ПОӘК 042-18.1.37/01-2014
|
2014 жылғы
№ 1 басылым
|
15 беттің -шісі
|
ҚАЗАҚСТАН РЕСПУБЛИКАСЫ БІЛІМ ЖӘНЕ ҒЫЛЫМ МИНИСТРЛІГІ
СЕМЕЙ ҚАЛАСЫНЫҢ ШӘКӘРІМ АТЫНДАҒЫ МЕМЛЕКЕТТІК
УНИВЕРСИТЕТІ
|
3 деңгейлі СМЖ құжаты
|
ПОӘК
|
ПОӘК 042-18.1.37/01-2014
|
ПОӘК
«Этнопсихология» пәнінің оқытушыға арналған
|
2014 жылғы
№ 1 басылым
|
«Этнопсихология» пәнінің
5В010300 «Педагогика және психология»
4 курс
мамандығына арналған
ОҚУ- ӘДІСТЕМЕЛІК КЕШЕНІ
ПӘННІҢ ОҚЫТУШЫҒА АРНАЛҒАН БАҒДАРЛАМАСЫ
СЕМЕЙ
2014
Кіріспе
1ӘЗІРЛЕГЕН
Құрастырушы: педагогикалық психология кафедрасының аға оқытушысы, педагогика ғылымдарының магиcтрі Кошкимбаева Р.Х.
____________ «25» 06. 2014 ж.
2 КЕЛІСІЛДІ
2.1 Педагогикалық психология кафедрасының отырысында қаралып, талқыланды.
Хаттама № 1 «03» 09. 2014 ж.
Кафедра меңгерушісі _______________ псх.ғ.к. Джумажанова Г.К.
2.2 Педагогикалық факультетінің оқу-әдістемелік бюросында талқыланып, бекітілді.
Хаттама № 1 «05» 09. 2014 ж.
Төрайымы _________________ п.ғ.к. Ахметова Т.Ш.
3 БЕКІТІЛДІ
Университеттің оқу-әдістемелік кеңесінде мақұлданып, басуға ұсынылды.
Хаттама №1 «18» 09. 2014ж.
ОӘК төрайымы________________ с.ғ.д. Искакова Г.К.
4 БІРІНШІ РЕТ ЕНГІЗІЛДІ
Мазмұны
1
|
Қолданыс аясы
|
4
|
2
|
Нормативтік сілтемелер
|
4
|
3
|
Жалпы ережелер
|
4
|
4
|
Оқу пәнінің мазмұны (модуль)
|
6
|
5
|
СӨЖ тақырыптары
|
11
|
6
|
Пәннің оқу-әдістемелік картасы
|
11
|
7
|
Оқу-әдістемелік әдебиеттермен қамтамасыз етілу картасы
|
13
|
8
|
Әдебиеттер
|
15
|
1 ҚОЛДАНЫС АЯСЫ
«Этнопсихология» пәнінің оқу-әдістемелік кешенінің құрамына кіретін оқытушыға арналған пәннің жұмыс бағдарламасы 5В010300 «Педагогика және психология» мамандығының студенттеріне арналған.
2 НОРМАТИВТІК СІЛТЕМЕЛЕР
Осы «Этнопсихологиясы» пәнінің оқытушыға арналған жұмыс бағдарламасы берілген пән бойынша оқу үрдісін ұйымдастырудың тәртібін төмендегі нормативтік құжаттар негізінде жүзеге асырады:
- Нақты білім беру деңгейінің мемлекеттік жалпыға бірдей міндетті білім стандарты;
- «5В010300» «Педагогика және психология» мамандығының типтік оқу жоспары;
- СТУ 042-ГУ-4-2013 Пәндердің оқу-әдістемелік кешендерін әзірлеуге және ресімдеуге қойылатын жалпы талаптар университет стандарты;
- ДП 042-1.01-2013 «Пәннің оқу-әдістемелік кешенінің мазмұны мен құрылымы» құжаттық іс-жосығы.
3 ЖАЛПЫ ЕРЕЖЕЛЕР
3.1 Пәннің қысқаша мазмұны
Жүзден аса ұлт мекендейтін Қазақстан Республикасында қоғам мен мемлекет өмірін анықтауда этникалық фактор үлкен маңызға ие. Осыған орай педагогикалық ерекшеліктерін және оардың ұлтаралық қарым-қатынастарда көрініс беруін зерттейтін этнопсихологияны оқып үйренуге ерекше назар аударылуы тиіс.
Қазақстан Респуликасында жүріп жатқан реформалау процесі, оның тек экономикалық саласын ғана қамтып қоймай, сонымен қатар әлеуметтік-гуманитарлық салада да үлкен өзгерістер жасалуда. Этнопсихология курсы бүгінгі күннің талабына сай психология мамандығы студенттері үшін негізгі базалық пән болып есептеледі. Бұл курста этнопсихологияның жалпы мәселелері, әсіресе ұлт проблемасы және тұлғаның ұлтжандылық сезімі мен қасиеті, сапалары жөніндегі ғылыми-қолданбалы ақпарат осы заманғы этнопсихологиялық теориялар негізінде беріледі.
Ғылыми зерттеулерде жинақталған білімдер этнопсихологияның методологиялық принциптері, пәні, зерттеу объектісі, мақсат, міндеттері, тайпа, халық, мәдениет және эпостағы жеке адам, әлеуметтену, инкультурация, мәдени трансмиссия ұғымы, ұлттар психологиясы салаларында қызықты деректерді береді. Каузалдық белгілердегі мәдениаралық айырмашылықтар, топаралық өзара әрекет пен қарым-қатынастың этнопсихологиялық жақтары, этникалық таптауырындырдың көрінуі мен ерекшеліктері, этникалық қақтығыстар табиғаты, этникааралық қатынаста топаралық қабылдаулардың механизмдері, этникалық біртектіліктің дамуы және трансформациясы ерекшеліктері мәселелері қарастырылады.
«Этнопсихология» курсы қазіргі кездегі студенттердің психологиялық білім құрылымындағы маңызды аспектілердің бірін құрайды. Этнопсихологиялық феномендердің көрінісі мен оның қызметінің механизмдерін білу студенттерге әртүрлі этностық қоғамдастықтардың мәдениетіне деген толеранттығын қалыптастыруға ықпал етеді.
3.2 Пәнді оқытудың мақсаты:
Студенттердің қазіргі заманғы психология құрылымындағы этнопсихологияның орнын түсіну және өмірдің барлық салаларында тұрақты этносаралық өзара іс-әрекет жағдайында кәсіптік қызметке дайындық процесінде этнопсихологиялық білімнің рөлін түсіну болып табылады.
3.3 Пәнді оқыту міндеттері:
- этнопсихологияның теориялық негіздерінің мазмұнын ашу;
- этнопсихология мәселелеріне студенттердің қызығушылықтарын арттыру;
- студенттердің бойында үздіксіз өзін-өзі жетілдіруге ұмтылысын ояту;
-студенттердің өзіндік тәжірибесінде этнопсихология негіздері туралы білімдерін қолдануға ұмтылдыру.
3.4 Оқытудың нәтижесі:
Курстың соңында студент:
- білу керек:
- этнопсихологияның әдіснамалық негіздері туралы мағлұмат алады.
- отандық және шетелдік этнопсихологияның теориялық негіздерімен танысады.
- әртүрлі халықтардың ұлттық-психологиялық ерекшеліктері туралы жан-жақты білім алады.
- игеру керек:
этнопсихологияның негізгі зерттеу әдістерін;
этнопсихологиялық білімнің қазіргі жағдайының ерекшеліктерін.
- меңгеру керек:
этнопсихологияның аса танымал әдістемелерінің моделі мен парадигмаларын;
этнопсихологиялық білімнің дамуының қазіргі заманғы ағымдарын.
- қолдана білуі керек:
практик психолог қызметінде әртүрлі әдістер мен тәсілдерді тиімді өздігінен пайдалана білу.
пән бойынша меңгерген білімін оқу танымдық іс-әрекет, сонымен қатар кәсіби іс-әрекет практикада өздігінен қолдана білуді үйренеді.
- түсіну керек:
этносаралық қарым-қатынастағы қабылдаудың механизмдерін;
ұлттық сана-сезім мен этностық қарым-қатынас ерекшеліктерін.
- істей алуы керек:
педагогикалық іс-әрекетте оқу-тәрбие шараларын және оларды психологиялық тұрғыдан қамтамасыз ету дағдысын игереді.
