«Ғылым және білім 2011» жас ғалымдардың VII халықаралық Ғылыми конференциясының материалдары
ЫҚПАЛДАСТЫРУШЫ ҰЙЫМ РЕТІНДЕ ТМД-ның ЖЕТІСТІКТЕРІ
жүктеу/скачать 2,65 Mb.
|
- Бұл бет үшін навигация:
- МОЛОДЕЖНАЯ ПОЛИТИКА КАК ОДИН ИЗ ПРИОРИТЕТОВ НДП «НУР ОТАН»
- АСТАНА САММИТІ ЖӘНЕ ӘЛЕМДЕГІ ЖАҢА ҚАУІПСІЗДІК ҤЛГІСІ
- Біріншіден
- Ҥшіншіден
ЫҚПАЛДАСТЫРУШЫ ҰЙЫМ РЕТІНДЕ ТМД-ның ЖЕТІСТІКТЕРІ Біржантиев Еркеш Курбанович Л.Н.Гумилев атындағы ЕҦУ, Астана Ғылыми жетекшісі - д.полит.наук, профессор Жексембекова В. А. Экономикалық интеграция - мемлекет аралық келісімдер формасымен және мемлекет аралық ҧйымдар келісімі арқылы реттелетін елдер арасындағы ӛзара байланысты 53
экономикалық процесс. Интеграциялық процесстер экономикалық аймақтанудың дамуына әсер етеді. Соның нәтижесінде жеке елдер топтары сыртқы сауда, халықаралық экономикалық қатынастар, валюта- қаржылық және т.б. байланыстар ҥшін тиімді жағдайларды, шарттарды қалыптастырады. Қазіргі кезде әлемде кӛптеген интеграциялық бірлестіктер мен топтар бар.Олардың қатарына келесілер де кіреді: ТМД, Шанхай ынтымақтастық ҧйымы (Қазақстан, Ӛзбекстан, Ресей, Қытай, Қырғызстан, Тәжікстан), ЕврАзЭҚ (Ресей, Қазақстан, Беларуссия, Қырғызстан, Тәжікстан, Ӛзбекстан) және т.б. Кеңес Одағы ыдырағаннан кейінгі кеңістікте жаңа қҧрылымдар жасау, кӛпжақты ӛзара байланыстарды сақтау мақсатындағы бастамалардың қазіргі кҥнгі Тәуелсіз Мемлекеттер Достастығы, ЕурАзЭҚ, Орта Азиялық ынтымақтастық, Шанхай ынтымақтастық ҧйымы мен Бірыңғай экономикалық кеңістік жасау, Кедендік одақ секілді қауымдастықтарды ҧйымдастыру мен қалыптастыруда біздің Елбасымыз Нҧрсҧлтан Әбішҧлының белсенді де, жинақтаушы рӛлі белгілі. Осы аталған саясаттың негізінде аталған одақтарға енуші елдердің экономикаларының тиімділігін арттыру ҥшін олардың терең, кӛптарапты әрекеттестігін тҥсіну жатыр. Нәтижесінде 1991 жылғы 21 желтоқсанда Нҧрсҧлтан Назарбаевтың ҧсынысы бойынша Алматыда он бір тәуелсіз мемлекеттер басшыларының кездесуі ӛтіп, тараптар Тәуелсіз Мемлекеттер Достастығын қҧрды. Бҧл факті Алматы Декларациясына жазылған. 1993 жылы ТМД Жарғысы қабылданды, онда мемлекеттердің ортақ әректтер саласы қабылданды: адам қҧқықтары мен бостандықтарын қамтамасыз ету, сыртқы саяси іс-әрекетті ҥйлестіру, ортақ кеңістікті қалыптастырудағы әріптестік, кӛлік және байланыс, халықтың денсаулығын сақтау, қошаған ортаны қорғау, әлеуметтік және иммиграциялық саясат мәселері, ҧйымдасқан қылмыспен кҥрес қорғаныс саясатында және сыртқы шекараны қорғауда әріптестікті дамыту. Бҧл шешім объективті және жаһандық тенденциялардың логикасын кӛрсетеді, мемлекеттердің нақты қажеттілігін жалпы сҧрақтармен шешу, мәселелерді шешу алдында ӛзара қызығушылықтар мен әріптестік болу қажет дегенді білдіреді. Достастық ӛзінің жҧмыс істеу кезеңдерінде ҥлкен институционалдық эволюциядан ӛтті, бҥгінде 280 миллион адамды қҧрайтын 12 мемлекетті біріктіріп отыр. Біздің елдеріміздің барлық бағыттағы ынтымақтастығына арналған келісімдік қҧқықтық ауқымды