Салқынбай А., Абақан Е. с



Pdf көрінісі
бет312/336
Дата14.12.2021
өлшемі13,56 Mb.
#126888
1   ...   308   309   310   311   312   313   314   315   ...   336
Байланысты:
Салқынбай линг. Түсіндірме сөздік

ТОҒЫСПАЛЫ  ЫКЛАЛ 
-   ық- 
палдың  бір  түрі,  көрші  дыбыс- 
тардың  ілгерінді-кейінді  қарсы 
әсері.  Әдетте  сөз  бен  сөздің 
арасында  мол  кездеседі.  Мыс.: 
Амаңгелді,  қаңғызыл,  оңғой  (он 
қой),  меңгельдім  (мен  келдім), 
дош жаран  (д о с-ж а р а н ),  құш  
шолы  (қүс  жолы),  қошшан  (қос 
жан) т.б.
ТОЛЫКТАУЫШ 
-   зат  есім-
дерден  не заттық мәндегі  басқа 
да 
е сім д е р д е н  
ж асалы п, 
қимылдың, күй-қалыптың объек- 
тісін  білдіріп  түратын  түрлаусыз 
мүше.  Т.  баяңдауышқа  қатысты 
айтылады  да,  табыс,  барыс, 
шығыс,  жатыс,  көмектес  септігі 
ж алғаулары ны ң  б ір і  арқылы 
байланысады.  Т.  мағынасы  мен 
түлғасына  қарай  екіге  бөлінеді: 
1)  Тура Т.;  2)  Жанама  Т.;  Табыс 
с е п т ік   түл ға сы н д а   са б а қты  
етістіюген болған  баяндауыштың 
объектісі болып, оның қимылдық 
мағынасын толықтырып түратын 
мүше тура Т.  болады. Тура Т. өзі 
толықтайтын  сөзіне  мағыналық 
жағынан да, тұлғалық жағынан да 
о р а й л а с, 
тәуел д і 
болады . 
Ж анама  Т.  -   барыс,  ш ы ғы с, 
жатыс,  көмектес  септіктерінің 
б ір ін д е   айты лы п,  е т іс т ікт е н  
б о л ға н 
баяндауы ш тард ы ң 
жанама  объектісі  болады.  Салт 
етістіклен де,  сабақты етістікпен 
де  байланысты  айтылып,  олар- 
ды ң  м азм үны н  толы қтайды .


тол-төл
Субъекгінің қимыл-ісін білдіретін 
с ө з д е р   ж анам а  Т.  болаты н 
сөздерді  меңгеріп,  оның  тиісті 
жалғауда тұруын  керек етеді.
ТОЛЫМДЫ СӨИЛЕМ 
-  айты - 
латын  ойға  қатысты  мүшелер 
түгел  қатысқан  жай  сөйлемнің 
түрі.  Мыс.:  Ардақ  еш  уақытта 
мүндай куанған емес.  Сөйлемде 
толықтауыш ,  анықтауыш   ж о қ 
б о л ға н ы м е н ,  айты лар  о й ға  
қатысты сөйлем мүшелері түгел 
болып,  ой  айқындылығы,  нақты- 
лығы  б ол ғанд ы қтан,  м ұндай 
сөйлемдер Т.с.  болады.


Достарыңызбен бөлісу:
1   ...   308   309   310   311   312   313   314   315   ...   336




©engime.org 2024
әкімшілігінің қараңыз

    Басты бет