қоғам өміріндегі нормалар мен ережелерді орындауға мүмкіндік беретін әлеуметтік дағдыларды меңгереді.
- иемдену керек:
теориялық білімдерді практикалық кәсіптік іс-әрекетінде ұйымдастыру білу біліктілігі және психологиялық-педагогикалық салада ақпараттық технологияларды жетік иемденуі керек.
3.6 Курстың пререквизиттері: философия, жалпы психология, психология және адам дамуы, әлеуметтану, әлеуметтік психология.
3.7 Курстың постреквизиті: этнопедагогика
Кесте 1
Курс
|
Семестр
|
Кредит
|
ДС сағ.
|
СТС
сағ.
|
ЗС
сағ.
|
ОСӨЖ
сағ.
|
СӨЖ
сағ.
|
Барлығы
сағ.
|
Бақылау түрі
| |
4
|
7
|
3
|
30
|
15
|
-
|
22,5
|
67,5
|
135
|
Емтихан
|
4 ОҚУ ПӘНІНІҢ (МОДУЛЬДІҢ) МАЗМҰНЫ
Кесте 2
Тақырыптардың атауы мен мазмұны
|
Сағат саны
|
1
|
2
|
Дәріс сабақтары
|
Тақырып 1. Этнопсихология психологияның бір саласы ретіндегі пәні мен міндеттері.
Этнопсихология – психологияның бір саласы ретінде. Этнопсихология пәні, міндеті туралы түсінік. Ұлт, этностық топ, этностық сана-сезім ұғымдарындағы мазмұндық айырмашылықтар. Ұлттық тұлғаның этникалық құрылымы.
|
2
|
Тақырып 2. Этнопсихологиялық зерттеулердің негізгі бағыттары.
Сана-сезімді зерттеудегі тарихи және психологиялық ұстанымдар. Сана
сезім мәселелерін зерделеуде қазақстандық ғалымдардың қосқан үлесі. Ұлттық сана-сезім мен этностық қарым-қатынас ерекшеліктері. Ұлттық психологияның принциптері. Ұлт психологиясының құрылымы мен қасиеттері. Этнопсихологиялық зерттеулердің беріктігі.
|
3
|
Тақырып 3. Қазақстандағы этнопсихологиялық көзқарастардың дамуы.
Қазақстандағы этнопсихологияның дамуы. Қазақстандық ғалымдар мен зерттеушілерінің үлесі. Этникалық ерекшелік туралы түсінік. Қазіргі кездегі этникалық иденттілік өсуінің психологиялық себептері. Мұрагерлеріміздің, қазақ баласын қазақша оқытып, тәрбиелейік.
|
3
|
Тақырып 4. Тұлғааралық белгілер және оның мәдениетпен байланысы.
Тұлғааралық белгілер және оның мәдениетпен байланысы.
Жеке тұлғаны зерттеудің этнопсихологиялық мәселелері. Ұлттық мінез бе әлде менталдылық па? Қалыптылық және ауытқу мәселесі Тұлғааралық белгілер және оның мәдениетпен байланысы.
|
3
|
Тақырып 5. Әлеуметтік мінез-құлықты реттеудің мәдени функциясы.
Әлеуметтік мінез-құлықты реттеудің мәдени функциясы. Мәдениеттің регулятивті функциясы. Әлеуметтік психологиядағы салыстырмалы-мәдени тәсілдер. Экспрессивті мінез-құлық пен мәдениет. Жеке тұлғалық немесе бірлестік.
|
4
|
Тақырып 6. Топаралық және тұлғааралық қарым-қатынастар.
Топаралық және тұлғааралық қарым-қатынастар. Тұлғааралық және топаралық қарым-қатынас. Этносаралық қатынастардың психологиялық детерминаттары. Этностық ұқсастықтың когнитивті және аффектілі компоненттері. Әлеуметтік және этностық ұқсастық.
|
4
|
Тақырып 7. Этносаралық қарым-қатынастағы топаралық қабылдаудың механизмдері.
