«Этнопсихология» пәнінің 5В010300 «Педагогика және психология»

Мазмұны

«Этнопсихология» пәнінің оқу-әдістемелік кешенінің құрамына кіретін оқытушыға арналған пәннің жұмыс бағдарламасы 5В010300 «Педагогика және психология» мамандығының студенттеріне арналған.

Осы «Этнопсихологиясы» пәнінің оқытушыға арналған жұмыс бағдарламасы берілген пән бойынша оқу үрдісін ұйымдастырудың тәртібін төмендегі нормативтік құжаттар негізінде жүзеге асырады:

- Нақты білім беру деңгейінің мемлекеттік жалпыға бірдей міндетті білім стандарты;

- «5В010300» «Педагогика және психология» мамандығының типтік оқу жоспары;

- СТУ 042-ГУ-4-2013 Пәндердің оқу-әдістемелік кешендерін әзірлеуге және ресімдеуге қойылатын жалпы талаптар университет стандарты;

- ДП 042-1.01-2013 «Пәннің оқу-әдістемелік кешенінің мазмұны мен құрылымы» құжаттық іс-жосығы.

Жүзден аса ұлт мекендейтін Қазақстан Республикасында қоғам мен мемлекет өмірін анықтауда этникалық фактор үлкен маңызға ие. Осыған орай педагогикалық ерекшеліктерін және оардың ұлтаралық қарым-қатынастарда көрініс беруін зерттейтін этнопсихологияны оқып үйренуге ерекше назар аударылуы тиіс.

Қазақстан Респуликасында жүріп жатқан реформалау процесі, оның тек экономикалық саласын ғана қамтып қоймай, сонымен қатар әлеуметтік-гуманитарлық салада да үлкен өзгерістер жасалуда. Этнопсихология курсы бүгінгі күннің талабына сай психология мамандығы студенттері үшін негізгі базалық пән болып есептеледі. Бұл курста этнопсихологияның жалпы мәселелері, әсіресе ұлт проблемасы және тұлғаның ұлтжандылық сезімі мен қасиеті, сапалары жөніндегі ғылыми-қолданбалы ақпарат осы заманғы этнопсихологиялық теориялар негізінде беріледі.

Ғылыми зерттеулерде жинақталған білімдер этнопсихологияның методологиялық принциптері, пәні, зерттеу объектісі, мақсат, міндеттері, тайпа, халық, мәдениет және эпостағы жеке адам, әлеуметтену, инкультурация, мәдени трансмиссия ұғымы, ұлттар психологиясы салаларында қызықты деректерді береді. Каузалдық белгілердегі мәдениаралық айырмашылықтар, топаралық өзара әрекет пен қарым-қатынастың этнопсихологиялық жақтары, этникалық таптауырындырдың көрінуі мен ерекшеліктері, этникалық қақтығыстар табиғаты, этникааралық қатынаста топаралық қабылдаулардың механизмдері, этникалық біртектіліктің дамуы және трансформациясы ерекшеліктері мәселелері қарастырылады.

«Этнопсихология» курсы қазіргі кездегі студенттердің психологиялық білім құрылымындағы маңызды аспектілердің бірін құрайды. Этнопсихологиялық феномендердің көрінісі мен оның қызметінің механизмдерін білу студенттерге әртүрлі этностық қоғамдастықтардың мәдениетіне деген толеранттығын қалыптастыруға ықпал етеді.

3.2 Пәнді оқытудың мақсаты:

Студенттердің қазіргі заманғы психология құрылымындағы этнопсихологияның орнын түсіну және өмірдің барлық салаларында тұрақты этносаралық өзара іс-әрекет жағдайында кәсіптік қызметке дайындық процесінде этнопсихологиялық білімнің рөлін түсіну болып табылады.

- этнопсихологияның теориялық негіздерінің мазмұнын ашу;

- этнопсихология мәселелеріне студенттердің қызығушылықтарын арттыру;

- студенттердің бойында үздіксіз өзін-өзі жетілдіруге ұмтылысын ояту;

-студенттердің өзіндік тәжірибесінде этнопсихология негіздері туралы білімдерін қолдануға ұмтылдыру.

3.4 Оқытудың нәтижесі:

Курстың соңында студент:

- білу керек:

- этнопсихологияның әдіснамалық негіздері туралы мағлұмат алады.

- отандық және шетелдік этнопсихологияның теориялық негіздерімен танысады.

- әртүрлі халықтардың ұлттық-психологиялық ерекшеліктері туралы жан-жақты білім алады.

- игеру керек:

• 
  этнопсихологияның негізгі зерттеу әдістерін;
  
• 
  этнопсихологиялық білімнің қазіргі жағдайының ерекшеліктерін.
  

• 
  этнопсихологияның аса танымал әдістемелерінің моделі мен парадигмаларын;
  
• 
  этнопсихологиялық білімнің дамуының қазіргі заманғы ағымдарын.
  

• 
  практик психолог қызметінде әртүрлі әдістер мен тәсілдерді тиімді өздігінен пайдалана білу.
  
• 
  пән бойынша меңгерген білімін оқу танымдық іс-әрекет, сонымен қатар кәсіби іс-әрекет практикада өздігінен қолдана білуді үйренеді.
  

• 
  этносаралық қарым-қатынастағы қабылдаудың механизмдерін;
  
• 
  ұлттық сана-сезім мен этностық қарым-қатынас ерекшеліктерін.
  

• 
  педагогикалық іс-әрекетте оқу-тәрбие шараларын және оларды психологиялық тұрғыдан қамтамасыз ету дағдысын игереді.
  
• 
  қоғам өміріндегі нормалар мен ережелерді орындауға мүмкіндік беретін әлеуметтік дағдыларды меңгереді.
  

• 
  теориялық білімдерді практикалық кәсіптік іс-әрекетінде ұйымдастыру білу біліктілігі және психологиялық-педагогикалық салада ақпараттық технологияларды жетік иемденуі керек.
  

Кесте 2

5.2 Әлеуметтік мінез-құлықты реттеудің мәдени функциясы

5.3 Этносаралық қарым-қатынастағы топаралық қабылдаудың механизмдері

5.4 Этникалық кикілжіңдер: пайда болу себептері және реттеу тәсілдері

5.5 Жаңа мәдениетті ортаға бейімделу

6 ПӘННІҢ ОҚУ-ӘДІСТЕМЕЛІК КАРТАСЫ

Кесте 3

Тақырыптар			Көрнекі құралдар, плакаттар, лабораториялық стендтер	Өз бетімен дайындалу сұрақтары	Ба Бақылау түрі
Дәріс сабақ	Тәжірибе лік сабақ	Зерт. сабақ
1	2	3	4	5	6
Этнопсихология психологияның бір саласы ретіндегі пәні мен міндеттері.	Этнопсихология психологияның бір саласы ретіндегі пәні мен міндеттері.	-	Плакат. Этнопсихология психологияның бір саласы ретіндегі пәні мен міндеттері.	Этнопсихология психологияның бір саласы ретіндегі пәні мен міндеттері.	Тірек-схема конспект
Этнопсихологиялық зерттеулердің негізгі бағыттары.	Этнопсихологиялық зерттеулердің негізгі бағыттары.	-	Сызба нұсқа Этнопсихологиялық зерттеулердің негізгі	Этнопсихологиялық зерттеулердің негізгі	Тірек-схема конспект
Қазақстандағы этнопсихологиялық көзқарастардың дамуы.	Қазақстандағы этнопсихологиялық көзқарастардың дамуы.	-	Қазақстандағы этнопсихологиялық көзқарастардың дамуы.	Қазақстандағы этнопсихологиялық көзқарастардың дамуы.	Аннотация
Тұлғааралық белгілер және оның мәдениетпен байланысы.	Тұлғааралық белгілер және оның мәдениетпен байланысы.	-	Плакат. Тұлғааралық белгілер және оның мәдениетпен байланысы.
Әлеуметтік мінез-құлықты реттеудің мәдени функциясы.	Әлеуметтік мінез-құлықты реттеудің мәдени функциясы.	-	Плакат. Әлеуметтік мінез-құлықты реттеудің мәдени функциясы.	Әлеуметтік мінез-құлықты реттеудің мәдени функциясы.	Тірек-схема конспект
Топаралық және тұлғааралық қарым-қатынастар.	Топаралық және тұлғааралық қарым-қатынастар.	-	Плакат. Топаралық және тұлғааралық қарым-қатынастар.
Этносаралық қарым-қатынастағы топаралық қабылдаудың механизмдері.	Этносаралық қарым-қатынастағы топаралық қабылдаудың механизмдері.	-	Плакат. Этносаралық қарым-қатынастағы топаралық қабылдаудың механизмдері	Этносаралық қарым-қатынастағы топаралық қабылдаудың механизмдері	Тірек-схема конспект
Этникалық кикілжіңдер: пайда болу себептері және реттеу тәсілдері.	Этникалық кикілжіңдер: пайда болу себептері және реттеу тәсілдері.	-	Плакат. Этникалық кикілжіңдер: пайда болу себептері және реттеу тәсілдері.	Этникалық кикілжіңдер: пайда болу себептері және реттеу тәсілдері.	Тірек-схема конспект
Жаңа мәдениетті ортаға бейімделу.	Жаңа мәдениетті ортаға бейімделу.	-	Плакат.Жаңа мәдениетті ортаға бейімделу.