базасы жасақталды. ТМД-ның жарғылық және атқарушылық органдары, 70- тен астам ҥйлестіруші салалық қҧрылымдары жҧмыс істейді [1]. Ӛткен сыңдарлы жылдары Тәуелсіз мемлекеттер достастығы кеңістігі де Қазақстанның кӛп векторлы сыртрқы саясатындағы басты бағыттардың бірі болып кала берді. Бҧл посткеңестік кеңістіктегі мемлекеттер - біздің жақын кӛршілес мемлекеттер және ортақ мақсатымыз экономиканы дамытуда және оны модернизациялауда, аймақтық қауіпсіздікті сақтауда стратегиялық әріптестеріміз болып табылады. Жҥйелік дипломатиялық принципке негізделген ТМД-ның саяси қҧрылымына кӛз жҥгіртсек бірталай жемісті жҧмыстар атқарылғаны белгілі. ТМД-ның тӛңірегінде қҧрылған Еуразиялық экономикалық қауымдастық, Ҧжымдық қауіпсіздік шарты ҧйымы және Белорусия, Қазақстан және Ресей мемлекеттерінің арасында қҧрылған кедендік одақ жемісті қадамдардың негізі. 2007 жыл 5 қарашада Мемлекет басшылары кеңесінің Душанбеде откен отырысында қабылданған ТМД-ның одан әрі дамыту концепциясы ҧйым ретінде дамуға жаңа серпін берген. Одақтың функционалдық механизмдерін жетілдіруде бірталай шешімдер қабылданған болатын. Жарғылық кҥші бар Мемлекет басшылары кеңесі, ҥкімет басшылары кеңесі, Сыртқы істер министрлерінің кеңесі және ТМД-ның экономикалық кеңесі сияқты ҧйымның жанынан органдар қҧрылды. Дҥниежҥзінде адамзат пен мемлекеттерге қазіргі уақытта тӛніп тҧрган қауіптердің алдын алу мақсатында қҧрылған Ҧжымдық қауіпсіздік келісім ҧйымының Посткеңестік мемлекеттердің аймақтық қауіпсіздігін сақтауда ҥлкен әлеуеті бар. Осыған саралап қарайтын болсақ Одақтық кеңістікте интеграцияның негізгі бағыттарына, яғни экономика, қауіпсіздік және саясатқа аса кӛп басымдылық танытылып отыр. Әлбетте, бҧл ТМД-ны интерграциялық ҧйым ретінде дамуына себептер болып табылады [2]. 54
ТМД шеңберіндегі ортақ экономикалық кеңістіктің қҧру перспективасы 1994 жылдың сәуір айында ӛткен ТМД елдерінің экономикалық одағы жӛніндегі келісімде белгіленді. Бҧл келісімнің іс-әрекеттері тӛрт кезеңнен тҥрады: еркін сауданың мемлекетаралық (кӛпжақты) ассоциациясы; кедендік одақ; тауарлар мен қызметтер, капиталдар және жҧмысшы кҥшінің ортақ нарығы; валюталық (ақшалай) одақ. Біртҧтас ҧлттық емес валютаға кӛшу немесе ҧлттық валюталардың толық ауыстырылуына дейінгі кезенде Тӛлем одағын қҧру кӛзделген. Еркін сауда ассоциациясы және оның жоғары органы Кедендік одақ - кейбір жекелеген бағыттарда ғана қалыптасып жатыр. ТМД кӛлеміндегі ішкі тарифтік бӛгеттер әлі де бар: ӛте маңызды тауарларға, әсіресе энергия тасымалдаушы, шикізат және азық-тҥліктің кейбір тҥрлеріне белгіленген квоталар әлі де ӛз кҥшінде; біртҧтас кедендік тарифтер жӛнінде және ҥшінші елдерге қатысты ортақ саясатын жҥргізу жӛнінде ТМД-ның кӛптеген мемлекеттері ойланып та жатқан жоқ. Осындай кӛкейкесті мәселелердін шешімін іздеу және Қазақстанның сыртқы экономикалық қатынастарын әрі қарай дамыту дипломдық тақырыптың ӛзектілігін кӛрсетеді. Одақтық кеңістікте интеграция бағыттарының бірі - қауіпсіздік саласы негізінде қҧрылған ҦҚШҦ қауіпсіздікті сақтауда және қҧқық қорғау салаларының консалидациялануының факторы болып табылады. Қауіпсіздік мәселесі - кез келген мемлекет ҥшін басты мәселе. Шындығында, Орталық Азияда жатқан Қазақстан ҥшін жерінің тҧтастығы, тәуелсіздігінің баянды болуы қымбат. Неге десең, таяқ тастам жерде жатқан Ауғанстандағы жағдайдың тым ушыға тҥсуі, лаңкестіктің асқынып бара жатқандығы, ол елдегі тҥрлі қарулы кҥштердің ӛзге елдің тҧтастығына қауіп тӛндіретіндей әсері, есірткі тасымалы, одан қалса, Пәкстандағы тҥрлі ағымдар арасындағы толқу, мҧның бәрі аймақта жатқан елдерге әсері зор. Ал осының алдын алу және сыртқы агрессиядан қорғану ҥшін ҦҚШҦ-ның рӛлі ҥлкен. Осының тӛңірегінде жақсы тәжірбие мен әлеуеті жинақталған. 2008-2010 жылдарға арналған халықаралық терроризм және агрессивті экстремизммен, қару мен есірткінің заңсыз айналымы, ҧйымдасқан қылмыс бағдарламасы іске асырылған болатын. 2008-2012 жылдарға арналған БҦҦ-ның Жаһандық контртеррористтік стратегия негізінде ҦҚШҦ-на мҥше мемлекеттернің Ҧжымдық әрекет ету жаспары қабылданған болатын. Ең маңыздысы ҦҚШҦ-ның аясында қҧрылып жатқан ортақ әскер - Жедел іс-қимыл қҧрылымдарына Қазақстан бір десанттық бригада (саны тӛрт мың адам) бӛлуі. Сол секілді Шанхай ынтымақтастық ҧйымы - Қазақстан ҥшін маңызды. Ӛйткені екі ірі елдің (Ресей, Қы-тай) ортасында жатқан Қазақстан ӛз жерінде бар шикізатты саудалау арқылы экономикасына тың серпін бере алмақ. Оған қоса, ядролық Қытай және Ресеймен ынтымақтаса отырып, осы тараптардан болар қауіптің алдын алу [3]. Қорыта келгенде кезіндегі Кеңестік одақ қҧлаған соң, оның орнында қалып, тәуелсіздікке ие болған елдер әу баста жеке-жеке ғҧмыр кешіп, бірден экономикасы қуатты, әскері жарақты, дипломатиясы сан-салалы елге айналуға тырысқан. Бірақ баяғы одақ кезіндегі қарым-қатынас ада қалып, бір-біріне жіпсіз байланып жатқан елдердің экономикасы жеке - дара кҥн кешкен соң кері кетті, әскери қауқары кеміді. Тәуелсіз елдер арасында этникалық және жер дауы орын алып, оның арты қарулы қақтығыстарға ҧласып жатты. Осының бәрін саралай келе посткеңестіктегі елдер әр салаға байланысты, ортақ мақсатқа жҧмылдырылған ҧйымдар қҧра бастады. Осылайша ТМД қолдарынан келгенше «бір жағадан бас, бір жеңнен қол шығарып», тірлік жасай бастады. Шындығы керек, бҧл жерде ТМД елдерінің осындай ҧйымдарға бас сҧға отырып, ҧтары кӛп еді. Себебі тағдырымыз бір, тарихымыз ортақ. Бірақ та, тҥйткілді тҧстары да жоқ емес. Әдебиеттер Саяси тҥсіндірме сӛздік Алматы 2007. Әлірбекҥлы С. // «Айқын» газеті, 18 маусым 2009. 55
3. Денисов А. Коллективная безопасность. Политическое сотрудничество // Международная жизнь. №2, 2009. МОЛОДЕЖНАЯ ПОЛИТИКА КАК ОДИН ИЗ ПРИОРИТЕТОВ НДП «НУР ОТАН» Жандилдин А.К. Евразийский национальный университет им. Л.Н. Гумилева, Астана Научный руководитель - Нечаева Е.Л., канд. полит. наук, доцент Молодежь во все времена являлась крупной политической силой, которую традиционно недооценивали, но в настоящее время все большее число государств и иных политических акторов видят и осознают ее политический потенциал. Дополнительным фактором для этого послужили недавние события в арабских странах Ближнего Востока и Северной Африки. Это должно проявляться не только в формировании и реализации эффективной государственной молодежной политике, так как этого в конечном счете оказывается недостаточно, но и в привлечении молодежи к работе политических партий и иных политических орагнизаций через различные молодежные организации, особенно популярным стало создание так называемых молодежных крыльев партий, входящих в их структуру или находящихся под непосредственным контролем. Для начала определим, что означают термины «молодежь» и «молодежная политика». Согласно закону РК «О государственной молодежной политике» молодежная политика — «система социально-экономических, политических, организационных и правовых мер, осуществляемых государством и направленных на поддержку молодежи», «молодежь — граждане Республики Казахстан в возрасте от четырнадцати до двадцати девяти лет».[1] В Казахстане молодежная политика регулируется Конституцией, Законом Республики Казахстан «О государственной молодежной политике в Республике Казахстан» и иными нормативными актами. Согласно действующему законодательству в РК создана довольно эффективная модель государственной молодежной политики. Существую понятия «молодая семья» и «талантливая молодежь». Эти две социальные группы пользуются повышенной государственной поддержкой, что выражается в более высокой приоритетности при распределении государственного жилья и повышении по службе. Помимо государственной поддержки большой объем работы совершается на уровне политических партий – все партии, так или иначе, затрагивают тему взаимоотношений государства и молодежи и механизмов улучшения ее положения. Отдельно следует рассмотреть цели НДП «Нур Отан» в сфере молодежной политики, так как данная партия является правящей на данный момент и вероятнее всего сохранит свое доминирующее положение в следующем электоральном цикле. В Программе партии молодежи посвящен подраздел «Молодежь – будущее страны». В нем формулируются следующие задачи[2]: Эффективная реализация закона «О молодежной политике»; Обеспечение молодежи социальной инфраструктурой; Поддержка молодежного предпринимательства; Продвижение активных граждан на госслужбу; Гарантированный социальный пакет для молодых специалистов; Предоставление дотаций молодым семьям для погашения кредитов на жилье; Борьба с наркоманией и алкоголизмом в молодежной среде. Из выше перечисленного становится очевидным, что партия уделяет очень много внимания работе с молодежью. Еще одни доказательством служит создание в структуре партии молодежного крыла «Жас Отан» (далее МК «Жас Отан»), которое непосредственно занимается работой с молодежью и реализовывает молодежную политику «Нур Отана». Рассмотрим деятельность МК «Жас Отан» подробнее. 56
Предложение о создании реально действующего молодежного крыла НДП «Нур Отан» было выдвинуто Президентом РК Н.А. Назарбаевым на расширенном политсовете партии 17 января 2008 года. Уже 14 мая 2008 состоялся 1-й съезд МК «Жас Отан», на котором утвердили устав и стратегию развитию на 2008-2011 гг.[3] «Жас Отан» на данный момент является крупнейшей молодежной организацией в стране, которая объединяет более 170 000 человек. Также он сотрудничает с другими молодежными организациями – Альянс студентов Казахстана, Союз сельской молодежи и другими НПО. Всего «Жас Отан» объединяет более 200 молодежных организаций. Программа развития включает в себя следующие основополагающие документы: устав, «Стратегия развития на 2008-2011 годы», а также такие долго- и среднесрочные проекты, как «Жастар Отанға!», «Молодежный кадровый резерв», «Қазақстанда жасалған», «Расцвет села – расцвет Казахстана», «С дипломом – в село!», МОИЛ и др. Краеугольным камнем действий МК является Стратегия развития. Она состоит из 8-ми разделов[4]: Основания для разработки Анализ текущего состояния Миссия МК «Жас Отан» Цель МК «Жас Отан» Задачи МК «Жас Отан» Механизмы реализации Стратегии действий Этапы реализации Стратегии действий Ожидаемы результаты от реализации Стратегии Основной причиной для разработки данной стратегии является реализация молодежной политики НДП «Нур Отан». Особо можно отметить второй и пятый разделы, в которых анализируется текущая ситуация в молодежной среде и сделан ряд серьезных замечаний и прогнозов относительно положения молодежи и ее роли в будущем: отсутствие системности в реализации государственной политики и перекладывание всей ответственности лишь на министерство образования и науки; снижение духовных и нравственных ценностей молодежи и необходимость патриотического воспитания молодежи (для выполнения этой задачи в НДП «Нур Отан » создали специальную должность – секретарь партии по патриотическому воспитанию, которую занял Кайрат Сатыбалдыулы); отсутствие обратной связи между молодежью и государственными органами, которые должны защищать их интересы. Среди поставленных перед «Жас Отаном» задач можно выделить следующие: формирование кадрового резерва для госорганов и партии (программа «Молодежный кадровый резерв»), защита прав и интересов молодежи, создание эффективной системы развития молодежи. Для выполнения этих задач в Стратегии предусмотрены подробные механизмы их реализации, которые опираются на «Народную Платформу» и «Программу» НДП «Нур Отан». Ожидаемые результаты носят сугубо практический и прагматичный характер – предполагается, что МК «Жас Отан» будет иметь развитую организационную структуру, «объединять в своей работе до 90 % реально действующих молодежных организаций страны», «эффективно реализовывать кадровый потенциал молодежи» и «на системной основе вести работу со всеми государственными органами для реализации молодежной политики государства». На данный момент можно констатировать следующее – происходит существенное омоложение кадров в госорганах, в том числе и среди руководящего звена; вручение жилья госслужащим по государственной программе; улучшение условий обучения в ВУЗ-х и увеличение количества государственных грантов на образование; как следствие омоложения кадров улучшена «обратная связь» между молодежью и профильными госорганами и т.