Этносаралық қарым-қатынастағы топаралық қабылдаудың механизмдері. Этнопсихологиядағы этноцентрлік туралы түсінік. Этностық стереотиптер зерттеу тарихы, қасиеттері, түрлері. Әлеуметтену, инкультурация, мәдени трансмиссия. Әлеуметтенудің салыстырмалы – мәдениетін зерттеу: архивтік, өрістік және эксперименталды зерттеулер.
|
3
|
Тақырып 8. Этникалық кикілжіңдер: пайда болу себептері және реттеу тәсілдері.
Этникалық кикілжіңдер: пайда болу себептері және реттеу тәсілдері.
Этникалық кикілжіңдерді анықтау және жіктеу. Этникалық кикілжіңдер: пайда болуы. Этникалық кикілжіңдер: өтуі. Этникалық кикілжіңдерді реттеу.
|
4
|
Тақырып 9. Жаңа мәдениетті ортаға бейімделу.
Бейімделу. Мәдениеттеу. Лайықтау. Мәдениеттілі естен тану және мәдениетаралық бейімделудің кезеңдері. Жаңа мәдениеттілі ортаға бейімделу процесіне әсер етуші фактор. Топтардың контактілері. Мәдениетаралық бейімделуге дағдылану. «Ассимилятормен мәдениеттілі» немесе мәдениетаралық сезгіштікті жоғарылату техникасы.
|
4
|
Тәжірибелік (семинар) сабақтар
|
|
№1 Тәжірибелік. Этнопсихология психологияның бір саласы ретіндегі пәні мен міндеттері.
Этнопсихология – психологияның бір саласы ретінде.
Этнопсихология пәні, міндеті туралы түсінік.
Ұлт, этностық топ, этностық сана-сезім ұғымдарындағы мазмұндық айырмашылықтар.
Ұлттық тұлғаның этникалық құрылымы.
|
1
|
№2-Тәжірибелік. Этнопсихологиялық зерттеулердің негізгі бағыттары.
1.Этнопсихологиядағы этноцентрлік туралы түсінік.
2.Этностық стереотиптер – зерттеу тарихы, негізгі қасиеттері, түрлері.
3.Әлеуметтік каузальды атрибуция.
|
2
|
№3-Тәжірибелік. Тақырыбы: Қазақстандағы этнопсихологиялық көзқарастардың дамуы.
1.Қазақстандағы этнопсихологияның дамуы.
2.Қазақстандық ғалымдар мен зерттеушілерінің үлесі. Этникалық ерекшелік туралы түсінік.
3.Қазіргі кездегі этникалық иденттілік өсуінің психологиялық себептері.
4.Қазіргі кездегі тәрбие үрдісінің ерекшеліктері.
|
2
|
№4 Тәжірибелік. Тақырыбы: Тұлғааралық белгілер және оның мәдениетпен байланысы.
1.Мәдениет этнопсихологиялық феномен ретінде.
2.Тұлғалық белгілер және оның мәдениетпен байланысы.
3.Этнопсихологиядағы мәдени-орталықтандырылған тәсілдер.
4.Ұлттық сипаттағы зерттеулердегі тұлғалық-орталықтандырылған тәсіл.
|
2
|
№5 Тәжірибелік. Тақырыбы: Әлеуметтік мінез-құлықты реттеудің мәдени функциясы.
1.Тұлғааралық жеке бас қатынастары.
2.Коммуникацияның мәдени контектіге тәуелділігі.
3.Тұлғаралық белгілер және оның мәдениетпен байланысы.
|
1
|
№6 Тәжірибелік. Тақырыбы: Топаралық және тұлғааралық қарым-қатынастар.
1.Қарым-қатынас әлеуметтік мәселе ретінде.
2.Қарым-қатынастың этностық ерекшеліктері.
3.Қарым-қатынас мәдениеті.
|
1
|
№7- Тәжірибелік. Тақырыбы: Этносаралық қарым-қатынастағы топаралық қабылдаудың механизмдері.
1.Әлеуметтік және этностық ұқсастық.
2.Этностық ұқсастықтың когнитивті және аффектілі компоненттері.
3.Этностық ұқсастықтың қалыптасу кезеңдері.
4.Әлеуметтік контекстінің этностық ұқсастықтың қалыптасуына ықпалы.
5.Этностық ұқсастықты қолдау стратегиясы.
|
2
|
№8- Тақырыбы: Этникалық кикілжіңдер: пайда болу себептері және реттеу тәсілдері.
1.Этностық кикілжіңдер.
