ОҚулық Атыраулық заманауи жазушылардың қазақ және орыс тілдеріндегі шағын прозалық жинағы

68 69

- Сен темiр инелiктен құладың, ағашқа құладың, мен сені одан көтеріп алдым да өзiме әкелдiм, сен екі күн ессіз жаттың.
Мен тікұшақтан құлағанымды не мені лақтырып жібергенін таң қала отырып түсінгендей болдым. Мен өзімді әскери адаммын немесе әскери тұтқын болғанмын деп ойладым. Ол туралы менің үстімдегі әскери киімімнен болжауға болатын еді, бірақ ілгектері де, погондары да, әскери атақты білдіретін белгілері де жоқ.
Есіме бұлдырлаған көріністермен не кинода, не өңімде оқ-дәріні үнемдеу мақсатында әскери тұтқындарды атпай, бірақ жоғарыдан лақтырып жіберетіндігі түсті. Ұшақтардан немесе тiкұшақтардан. Бiрақ менi кiм лақтырып тастады, мен кiм үшін немесе кімге қарсы соғыстым? Мүмкiн, тағы еске түсiремiн...
- Ник, ал сен мұнда қалай және қашан келдің, - деп мен сұрастыруымды жалғастырдым.
Ник бұл жолы да мені жауабымен састырды. Сөйтсем өзі де кім екенін, қайдан келгенін білмейді. Ол тек бұл аралға ертеректе келгенін біледі, мұнда жалғыз тұрады.
Бұл оқиға менің есіме ертеде болған істі, немесе әдеби сюжетті түсірді. Мүмкін, кейін бәрін есіме түсірермін.
Бұл жердің арал екенін Ник әжептәуiр толық және бейнелi түрде құмға суретiн салып көрсетті.
Басым қалай ауырса да, қызығушылығым басылма- ды. Және де мен Никтің шаруашылығын қарап шығу үшін теңселе басып, сыртқы шықтым.
Назарым бірден лашықтың артындағы бақшаға ауды, шарбақталған аула бар екен, онда мүйiзсiз ешкiлер сүзісіп жүр, суы және ашытқан орамжапырақтары бар күбi тұр.
Менiң қызығушылығым Никке ұнаған болуы керек, өйткенi ол өзінің шаруақол екенін мақтанышпен көрсеткендей еді.
Ник өзінің қарапайым еңбек құралдарын, қаруларын, сүңгілерін, найзаларын, жебелері бар садақтарын көрсеттi.
Мұғалiм мен емес өзі сияқты, оның дауысында әлдеқайдан тәрбиелiк үн пайда болды.
Мен бұйымдардың қызметтік бағыттарын түсіне бастаған кезде, оларды қалай пайдалану керектігін көрсету кезінде ол тек қана аздап суықтау көрінді.
Ник табанда мен жорамалдауым бойынша неме-

_{се шынымен де солай болуы керек менің аса басым}

- Ты упал с железной стрекозы, упал на дерево, я тебя с него снял и принёс к себе, ты 2 дня был без созна- ния.

Я с удивлением понял, что упал или меня выбросили с вертолёта. Надо полагать, что я военный или быв- ший военнопленный. Об этом можно было судить по моей военной одежде, правда, без петлиц, погон, зна- ков отличия воинского звания.

В памяти, размазанными кадрами всплыли картины то ли из кино, то ли из реальности, когда в целях эко- номии боеприпасов пленных не расстреливают, а вы- брасывают. С самолётов или вертолетов. Но кто меня выбросил, за кого или против кого я воевал? Может, ещё вспомню...

- Ник, а ты, как и когда сам-то попал сюда, - продол-

жил я расспросы.

Ник и тут шокировал меня ответом. Оказывается он, и сам не помнит, кто он такой, откуда появился здесь. Он помнил лишь то, что очень давно попал на этот остров, живёт здесь один.
Эта история напомнила мне что-то из прошлого, то ли быль, то ли литературный сюжет. Наверное, потом вспомню.
То, что это место является островом, Ник нарисовал на песке, достаточно полно и фигурально.
Как бы ни болела голова, но любопытство её взяло верх. И я, шатаясь, вышел наружу, чтобы осмотреть хозяйство Ника.
Взгляд сразу же упал на огород за хижиной, какие- то бочки с водой и квашеной капустой, огороженный дворик, где бодались безрогие козы.

