/ бөлім. Педагогиканың жалпы негіздері 17
Әскери педагогика барлық деңгейлердегі әскери адамдарды оқыту мен
тәрбиелеудің ғылыми негіздемесін, үстанымдарын, әдістерін және форма-
ларын жасайды.
Әлеу.меттік педагогика мазмүнына балалар мен ересекгердің мектеггген
тыс алатын білімі саласындағы теориялық және колданбалы жазылымдары
енеді. Соңғы уақытта көп бағдарлы білімдік-торбиелік мекемелер беретін “екінші
білім” түсінігі енуде. Балалар мен жастар клубтарда, жас техниктер станция-
ларында, халық шығармашылығы үйлерінде, спорттық базаларда, музыка
және театр шығармашылығы студияларында өздерінің шығармашылық қажет-
тіліктерін қанағаттандыруға, бос уақыттың пайдалы түрлерімен шүғылдануға
қажетті, оның ішінде кәсіптік білім алуға мүмкіндіктер табады. Ғылыми
зерттеулердің негізінде балалар мен ересектердің мектептен тыс жүмыспен
қамтамасыз етілуі тиімді дамуға мүмкіндік алып, қоғамның мәдениетін
көтерудің көзіне айналып отыр.
Еңбек аркылы түзету педагогикасының мазмүнына жасаған кылмысы
үшін жазасын өтеу орнындағы адамдарды кайта тәрбиелеудің теориялық
негіздемесі және практикалық жазылымдары енеді. Оның басқа аты - “пени-
тенциарлық мекеме педагогикасы”. Жасаған қылмыстары үшін жазасын өтеп
жатқан адамдарды қайта тәрбиелеу бағытындағы ғылымның балалар мен
ересек адамдарға қатысты екі саласы бар. Қылмыстың жаңа түрлерінің пайда
болуына байланысты балалар мен ересектердің мінез-қүлқындағы ауытқулар
түрлеріндегі олқылықтарды түзету барысындағы ғылыми ізденістер аясы
кеңейтілуде. Еңбек арқылы түзету педагогикасы заң ғылымы және қүқык-
танумен өзара байланысты.
Арнайы педагогикалық ғылымдар: сурдопедагогика, тифлопедаго гика, олигофренепедагогика дене дамуында кемістігі бар балалар мен ере-
сектерді тәрбиелеу мен оқытудың теориялық негіздері, үстанымдары, әдістері,
түрлері және күралдарын жасайды. Әлемдік практикада көзі көрмейтін,
қүлағы естімейтін және ойлауының дамуында кемістігі бар адамдарды балалар
мен ересектердің қоршаған ортамен қатынасындағы толықтырушылық қабі-
леттері байланыстарының физиологиялық, психологиялық тетіктерін терең
және жан-жақты зерттеулерді жүргізуде. Педагогиканың бүл салаларындағы
ғылыми жазылымдардың қаркынмен дамуында кемістігі бар бапалардың
туылуының санының артуымен байланысты.
Соңғы кезде бүл салалар,
