Массалық құрамы және энергетикалық құндылығы

10 
кальций
 (10
-5
) 
150 
164 
176 
160 
магний
 (10
-5
) 
23 
23 
24 
23 
фосфор
 (10
-5
) 
217 
220 
224 
224 
темір (10
-5
) 
0,4 
0,4 
0,3 
0,3 
витамин A
 (10
-5
) 
0,10 
0,05 
Следы 
0,06 
β-каротин
 (10
-5
) 
0,06 
0,03 
Следы 
0,03 
витамин B
1
 (10
-5
) 
0,05 
0,04 
0,04 
0,04 
витамин B
2
 (10
-5
) 
0,30 
0,27 
0,25 
0,27 
витамин PP
 (10
-5
) 
0,30 
0,40 
0,64 
0,40 
витамин C
 (10
-5
) 
0,5 
0,5 
0,5 
0,5 
витамин E
 (10
-5
) 
0,38 
витамин B
12
 (10
-7
) 
1,0 
Фоли қышқылы (10
-7
) 
35,0 
медь
 (10
-7
) 
74 
цинк
 (10
-7
) 
394 
фтор
 (10
-7
) 
32 
Энергетикалық 
құндылығы (
ккал
/кг) 
2260 
1560 
860 
700 

11 
Энергетикалық құндылығы 
(
кДж
/кг) 
9450 
6520 
3600 
2930 
Кесте 1. 
Пісіруде қолдану: 
Аспаздық тағамдарды дайындау үшін сүзбе қолданбас бұрын, әдетте оны сүртеді 
немесе ет тартқыштан өткізеді. Құрамында сүзбе бар тағамдар қайнатылған, 
пісірілген, қуырылған түрде дайындалады. Сүзбенің өзі көбінесе қаймақпен, 
ашытылған пісірілген сүтпен, жемістермен, жидектермен, балмен немесе тәтті 
соуспен беріледі. 
−
Сырники 
−
Ірімшік торттары 
−
Чизкейк 
−
Вареники 
−
Пасха 
−
Ірімшік көмеші 
−
Сүзбе 
−
Шоколадпен жиі қапталған сүзбе ірімшігі 
−
Құрут (Қырғызстандағы құрғақ сүзбе, Қазақстан) 
Медициналық тамақтануда қолдану 
Сүзбе – толық ақуыздың ең бай көздерінің бірі[18]. Денатурацияның арқасында 
сүт протеині протеолитикалық ферменттермен ыдырау үшін қол жетімді болады, 
сондықтан сүзбе оңай сіңеді[18]. 
Сүзбеде оңай сіңетін түрінде көп мөлшерде кальций бар, сонымен қатар В1, В2, 
РР, С және т.б дәрумендері бар. Гемоглобиннің түзілуіне ықпал етеді, жүйке 
жүйесінің регенеративті қабілетін жақсартады, сүйек пен шеміршек тінін 
нығайтады.[19] 
Оның айқын диуретикалық әсері бар[20]. 
Сүзбе ашытылған және қаймағысыз сүтке қарағанда асқазан сөлін, тұз қышқылын 
және ферменттерді бірнеше есе аз түзетіні тәжірибе жүзінде анықталды[17]. 
Жоғарыда айтылғандардың барлығын ескере отырып, сүзбе диеталық, сондай-ақ 
балалар мен спорттық тамақтануда, сондай-ақ семіздік[18], жүрек аурулары, 
бауыр аурулары, атеросклероз және гипертонияны емдеуге арналған диеталарда 
өте кеңінен қолданылады. ол липотропты қасиетке ие (май алмасуын жақсартады) 
Майы аз сүзбе Құрамында аз мөлшерде холестерин бар. Майы аз сүзбе құрамында 
кальцийдің сіңуін нашарлататын А және D дәрумендері жоқ немесе аз мөлшерде 
болады. 100 г өнімге* Калория мөлшері 59 ккал Ақуыздар 10,4 г Май 0,1 г 

