТАУ (1), КАК ГОВОРИЛА МОЯ АЖЕКА, kniga molek, kniga molek, kniga molek, 7 апта практикалық тапсырма Маргулан Нургүл, karbozova r.d., tulengutova k.n. fitopatologiya, karbozova r.d., tulengutova k.n. fitopatologiya, Саясаттанудың функциялары, тарих семинар3, Тракторлардың ілініс муфтасы мен беріліс қорабы, macro sabak, Бимаканова зылыйха шахметовна

Жіпше өзгерістері


Доға деп жарты шеңбер тəрізді клеткаларды айтады. Перде арқылы клетка құрамындағы заттар мен ядролар бір клеткадан екіншісіне ауысады.


Анастомоздар (гректің anastomosi – жалғасу деген сөзінен) – екі жіпшелерді жалғастыратын клетканың жанынан шыққан қысқа бездер. Осы бездер арқылы бір клеткадан екіншісіне цитоплазма құрамы жəне ядролар өтеді. Кейде гаплоидты жіпшелер диплоиды кезеңіне өтеді.
Апрессорийлар – жіпшелер ұшының кеңейіп, саңырауқұлақты субстратқа орнықтырушы мүше (мысалы, ақ ұнтақ саңырауқұ- лақтары).
Гаусторийлар – (латынша haustor – сорып алушы) саңырау- құлақтың вегетативті денесін қоректендіруші жіпшелер. Олар өсімдік ішіне еніп, оның қоректі заттарын сорып, жіпшумаққа тасымалдайды.
Ризоидтар (грек. rhiza – тамыр, eidos – тəрізді) – жіпшеден та- ралған тамыр тəрізді қарапайым немесе бұталанған өсінді. Олар арқылы саңырауқұлақ субстратқа еніп, орнығады.
Столондар (лат. stolonis – тамыр өркені) – доға тəрізді жуан жіпшелер, олардың көмегімен саңырауқұлақ субстратқа тез тара- лады.
Қосымша (лат. appendix – қосымша) – əдетте, түссіз немесе əр- түсті жəне əрпішінді əртүрлі жіпшелер (клейстотеций қабықша- лары). Ақ ұнтақ саңырауқұлақтарының түрін анықтауда бұл өте маңызды белгі.
Кірпікшелер – конидия ұшында орналасқан (саны 2-5 дана) жіпше тəрізді түссіз клеткалар. Олар спораларды өсімдік бетінде ұстап тұрады.
Оидиялар (жұмыртқа пішінді жіпше бөліктері) – жіпшелердің ыдырауында түзілген жұқа қабығы бар сопақтау клеткалар.
Телиоспоралар – жіпшелердің ыдырауы нəтижесінде түзілген, қалың қабығы бар қоңыр түсті клеткалар. Қабығы қара-қоңыр беті дөңестеу, бұдыр немесе тікенекті. Олар қоректік заттарға бай, сондықтан көп жылға дейін (9-12 жылға) тіршілігін сақтайды.
Геммалар – телиоспоралар сияқты түзіледі, пішіні əртүрлі. Бластоспоралар (грек. blastos – өсінді, spora – тұқым) – жіп-
шумақтан, мицелийден бүршіктеніп шығады (ашытқы саңырау- құлақтары).
Тіршілікке қолайсыз жағдайда саңырауқұлақ жіпшумағы түрін өзгертеді. Жіпшумақ өзгерістері – жіпшумақтардың тығыз байла- нысып қабыршақтанған түрін айтады.
Баулар – тек жоғарғы сатыдағы саңырауқұлақтарда болады. Олардың ұзындығы, жуандығы, түсі, тығыздығы əртүрлі, қарапа- йым жəне күрделі болады. Қарапайым баулар ұқсас, қысқа бір-бірі- мен параллельді іргелескен жіпшелерден тұрады. Олар бір-бірімен шырышты қабығымен немесе қысқа анастомоздармен іргелеседі. Күрделі баулар əртүрлі жіпшелерден тұрады.
Ризоморфтар (грек. rhiza – тамыр, morрhe – пішіні) – күрделі бау тəрізді қара-қоңыр немесе қара жіпшелерден түзілетін, пішіні жоғарғы сатыдағы өсімдіктердің тамыры сияқты түзілімдер. Олар ұшымен өсіп, ұзындығы он метрге дейін болады.
Склероцийлар (грек. skleros – қатты) қарамық – жіпшумақтың қатты, тығыз түзінділері, көлемі əртүрлі (микроннан – 30 см дейін). Олардың сырты жуан қаралау, ал іші ақшыл түссіз жіпшелерден тұрады. Склероцийлардың құрамы 30% май, 10% дейін судан тұ- рады. Егер склероций тек қана жіпшелерден тұрып, залалданған ұлпадан бөлектенетін болса, онда нағыз склероций, ал склероций- дің құрамында залалданған ұлпа болса, онда оны мумия деп атай- ды. Склероцийлар сыртқы ортаның қолайсыз жағдайында ұзақ сақталып, жіпшеге немесе əртүрлі мүшеге енеді. Кейбіреуі жеміс денеге өнеді.
Стромалар – жіпшумақтан түзілетін пішіні, көлемі, түсі əртүрлі болады. Бұл стромалар бетінде жеміс денелер немесе басқа спора түзетін органдар құрылады. Көбінесе қалталы саңырауқұлақтарда кездеседі.
Төсеніш (ложе) – саңырауқұлақтың жеміс денесі дамитын, өте қалың ұйысқан жіптармақ. Ол өсімдік ұлпасы ішінде немесе бе- тінде түзіледі.
Пикнидалар – пішіні шар немесе алмұрт тəрізді жоғарғы жа- ғында саңлауы бар, ішінде конидиялар түзілетін кең орын.
Жеміс денелер – жіпшелерден тығыздалып, ішінде қалталар мен базидиялар түзілетін құрылым.




Достарыңызбен бөлісу:
1   ...   14   15   16   17   18   19   20   21   ...   278




©engime.org 2024
әкімшілігінің қараңыз

    Басты бет