2.Этностық кикілжіңдердің пайда болу себептері.
3.Этностық кикілжіңнің түрлері.
4.Этностық кикілжіңдерді реттеу әдістері.
|
2
|
№9-Тәжірибелік. Тақырыбы: Жаңа мәдениетті ортаға бейімделу.
1.Мәдениаралық бейімделу кезеңдері.
2.Жаңа мәдени ортаға бейімделу процесіне әер ететін факторлар.
3.Индивид және топтар үшін мәдениаралық байланыстардың мәні.
4.Мәдениаралық сензитивтілікті жетілдіру техникасы.
|
2
|
Зертханалық сабақтар
|
-
|
5 СТУДЕНТТЕРДІҢ ӨЗДІК ЖҰМЫСТАРЫНЫҢ ТАҚЫРЫПТАРЫ
5.1 Этнопсихологиялық зерттеулердің негізгі бағыттары
5.2 Әлеуметтік мінез-құлықты реттеудің мәдени функциясы
5.3 Этносаралық қарым-қатынастағы топаралық қабылдаудың механизмдері
5.4 Этникалық кикілжіңдер: пайда болу себептері және реттеу тәсілдері
5.5 Жаңа мәдениетті ортаға бейімделу
6 ПӘННІҢ ОҚУ-ӘДІСТЕМЕЛІК КАРТАСЫ
Кесте 3
Тақырыптар
|
Көрнекі құралдар, плакаттар, лабораториялық стендтер
|
Өз бетімен дайындалу сұрақтары
|
Ба Бақылау
түрі
|
Дәріс сабақ
|
Тәжірибе
лік сабақ
|
Зерт. сабақ
|
1
|
2
|
3
|
4
|
5
|
6
|
Этнопсихология психологияның бір саласы ретіндегі пәні мен міндеттері.
|
Этнопсихология психологияның бір саласы ретіндегі пәні мен міндеттері.
|
-
|
Плакат. Этнопсихология психологияның бір саласы ретіндегі пәні мен міндеттері.
|
Этнопсихология психологияның бір саласы ретіндегі пәні мен міндеттері.
|
Тірек-схема конспект
|
Этнопсихологиялық зерттеулердің негізгі бағыттары.
|
Этнопсихологиялық зерттеулердің негізгі бағыттары.
|
-
|
Сызба нұсқа
Этнопсихологиялық зерттеулердің негізгі
|
Этнопсихологиялық зерттеулердің негізгі
|
Тірек-схема конспект
|
Қазақстандағы этнопсихологиялық көзқарастардың дамуы.
|
Қазақстандағы этнопсихологиялық көзқарастардың дамуы.
|
-
|
Қазақстандағы этнопсихологиялық көзқарастардың дамуы.
|
Қазақстандағы этнопсихологиялық көзқарастардың дамуы.
|
Аннотация
|
Тұлғааралық белгілер және оның мәдениетпен байланысы.
|
Тұлғааралық белгілер және оның мәдениетпен байланысы.
|
-
|
Плакат. Тұлғааралық белгілер және оның мәдениетпен байланысы.
|
|
|
Әлеуметтік мінез-құлықты реттеудің мәдени функциясы.
|
Әлеуметтік мінез-құлықты реттеудің мәдени функциясы.
|
-
|
Плакат. Әлеуметтік мінез-құлықты реттеудің мәдени функциясы.
|
Әлеуметтік мінез-құлықты реттеудің мәдени функциясы.
|
Тірек-схема конспект
|
Топаралық және тұлғааралық қарым-қатынастар.
|
Топаралық және тұлғааралық қарым-қатынастар.
|
-
|
Плакат. Топаралық және тұлғааралық қарым-қатынастар.
|
|
|
Этносаралық қарым-қатынастағы топаралық қабылдаудың механизмдері.
|
Этносаралық қарым-қатынастағы топаралық қабылдаудың механизмдері.
|
-
|
Плакат. Этносаралық қарым-қатынастағы топаралық қабылдаудың механизмдері
|
Этносаралық қарым-қатынастағы топаралық қабылдаудың механизмдері
|
Тірек-схема конспект
|
Этникалық кикілжіңдер: пайда болу себептері және реттеу тәсілдері.
|
Этникалық кикілжіңдер: пайда болу себептері және реттеу тәсілдері.