д. Можно сделать вывод, что основные положения программы НДП «Нур Отан» и МК «Жас Отан» в области молодежной политики выполняются, не смотря на сжатые сроки и мировой экономический кризис, который отрицательно и на Казахстан. Авторам Программы и Стратегии действий удалось избежать популизма, излишней перегруженности информацией и расплывчатости. Это говорит о том, что были поставлены конкретные задачи и созданы эффективные механизмы их решения. 57
Резюмируя все выше написанное, можно уверенно полагать, что молодежная политика, в том числе расширение социальной базы партии за счет молодежи на ближайших выборах, является одним из приоритетных направлений деятельности НДП «Нур Отан» и сохранит свою актуальность в долгосрочной перспективе. Литература Закон Республики Казахстан «О государственной молодежной политике в Республике Казахстан» от 7 июля 2004 года № 581 Программа НДП «Нур Отан» (новая редакция) от 4 июля 2007 г. Википедия http://ru.wikipedia.org/wiki/%D0%96%D0%B0%D1%81_%D0%9E%D1%82%D0%B0%D0%BD#cit e_note-0 4. Стратегия действий МК «Жас Отан» на 2008-2011 годы от 14 мая 2008 года АСТАНА САММИТІ ЖӘНЕ ӘЛЕМДЕГІ ЖАҢА ҚАУІПСІЗДІК ҤЛГІСІ Ибраев Е.Е. Л.Н.Гумилев атындағы ЕҦУ, Астана Қазақстанның Еуропадағы қауіпсіздік және ынтымақтастық ҧйымына тӛрағалық етуі және аталған ҧйымның жетінші Саммиті қазақ жерінің елордасында ӛтуі осы ҧйым қызметінің қайта жандануына екпінді серпін берді. Ӛйткені Қазақстанның тӛрағалығына дейін осы ҧйымның қызметі әлсіз болатын. Олар мыналар: Біріншіден, 1975 жылғы Хельсинки Саммитiнде бекiтiлген қауiпсiздiктiң әскери-саяси, экономикалық-экологиялық және гуманитарлық деген ҥш ӛлшемi осы кҥнге дейiн ҧйым қызметiнiң негiзi болып табылады. Дәл осындай ҧқсас қызметтерді атқаратын басқа да халықаралық ҧйымдар бар. Екіншіден, КСРО-ның ыдырауынан кейінгі жылдарда бҧл ҧйымның қызметі гуманитарлық ӛлшемдер бойынша, яғни сайлау процестері мен адам қҧқықтары мәселелеріне басымдық берді, ал әлемдегі шешімін таппаған кӛптеген саяси шиеленістерге араласа алмады. Ҥшіншіден, әлемді еңсіреткен экономикалық дағдарыспен кҥресу, экономиканы қалпына келтіру мен тҧрақтандырудың ешқандай тетіктері жасалған жоқ. Тӛртіншіден, бҧл ҧйымға мҥше мемлекеттер ӛзінің 35жылдық қызметінде небәрі жеті рет қана бас қосып отыр. Ең бірінші бас қосу 1975 жылғы Хельсинки Саммиті, одан кейiнгi саммиттер 1990 жылы Парижде, 1992 жылы қайтадан Хельсинкиде, 1994 жылы Будапештте, 1996 жылы Лиссабонда, 1999 жылы Ыстамбҧлда ӛткiзiлдi. Ендi 11 жылдан кейiн Астана Саммитi болып отыр. Оның осынша жыл ӛткiзiлмей келгенi бiздiң алдымызда тӛраға болған елдердiң талайы ӛздерiнiң тӛрағалығы тҧсында Ҧйым