Нику моё любопытство, видимо, понравилось, так как он, с неприкрытой гордостью показывал, что он хозяйственный малый.

Он демонстрировал свои примитивные орудия труда, оружие, копья, дротики, лук со стрелами.

У него откуда-то появился менторский тон, будто учи-

телем был он, а не я.
Он лишь немного охладел, когда я не только понимал функциональные назначения предметов, но показал своё умение пользоваться ими.
Тут же Ник вернул мне моё мнимое или действитель-

_{но превосходящее положение. Но рабскую покор-}

70 71

түсетiн жағдайыма орала қойды. Бiрақ ол құлдық табынушылыққа бас ұрмады және бұл ендi жақсы болды, демек өз әлеуметтiк қатынастарымызды бiз ендi тең дәрежеде құра аламыз.
Менің көздерімде бұрынғыша бұлдырлау бар еді, Ник менің әлі әлсіз және маған күтім қажет екенін түсiндi. Ол ешкi терiлерiнен жасалған өзінің төсегiне менi байқап жатқызып, өзі аңшылыққа барып келген- ше, менiң демала тұруымды ұқтырды. Мен қайтадан ғайыпқа құлап кеткендеймін, әлде ұйықтап кеттім, әлде мүлгіп кеттім.
Қанша уақыт өткенін бiлмеймiн, Никтің аңшылық ол- жаларымен, шiлдерлермен әжептәуiр iрi қырғауылмен мақтанғысы келіп оятып жiбергесін тұрдым.

Маған оны мақтауа тура келді, мәз болған ол кешкі ас пісіруге кетті. Ол маған тездетіп ас бергісі кел- ген секілді, өйткені жабайы құсты қуырылған күйде әкелді. Ет дәмдi көрiндi, және де мен әжептәуiр iрi кесек етті жеп қойдым. Бiрақ әлсiздiк бой бермедi, сосын мен қайтадан ұйықтап қалдым тек таңсәріде ғана ояндым.

Ал Ник болса ендігі сол құстардың етінен сорпа пiсiріліп жатқан өзінің қара қазанының қасында жүр. Мен өзімді бұрынғыдан жақсырақ сезіне бастадым, тәбетім де өмірге деген құштарлығым қайтып оралды. Менің мұндай күйімнен Ник те бейхабар болмаған еді, ол да шын жүрегінен менің толық қалыпыма келгеніме қатты қуанды.
Ол менiң айналамда әбігерленіп жүрді, қандай да бір сыйлықтарды сыйлады, менiң денеме өзінің зор киiмдерiн өлшеп жүр.
Ал мен оған қандай жақсылық жасай алатын едім? Оған мен немдi сыйлай аламын? Менде ессіздіктен және анықталмаған жағдайдан басқа ештеңе болма- ды.
Жаңа досыма қандай да көмегімді тигізу үшiн Никтің сүңгілері мен пышақтарын қайрай бастадым. Ол бұл iсіме қарсылығын көрсетуге тырысты, бiрақ мен есімді қайтару үшiн еңбек ету қажет екенін сыпайы- лап отырып дәлелдедім.
Мен оны өзімнің жаңа атымның айналасындағы ой- лармен бастадым. Мен бұрын бір жерде бұл сөзді естідім: «Тель».
Еһ, иә, - учиТЕЛЬ! Тель деген, яғни, субъектіні білдіреді, деяТЕЛЬ, немесе «мучиТЕЛЬ»... Бірақ мен бұл ойымнан сол бойда қайттым, өйткені Никті му- чеНИК деп атағым келмеді. Мейлі ол учеНИК бо- лып қалсын. Бірақ мен Никті неге үйрете аламын? Мен тағы қандай «ТЕЛЬдер» бола аламын?

ность он не выпячивал и это уже хорошо, значит, мы свои социальные отношения уже можем строить на равной основе.

В глазах у меня по-прежнему пестрила рябь, Ник по- нял, что я ещё слаб и мне необходим уход и покой. Бе- режно уложив меня на свою постель из козьих шкур, он дал понять, чтобы я отдохнул, пока он сходит на охоту. Я снова провалился в небытие, то ли сон, то ли дремоту.

жүктеу/скачать 34,49 Mb.

Достарыңызбен бөлісу: