А. Антисептикалық және дезинфекциялық заттар 1.Құрамында галогені бар антисептиктердің құрамында микроб жасушасының протоплазмасын денатурациялайтын және жоятын белсенді галогендер: хлор немесе йоды бар.
Chloraminum B-хлорамин Б:бос хлорды бөлетін ұнтақ, 1,5-2% еріт.-жараны жууға, тампон, салфеткаларды ылғалдауға; 0,25-0,5% еріт.-қолды өңдеуде және бейметалл құралдарды зарарсыздандыру үшін (металл құралдарын өңдеуге болмайды-хлор металлды тотықтырады); 1-5% еріт.-науқасты күтуге арналған заттар мен қолданған заттарын зарарсыздандыру үшін қолданылады.
Chlorhexidini bigluconas-хлоргексидин биглюконаты (абацил, гибискраб, манусан)-20% 500мл еріт. флаконда; 0,5%-сулы спиртті еріт.-операциялық алаңды өңдеу үшін; 0,5% сулы еріт.-жара мен күйіктерді өңдеу үшін; 0,5% спиртті немесе 1% сулы еріт.-қолды зарарсыздандыру үшін, құрал жабдықтарды залалсыздандыру үшін, 0,1% сулы еріт.- жалпы зарарсыздандыру үшін; 0,02-0,05% еріт.-қуық жолдарын жууға, венерологиялық ауруларды алдын алу үшін қолданылады. Хлоргексидин микробқа қарсы және фунгицидті(саңырауқұлақтарға қарсы) әсер көрсетеді. Қолдың терісінің құрғауын, қышыма және дерматит тудырады. Хлорқұрамды заттар жағымсыз иісті жоятын әсері бар.
Solutio lodi spirituosa(Б)-йодтың спиртті ерітіндісі: 5%-10,15 және 20мл еріт. флаконда және 5%-1мл еріт. амп. – операциялық алаңды, хирургтің қолын, жарақат жанын өңдеу үшін қолданылады. Күшті тітіркендіргіш әсер көрсетіп, терінің химиялық күйігін тудыруы мүмкін. Люголь ерітіндісі (калий йодының сулы ерітіндісіндегі йод еріт.) жұтқыншақ пен көмейдің қабынуында шырышты қабатқа жағу үшін қолданылады. Йодоформ (йодинол, йодовидон, йодонат)-йодтың жоғары молекулалы беттік белсенді заттармен («йод тасымалдаушы») кешенді қосылыстары. Бұл препараттар суда ериді (йод суда ерімейді), белсенділігі жоғары, теріні тітіркендірмейді, аллергиялық реакциялар тудырмай, бояу іздерін де қалдырмайды. Ауыз бен мұрын-жұтқыншақ шырыштарын өңдеуге және жарақат, күйік, ойық жараларды емдеу үшін қолданылады.
