П. И. Пидкасистый а у д а р ғ а н д а р
жүктеу/скачать 13,11 Mb. Pdf көрінісі
|
дидактика кытап 2
- Бұл бет үшін навигация:
- 2-сурепи Педагогика ғылымы мен педагогикалық практиканың байланысы
- Ғылым мен практика байланысы циклінің “айналуының” қозғаушы күштері П еда гогика н ы ң қүрастырушыл ы қ- техникалық қызметі
| теориялық қызметі
Зақдылықтар Теория лық зерттеудің нәтижелері Төжірибені байқау, сипаттау және жинақтау нәтижесі Педагогикалық болмыс 2-сурепи Педагогика ғылымы мен педагогикалық практиканың байланысы Белгілі мағынада, керісінше жол үлгідегідей, бүкіл циклді бір деңгейде іске қоспаса, онда болмыста ол әрі қарай таратылады, яғни спираль (имек) бойынша дамиды. Зерттеушіге теорияны білу болмысты мақсаггы байқауға мүмкіндік туғызады, ал жасалған үстанымдарды білу заңдылықтарды терең ашып көрсетуге жағдай жасайды. Циклдің “айналуының” нақты себептері қандай, оның жаңаруы ненің есебінен? Бүл жерде “мәңгі қозғалушы” бейнесінің сәйкеспейтіні ақиқат. Осында көрсетілген жүйенің қозғалыс дина- микасына эсер ететін, жалпы алғанда, себептерін бөліп көрсетуге болады. Бүл себептердің кейбірі өз ішінде жатыр. Әрі қарай зерттеу белгілі бір мөлшерде ғылымның өзінің даму логикасымен шартты байланыста. Бірақ педагогикадағы ғылыми білім өзіндік мақсат емес. Түбінде, ол нрактикаға қажет және практиканың өзіне бағынышты. Педагогикалық теория - педаго- гикалық практика теориясы. Сондықтан әуелі және басты мәнге ішкі себептер емес, сыртқы себептер ие болады. Ғылым мен практика байланысы циклінің “айналуының” қозғаушы күштері П еда гогика н ы ң қүрастырушыл ы қ- техникалық қызметі Әдістемешк жүйс Жоба 40 / бөлім. Педагогиканың жалпы негіздері Ол себептердің бірітиісі - қоғамның даму тенденцияларының, ондағы өмір жағдайларының өзгеруі, идеологиялық бағдарлардың ауысуы. Осыларға сай білім беру мақсаттары өзгереді, ал соларға сәйкес оның мазмүны, білім беру әрекетінің әдістері, ғылыми талдау объектілері және көптеген басқа нәрселер өзгереді. Жақын әрі көкейкесті мысал. 1960 жылдары пайда болған демократия- ландыру мен гуманитарлық ойлау тенденциялары педагогикадағы түлғалық тәсілдің, кейінірек түлғалық бағдарлық білім түрінің қалыптасуына алып келді. Осындай бағдар жаңа ғылыми мәселелер мен практикалық міндеттерде көрініс тапты. Қоғамда және білім беруде осы тенденциялардың дамуына байланысты пайда болған мэселелердің толық болмағанымен, жалпы сипатта- масы осы. Бүл ең алдымен, оқушы түлғасының қалыптасуына өз кесірін тигізетін беделдік үлгісінен бас тарту, демек оның жан-жақты дамуына, мәселелік оқуына бағдарлану болып табылады. Адамның әлеуметтік қызметін түсінуде гуманистік нүсқауларды, сондай-ақ педагогика ғылымы мен практикасын философиялық және әдіснамалық ойластырудан өткізуге көңіл аударуды іске асыратын жалпы орта білім мазмүнын қүрастыруда мәдениет- танулық тәсіл маңызды мәнге ие болып отыр. Оқытудағы шектен тыс интеллектуалдылықтан қүтылу қажеттілігі, жалпы адами қүндылықтарды бекіту педагогика ғылымының мәселелерін жаңаша ойластыруға жетелейді. Алғашқы жоспарға түтас оқу-тәрбие үрдісінің теория- лык негіздерін жасау және оқытудың мазмүны, әдістері мен үйымдастырылуы сияқты үғымдарды жасауға қатысты оқытудың тәрбиелік қызметін жүзеге асыру мәселелерін зерделеу енгізіледі. Әрине, практикада осыларға сәйкес жүмыстар жүреді. Егер біз үнемі барлық жағдайда барлық сүрақтар шешімін әуелі теориядан және сонан кейін ғана практикадан күтетін болсақ, ол бір өрескел жәйт болар еді. Педагогикалық зерттеудің бір көзі - коғамның әсерімен және педагог-практиктердің уақыт талабын ескеруінен туындаған практикадағы өзгерістерге талдау жасау. Педагогикалық қарым-қатынастың демократиялық сипаты, балаларға гумандық қатынас ойламаған жерден, яғни министрліктің бүйрығымен немесе ғалымдардың талап етуінен пайда бола алмайды. Ғылым мен практиканың байланыс жүйесінің өрлеуін тоқтатуға мүмкіндік бермейтін екінші себеп - білім беру үрдісінің мақсаты мен нәтижелері арасындағы үзіліс, сәйкессіздік. Ондай жағдай мақсат өзгергенмен педаго- гикалық жүйе бүрынғыша қалғанда, әрекеттің нәтижесі оның мақсаттарымен сәйкес келмегенде, өзінің күткен ойынан шықпаудан басталады: білім беру жүйесінен өзгерек, жағдайға үйлеспейтін мамандар даярланып шығады. Мүн- дай сәйкессіздікті көпшілігі сезінеді де, олар педагогтарға өздерінің орынсыз талаптарын қояды: теоретиктерге және практиктерге педагогика ғылымы өмірден қалып отыр, ал мектеп болса нашар оқытады және тәрбиелейді. Ғылымдағы олқылықтар және практиканың “қиын” мәселелері осы кемшіліктерді жоюға жеткізетін, ғылыми қүралдарды жасауға итермелейді. Білім берудің мақсаттары өзгергенде педагогикалық теорияның болжам- дық қабілеті ерекше анық көрінеді. Педагогика ғылымы алдына педагоги- калық әрекеттің мақсаттары мен нәтижелерінің сәйкестігінің ең жоғарғы деңгейіне жету үшін жаңа жағдайда педагогикалық жүйенің қалай болатынын |