7 ОҚУ-ӘДІСТЕМЕЛІК ӘДЕБИЕТТЕРМЕН ҚАМТАМАСЫЗ ЕТІЛУ КАРТАСЫ «ЗТНОПСИХОЛОГИЯ» ПӘНІНЕН

Кесте 4

1. 
   Стефаненко Т.Г. Этнопсихология. М., 1999
   
2. 
   Аймаганбетова О.Х. Основы этнопсихологии. –А., 2003
   
3. 
   Крысько В.Г. Этническая психология.- М., 2002
   
4. 
   Боронев Ю.В., Павленко В.Н. Этнопсихология: Учебное пособие. Спб., 1999
   
5. 
   Жарықбаев Қ. Этнопсихология: ұлт тәрбиесінің өзегі. Алматы., Білім. 2005ж
   
6. 
   Этнопедагогика және этнопсихология. Алматы., 1994ж
   
7. 
   Кукушкин В.С., Столяренко Л.Д. Этнопедагогика и этнопсихология. Ростов на Дону., 2000г
   

1. 
   Жүкеш Қ. Ұлттық психологияның сипаты. Көмекші құрал. Алматы-., 1993ж.
   
2. 
   Жарикбаев Қ.Б. Этнопсихология. Учебное пособие. А., 1998
   
3. 
   Гумилев Л.Н. Этносфера: история людей и история природы. М., 1993
   
4. 
   Крысько В.Г., Деркач А.А. Этнопсихология: в 2т. М., 1992
   
5. 
   Лебедев Н.Н. Введение в этническую и кросс-культурную психологию. М., 1999
   
6. 
   Мид М. Культура и мир детства. М., 1998
   
7. 
   Бромлей Ю.В. Очерки теории этноса. М., 1983
   
8. 
   Выготский Л.С. Мышление и речь. //собр.соч. в 6т. М., 1982
   
9. 
   Кон И.С.Проблеме национального характера //История и психология// Под.ред.Б.Ф.Поршнева, Л.И.Анцыферевой. М., 1971
   
10. 
    Табылдиев Ә. Этнопедагогикалық қазақша-орысша сөздік. Алматы., 2002ж
    
11. 
    Стефаненко Т.Г. Методы исследования этнических стереотипов //Стефаненко Т.Г., Шлягина Е.И., Ениколопов С.Н. Методы этнопсихологического исследования//. М., Изд-во Моск. Университета, 1993
    
12. 
    Шпет Г.Г. Введение в этническую психологию. //Шпет Г.Г. Психология социального бытия// М., Воронеж, 1996