С. В. Кожанова Жалпы иммунология
ПЕПТИДТЕР ЦИТОЗОЛДАН БҰДЫРЛЫ
жүктеу/скачать 19,87 Mb. Pdf көрінісі
|
Жалпы иммунология оқулық
| ПЕПТИДТЕР ЦИТОЗОЛДАН БҰДЫРЛЫ
ЭНДОПЛАЗМАЛЫҚ РЕТИКУЛУМҒА ТАСЫМАЛДАНАДЫ Нәруыздар деградациясы кезінде протеосомаларда (иммунды про- теосомаларда) түзілген пептидтер арнайы тасымалдаушы нәруыздар- мен — ТАР-нэруыздармен ( Тгапзрогіег аззосіаіед \\>ііһ апіщеп ргосеззіпу,) байланысады. ТАР — мембранаға қадалған нэруыз, гетеродимер, ол ТАРІ және ТАР2 деген екі нәруыздан тұрады. ТАР әрбір суббірлігіндегі цитозолды доменде АТФ байланысты- рушы аймак бар, себебі пептидтердің тасымалдануы АТФ гидролизіне тәуелді. Протеосомаларда түзілген кыска пептидтердің I класс МНС молекулаларымен байланысуға кабілеті болады. Бұл пептидтер ТАР көмегімен бұдырлы эндоплазмалык ретикулумның куысына тасы- малданады, мұнда I класс МНС молекулаларымен байланысады. ТАРІ және ТАР2 көптеген жасушалардың, бактериялардың мем- бранапарында кездесетін АТФ байланыстыратын кассеталык нәруыз- дар тұкымдастығына жатады. Бұл нәруыздардың (ТАР) 8—16 амин 13-Тарау. Антигендерді өңдеу және таныстыру 205 кышкылдарынан тұратын пептидтерге аффинділігі бар. I класс МНС молекулаларымен байланысу үшін кажетті пептидтердің оптималды ұзындығы шамамен 9 амин кышкылы, бұл ұзындык эндоплазмалык ретикулумдағы аминопептидазалардың көмегімен кыскартылады. Онымен коса, ТАР-нәруыздары пептидтермен көбіне гидрофобты не- месе негізгі карбоксилді терминалды амин кышкылдарымен байланы- сады. Қорыта келе, ТАР-нәруыздары I класс МНС молекулаларымен бай- ланысатын пептидтердщ транспорты ушін икемделген. ТАРІ және ТАР2 бакылайтын гендер МНС-кешенінде II класс МНС-нәруыздарын кадағалайтын гендер аймағында орналаскан, олар протесомалардың нәруыздарын бакылайтын ЬМР2 және ЬМР7 гендеріне жакын орналаскан. ТАРІ және ТАР2 әр түрлі аллелді вари- анттары популяцияда тараған. ТАР кызметінін бұзылуы немесе же- тіспеушілігі иммундык тапшылык пен аутоиммунды патологиялардын белгілеріне тән синдромдардың дамуына әкеледі. Фаголизосомаларда экзоантигендердін гидролизі нәтижесінде түзілген антигенді пептидтер II класс МНС молекулаларымен кешен түзеді. II класс МНС молекулаларының «жетілу» үдерісі барысын- да, олар бұдырлы ретикулумнан Гольджи кешені және баска аралык кезеңдер аркылы лизосомаға тасымалданады. Лизосомада инвари- антты тізбектін гидролизі (II класс МНС молекулалары антигенді пептидтермен байланысуына кедергі жасайтын жетілмеген түрде болады) жүреді. Бірак, инвариантты тізбектің кыска фрагментті II класс МНС молекулаларымен байланысады. Бұл фрагментті СЫР (Сіазз ІІ-а880сіаіес1 Іпұагіапі сһаіп Реріібе) атайды, ол II класс МНС молекуласының пептид байланыстырушы аймағына орналасады. Бұл антигенді пептидтің ертерек байланысуынан сактайды. II класс МНС- дің жетілген түрдегі СЫР-фрагментінің орнын антигенді пептид баса- ды да, антигеннін өңделуі аякталады. ИТА-ОМ деп аталатын II класс МНС классикалық емес молекула- лары СЫР пептидті фрагментін антигенді пептидке алмастырудың катализі ушін керек. II класс МНС молекулалары сиякты НЬА-ОМ да а және (3-тізбектерінен тұратын димер. Бірак, баска II класс МНС молекулаларынан айырмашылығы НБА-ОМ полиморфты емес және жасуша мембранасына экспрессияланбайды, көбіне эндосомалды компартаменттін ішінде орналасады. ОМ а мен ОМ(3 гендері МНС- кешеніндегі ТАР пен БМР гендерінің (протеосома нәруыздары) жа- нында орналаскан және классикалык II класс МНС молекулаларын экспрессиялайтын жасушаларда ОМ экспрессияланады. НЬА-ӘМ мен 206 III Бөлім. Адаптивті иммунитет СЫР нәруызы (II класс МНС нәруыздарынын кешені) арасындағы серпіліс СЫР-тін антигенді пептидке алмасуын женілдетеді. Қазіргі кезде антигенді пептидтердің осындай иммуногенді түрде калыптасуын және олардың СЭ4+ Т-хелперлермен танылуын камтамасыз ететін осы көп сатылы күрделі үдерістің молекулярлы механизмі аныкталған. жүктеу/скачать 19,87 Mb. Достарыңызбен бөлісу:
|