саммитiн ӛткiзудi ҧсынған болатын. Бiрақ, олардың ҧсыныстары қоғамдастық тарапынан толық қолдау таппай келдi. Оның негiзгi себебi ЕҚЫҦ-ға мҥше елдер кӛшбасшыларының деңгейiнде талқылауға тҧрарлықтай тақырыптардың жеткiлiксiздiгi. Қазақстанның ЕҚЫҦ-на тӛрағалық ету барысында аталған кемшіліктерді жоя отырып, ҧйымның қызметін жаңадан тҥлетті. Саяси ӛлшемдер бойынша Таулы Қарабах, Приднестровье, Қырғызстандағы саяси дағдарыс, Ауғанстандағы мәселелерге еліміздің ҧйымға тӛраға ретінде араласуының нәтижесінде ӛз шешіміне қол жеткізді. Соңғы аталған Ауғанстан мәселесін кезінде КСРО соғыс кҥшімен он жыл жҥріп баса алмады, 2001жылғы терактіден кейін АҚШ-та әскери қимылдармен бҧл елдің мәселесін шеше алмады, нәтижесінде жазықсыз қаншама адам опат болды. Мҧндай мәселелерді әскери кҥшпен емес, Қазақстанның ҧстанған позициясы тӛрт Т – «траст» (сенім), «традишн» (дәстҥр), «транспаренси» (ашықтық), «толеранс» (тӛзімділік) негізінде шешуге болатынын кӛрсетті. Астана Саммитіне келген Ауғанстан басшысы Хамид Карзай алдағы болашақтағы осы 58
ҧйымға тӛрағалық етуші елдерге ауған мәселесіне қазақстандық форматта араласуы туралы ӛзінің пікірін білдірді. ЕҚЫҦ елдері Саммитте Астана декларациясын қабылдау барысында жетістікке қол жеткізгендігіне қарамастан, жаһандық қауіпсіздік қатерлері әлі де бар. Бҧл жӛнінде Астана Саммитінің қорытынды қҧжаты «Жалпыға ортақ қауіпсіздік» декларациясында айтылды. «Әскери-саяси, экономика, қоршаған ортаны қорғау, адам қҧқы және сӛз бостандығы ісінде қол жеткізілген маңызды келісімдер мен қағидаттарды орындау және сыйлау ҥшін оларды одан әрі алға жылжыту қажет» деп кӛрсетілген қҧжатта. «56 елдің әрқайсысы «Ванкуверден Владивостокқа дейін созылып жатқан еуроатлантикалық және еуразиялық кеңістікте қауіпсіздік жӛніндегі тең дәрежелік қҧқықты пайдаланады, олар басқа бір елдермен қауіпсіздік саласында одақ қҧру немесе бейтараптылықты сақтау қҧқына ие» делінген декларацияда. Онда ешбір ел ӛзінің жеке қауіпсіздігін басқа мемлекеттің қауіпсіздігіне нҧқсан келтіре отырып қорғау қҧқына ие емес екендігі атап кӛрсетілген. [2] ЕҚЫҦ қҧрылғаннан бастап еуропалық қауіпсіздік қағидаттары «Ванкуверден Владивостокқа» дейінгі кеңістікте орнықты. Әлемде енді Астана Саммитімен «Мҧхиттан мҧхитқа дейінгі» әлдеқайда ауқымды қауіпсіздік пен ынтымақтастықтың жаңа деңгейіне кӛшті. Қазақстан ядролық қаруды таратпау ҥдерісіне ӛлшеусіз ҥлес қосты. Біз ӛз аумағындағы ядролық полигонды жапқан тҧңғыш ел атандық. Сынақтардан бір жарым миллионнан астам қазақстандық зардап шекті. Қазақ жерінде сыналған ядролық зарядтардың жалпы қуаты Хиросимаға тасталған бомбаның екі жарым мыңына пара-пар. Дәл осы Семей полигоны жабылған соң ӛзге елдер бізден ҥлгі ала бастады. Невада, Муророа атолласы, Жаңа жер және Лобнор кӛліндегі аса ірі ӛзге ірі полигондардың ҥні ӛшті. Қазақстан зор ядролық қаруға ие болудан бас тартып, әлемдік ядролық державалардан қауіпсіздік кепілдігін алды. [1] Қазақстан тарапынан Вашингтон саммитінде ядролық қаруды