12 
Көмірсулар 4,0 г * бұдан әрі өндіруші бойынша «Простоквашино» сүзбе 100 г 
өнімге 2% май* Калория мөлшері 103 ккал Ақуыздар 18,0 г Карбон 18,0 г. 3,3 г 
Сүзбе 100 г өнімге 5% май* Калория 121 ккал Белоктар 16,0 г Майлар 5,0 г 
Көмірсулар 3,0 г Сүзбе 100 г өнімге 9% май* Калориялар 157 ккал Ақуыздар 16,0 
г Бензин майлары 9,0 г. Сүзбе – сүйек пен тістің саулығын сақтауда маңызды рөл 
атқаратын кальцийге бай өнім. Диетада кальцийдің жеткілікті мөлшері болуы өте 
маңызды, әсіресе балаларда сүйек массасы өсіп, өсіп келе жатқанда, ал егде 
жастағы адамдарда остеопороздың даму қаупін азайту үшін. Зерттеулер 
көрсеткендей, ұйықтар алдында ақуызды тамақтандыру, күндізгі физикалық 
белсенділікпен біріктірілген, егде жастағы адамдарда бұлшықет массасын 
сақтауға көмектеседі. 
Сүзбе селенге бай және құрамында мырыш бар. Бұл микроэлементтер 
метаболизмге және жасушалардың өсуіне қатысатын қалқанша безінің 
гормондарының синтезі мен жұмыс істеуі үшін маңызды - оларсыз жүрек пен 
бұлшықеттердің қалыпты жұмыс істеуі, ас қорыту, сүйек тінінің қалыптасуы, 
мидың дамуы және оның қалыпты жұмыс істеуі мүмкін емес. Сүзбе құрамындағы 
селен антиоксиданттық қасиеттерге ие және жасушаларды зақымданудан және 
инфекциялардан қорғайды. Бұл иммундық жүйенің қалыпты жұмыс істеуі үшін де 
қажет. Диетада селеннің жетіспеушілігі жүрек ауруына, жүйке-бұлшықет 
бұзылыстарына алып келеді және қатерлі ісік қаупін арттырады. 
Кальций күнделікті диетаның маңызды элементі болып табылады, өйткені 
ағзадағы минералдың жетіспеушілігі терінің құрғауына, тырнақтардың және 
шаштың денсаулығының нашарлауына (соның ішінде шаштың түсуіне) және тіс 
эмальына зақым келтіруі мүмкін. Ерлер үшін сүзбе бай Селен тестостерон 
(андроген, стероидты жыныстық гормон) өндіру үшін қажет, жетілу және 
сперматозоидтардың қозғалғыштығын қамтамасыз ету. Сүзбе құрамындағы 
мырыш сонымен қатар андрогендерді өндіруге және сперматозоидтардың 
қалыпты санын сақтау үшін қажет. Мырыш қуық асты безінің қызметі үшін өте 
маңызды: тамақ немесе қоспалар арқылы мырыштың жеткілікті түрде 
қабылдануы қуық асты безінің қатерлі ісігінің ықтималдығын азайтады және BPH 
(қатерсіз қуықасты безінің гиперплазиясы) кезіндегі қуықасты безінің мөлшерін 
азайтады. BPH бар кеңейтілген простата уретраға қысым жасайды, бұл зәр шығару 
проблемаларына әкеледі. Әйелдер үшін сүзбе құрамындағы мырыш 
жұмыртқалардың пісіп-жетілуі үшін, ал жүктілік кезінде - ұрықтың қалыпты 
қалыптасуы мен өсуі үшін өте маңызды. Емшекпен емізу кезінде мырыштың 
қажетті мөлшерін сақтау да маңызды, себебі бұл баланың дамуына әсер етеді. 
Кальций әйелдердің перименопауза кезінде (алдын ала және менопаузадан кейінгі 
бірінші жыл, шамамен 45 жаста басталады) және постменопауза кезінде (65-69 
жасқа дейін) диетасында маңызды рөл атқарады, өйткені минералды жеткілікті 
мөлшерде қабылдау сүйек денсаулығы үшін маңызды және сүйек ауруларының 
алдын алу. Спортшылар үшін Сүзбеде жеңіл сіңетін ақуыз көп (жалпы салмақтың 
10–18%), бұл оны спортшылар үшін тамаша өнім етеді. Зерттеулер көрсеткендей, 
ұйықтар алдында ақуызға бай тағам түні бойы бұлшықет протеинінің синтезінің 