|
-
|
Плакат. Этникалық кикілжіңдер: пайда болу себептері және реттеу тәсілдері.
|
Этникалық кикілжіңдер: пайда болу себептері және реттеу тәсілдері.
|
Тірек-схема конспект
|
Жаңа мәдениетті ортаға бейімделу.
|
Жаңа мәдениетті ортаға бейімделу.
|
-
|
Плакат.Жаңа мәдениетті ортаға бейімделу.
|
|
|
7 ОҚУ-ӘДІСТЕМЕЛІК ӘДЕБИЕТТЕРМЕН ҚАМТАМАСЫЗ ЕТІЛУ КАРТАСЫ «ЗТНОПСИХОЛОГИЯ» ПӘНІНЕН
Кесте 4
Оқулық және оқу-әдістемелік құрал саны |
Кітап саны
|
Студенттер саны
|
% Қамту пайызы
|
1
|
2
|
3
|
4
|
1.Стефаненко Т.Г. Этнопсихология. М., 1999
|
10
|
16
|
62
|
2.Жарықбаев Қ. Этнопсихология: ұлт тәрбиесінің өзегі. Алматы., Білім. 2005ж
|
5
|
|
31
|
3.Этнопедагогика және этнопсихология. Алматы., 1994ж
|
4
|
|
25
|
4.Жүкеш Қ. Ұлттық психологияның сипаты. Көмекші құрал. Алматы., 1993ж.
|
6
|
|
37
|
5.Жарикбаев Қ.Б. Этнопсихология. Учебное пособие. А., 1998
|
10
|
|
62
|
6.Крысько В.Г. Этническая психология.- М., 2002
|
5
|
|
31
|
7.Кукушкин В.С., Столяренко Л.Д. Этнопедагогика и этнопсихология. Ростов на Дону., 2000г
|
10
|
|
62
|
8.Лебедев Н.Н. Введение в этническую и кросс-культурную психологию. М., 1999
|
5
|
|
31
|
9. Мид М. Культура и мир детства. М., 1998
|
5
|
|
31
|
10.Бромлей Ю.В. Очерки теории этноса. М., 1983
|
5
|
|
31
|
8 ӘДЕБИЕТТЕР
Негізгі әдебиеттер
Стефаненко Т.Г. Этнопсихология. М., 1999
Аймаганбетова О.Х. Основы этнопсихологии. –А., 2003
Крысько В.Г. Этническая психология.- М., 2002
Боронев Ю.В., Павленко В.Н. Этнопсихология: Учебное пособие. Спб., 1999
Жарықбаев Қ. Этнопсихология: ұлт тәрбиесінің өзегі. Алматы., Білім. 2005ж
Этнопедагогика және этнопсихология. Алматы., 1994ж
Кукушкин В.С., Столяренко Л.Д. Этнопедагогика и этнопсихология. Ростов на Дону., 2000г
Қосымша әдебиеттер
Жүкеш Қ. Ұлттық психологияның сипаты. Көмекші құрал. Алматы-., 1993ж.
Жарикбаев Қ.Б. Этнопсихология. Учебное пособие. А., 1998
Гумилев Л.Н. Этносфера: история людей и история природы. М., 1993
Крысько В.Г., Деркач А.А. Этнопсихология: в 2т. М., 1992
Лебедев Н.Н. Введение в этническую и кросс-культурную психологию. М., 1999
Мид М. Культура и мир детства. М., 1998
Бромлей Ю.В. Очерки теории этноса. М., 1983
Выготский Л.С. Мышление и речь. //собр.соч. в 6т. М., 1982
Кон И.С.Проблеме национального характера //История и психология// Под.ред.Б.Ф.Поршнева, Л.И.Анцыферевой. М., 1971
Табылдиев Ә. Этнопедагогикалық қазақша-орысша сөздік. Алматы., 2002ж
Стефаненко Т.Г. Методы исследования этнических стереотипов //Стефаненко Т.Г., Шлягина Е.И., Ениколопов С.Н. Методы этнопсихологического исследования//. М., Изд-во Моск. Университета, 1993
Шпет Г.Г. Введение в этническую психологию. //Шпет Г.Г. Психология социального бытия// М., Воронеж, 1996
Достарыңызбен бөлісу: |