таратпау жҥйесін нығайтудың жаңа ҧсыныстарын енгізді. Әлемдегі жетекші мемлекеттердің басшылары мҧны жоғары бағалады. Елбасымыз ядролық қарусыздану саласында жаңа халықаралық қҧжаттарды әзірлеп, қол қоюды ҧсынды. Атап айтқанда, бҧлар ядролық қаруды кӛлденең және тікелей таратпау, сондай-ақ ыдыратушы материалдарды әскери мақсатта ӛндіруге тыйым салу жӛніндегі жалпыға ортақ шарттар болды. Біздің қоғамдағы конфессияаралық тӛзімділік ҥлгісі ЕҚЫҦ-ның шеңберінде бӛлек қарастырылатын жеке ӛлшем ретінде қалыптасуына байланысты ҧсыныс жасалды. Бҥгінгі әлемдегі қауіп-қатер атаулыда аталған идеологиялық нысан әжептәуір ҥлес еншілейтінін кӛпшілік мойындайды. Бҧған мысал ретінде Қазақстанның бастамасымен ӛткізіліп жҥрген Әлемдік және дәстҥрлі дінбасыларының съездерін айтуға болады. Елбасымыз Н.Назарбаев «Жаңа онжылдықтағы тӛзімділікке» арналған қҧжат әзірлеу туралы ойын жариялаған болатын. Ғаламдық қаржы дағдарысын еңсеру, экономиканы тҧрақтандыру жӛніндегі мәселелерді Еуропа Одағы, «ҥлкен сегіздік», «ҥлкен жиырмалыққа» қауымдасқандар белсенді талқылаған болатын. Дегенмен экономика, әсіресе валюта жҥйесі жаңаша кӛрініс тапқан жоқ. Бҧған Астана Саммитінде аталған «Маастрихт+» жобасы септігін тигізе алады. Ол валюта-қаржы саясатының, экономикалық ынтымақтастық пен ықпалдастықтың тың жолдарын игеруге мҥмкіндік бермек. Ғаламдық қаржы дағдарысы кезінде американдық валютаға тәуелділікті жою ҥшін еуразия кеңістігінде жаңа валютаны енгізудің қажеттілігі туралы Елбасымыз Н.Назарбаев ҧсыныс жасаған болатын. Әлемді тітіренткен жаһандық қаржы дағдарысы, аймақтық дау-жанжалдар мен басқа да сынақтар кҥтпеген жағдайға айналып отыр. Мҧның ӛзі болашақты кӛру «оптикасы» кінәратты болғанын білдіреді. ЕҚЫҦ-да жеке ӛлшем санатында қауіпсіздіктің тҥрлі проблемаларын болжау жӛніндегі жҧмысты жолға қою пайдалы болар еді. – деп айтып кетеді Елбасымыз Н.Назарбаев. Осыған байланысты ЕҚЫҦ валюта-қаржы, дінаралық және болжау ӛлшемдері бойынша жаңа институттарды қҧруы арқылы ҥлкен қадамдар жасай алады. Қазақстан ЕҚЫҦ-на тӛрағалық етуіндегі жинақтаған тәжірибесімен келер 2011жылы Ислам Конференциясы ҧйымына басшылық етеді. ИКҦ экономикалық жағынан сәтті ҧйым 59
болғанымен, саяси салада шешілмеген мәселелері жетерлік. Атап айтар болсақ, қазіргі уақытта Иран ӛзінің ядролық бағдарламасымен халықаралық қауымдастықтың, оның ішінде кӛрші араб елдерін мазасыздандыруда, Солтҥстік Африкада жарты ғасырдан бері Батыс Сахара проблемасын шеше алмай отырған Марокко мен Алжирге, Палестина мен Израиль шиеленістері, Парсы шығанағындағы ҥш аралға таласы бар Иран мен Біріккен Араб Әмірліктері арасындағы даулы мәселелер бар. Қазақстан алдағы уақытта ИКҦ-ның тӛрағасы ретінде аталған проблемаларды шешуде ӛзінің тағы да халықаралық қауымдастық алдындағы абыройын асқақтатуына сеніміміз мол. Әдебиеттер Назарбаев.Н.Ә. Қазақстан жолы. Қарағанды, 2006жыл ЕҚЫҦ VII Саммитінің Астана Декларациясы, 3 желтоқсан 2010 жыл жүктеу/скачать 2,65 Mb. Достарыңызбен бөлісу:
|