13 
жылдамдығын арттырады. Қарсылық жаттығуларында ұйықтар алдында ақуызды 
тамақтандыру бұлшықет массасы мен күшін арттыруға пайдалы әсер етеді. 
Спортшылар үшін сүзбедегі кальций сүйек беріктігінің кепілі ретінде ғана емес, 
сонымен қатар минерал дене тіндерінде болатындықтан және жүйке 
импульстарын беруде және бұлшықеттердің жиырылуында маңызды рөл 
атқаратындықтан маңызды. Сүзбенің зияны Сүт протеиніне төзімсіздігі бар 
адамдарға, сондай-ақ ауыр бүйрек ауруы бар адамдарға (мысалы, бүйрек 
жеткіліксіздігі) сүзбе тұтынуға болмайды. Кез келген тағамдық өнім сияқты, сүзбе 
диетаның негізін құрмай, теңдестірілген диетаның элементі болуы керек. Сүзбеде 
ақуыз көп, бірақ май мен көмірсу аз болғандықтан, басқа тағамдардан қажетті 
қоректік заттарды (дәрумендер, макро- және микроэлементтер) алу үшін диетаға 
әртүрлілік қосу маңызды. 
Аурулар болмаған жағдайда, сүзбе күн сайын 200 г дейін жеуге болады, өйткені 
бұл өнімде күнделікті тұтынудан аспайтын витаминдер мен минералдар бар. 
Салмақ жоғалтуға арналған сүзбе Сүзбе салмақ жоғалтуға арналған тамаша өнім 
болып табылады, өйткені оның құрамында аз мөлшерде калория бар, сонымен 
қатар дұрыс жаттығулар жиынтығымен артық майдан зиянсыз арылуға мүмкіндік 
беретін көп ақуыз бар. бұлшықет массасы. Клиникалық зерттеулер көрсеткендей, 
қалыпты жоғары ақуызды диета (бұл жерде энергияның 30% -дан астамы ақуыз 
тағамдарынан алынады) дене салмағын азайтып қана қоймайды, сонымен қатар 
май массасын азайту арқылы дене құрамын жақсартады. Ақуызға бай диетаны 
қолдану салмақ жоғалтқаннан кейін салмақтың қалпына келуіне жол бермейді 
және сау адамдарда сүйек тығыздығына немесе бүйрек қызметіне кері әсер 
етпейді. Ақуызға бай диета аппетит пен қанықтылықты бақылайтын гормондарға 
әсер етеді, бұл тағамды тұтынудың төмендеуіне әкеледі. Осылайша, жоғары 
ақуызды диета семіздіктің алдын алу және семіздікке байланысты кейбір 
ауруларды емдеу үшін қолданылуы мүмкін. 
Сүзбені қалай таңдауға болады 2024 жылы Роспотребнадзор табиғи сүт өнімдерін 
пальма майы мен сояны қоспай-ақ бөлуге мүмкіндік беретін «БЗМЖ» (Сүт майын 
алмастырғышсыз) және «СЗМЖ» (Құрамында сүт майын алмастырғыш) 
таңбалауын енгізді. түрлі қоспалар мен сүт майын алмастырғыштары бар өнімдер. 
Сондай-ақ, 2021 жылдан бастап барлық сүт өнімдері DataMatrix форматындағы 
(QR код) арнайы криптокодпен таңбаланады. Бұл бірегей код қаптамаға немесе 
затбелгіге орналастырылады және өнімнің бүкіл қозғалыс тізбегін басқаруға 
мүмкіндік береді, бұл өз кезегінде контрафактілік өнімдердің көздерін анықтауға 
көмектеседі. Роспотребнадзор кремді реңктері бар ақ сүзбе таңдауды ұсынады. 
Иісі аздап қышқыл болуы керек. Майы аз сүзбеде аз мөлшерде сарысу болуы 
мүмкін. Сүзбе сатып алғанда, шығарылған күніне, жарамдылық мерзіміне және 
қаптамасының бүтіндігіне назар аударыңыз. Сүзбе тез бұзылатын өнім 
болғандықтан, ашық қаптаманы тоңазытқышта үш күннен артық емес сақтауға 
болады, дегенмен консерванттар қосылған әртүрлі сүзбе өнімдерін ұзағырақ 
сақтауға болады. 

14 
Сүзбе – қоректік заттар мен минералдардың қоймасы, сондықтан оның тағамдық 
құндылығы ең жоғарылардың бірі болып табылады. Ол әртүрлі тәсілдермен 
жасалады, бұл классификацияны анықтайды. Біріншіден, сүзбе ашытылған сүт 
және қышқыл-сары болуы мүмкін. Сүт өнімдерінің келесі түрлері бар: толық 
майлы, жартылай майлы, классикалық, майсыз, кальциленген (кальцийдің жоғары 
концентрациясы бар). 
Сүзбе ағзаға өте пайдалы. Ол A, B, C, D витаминдеріне бай. Құрамында фосфор, 
кальций, темір, казеин, лактоза, май және ферменттер көп. Сүзбені үнемі 
тұтынатын болсаңыз, сүйек тінін нығайтып, иммунитетті арттырып, бауыр 
қызметін жақсартасыз. Өнімнің сүт қышқылы бактериялары асқазан-ішек 
жолдарының жұмысын жақсартады және ішек моторикасын қалыпқа келтіреді. 
Сүзбенің жағымды дәмі, түсі және иісі бар. Пісіруде ол әртүрлі тағамдарды 
дайындау үшін қолданылады. Бұл ірімшік торттары, тұшпара, кастрюль, 
пирогтар, ірімшіктер, тоқаш, тоқаш болуы мүмкін. Сүт өнімі қаймақ, бал, шөптер, 
жаңғақтар, ет, тәтті соустармен біріктіріледі. Ол жаңа піскен күйде тұтынылады. 
Сүзбенің жарамдылық мерзімі бірнеше күн ғана екенін есте ұстаған жөн. Егер 
сізде тоңазытқышта сүт өнімі болса және онымен не істеу керектігін білмесеңіз, 
осы жерден таба алатын рецепттердің бірін пайдаланыңыз. 
Сүзбе – диеталар мен дұрыс тамақтану жүйелерінің бір бөлігіне айналған төмен 
калориялы сүт өнімі. Сүзбенің калориялығы қандай? 
Бір кесе майы аз сүзбеде (200–250 г) 185 калория бар. Өнімнің майлылығы 
неғұрлым жоғары болса, соғұрлым оның құрамында калория көп болады. Бір кесе 
майы аз сүзбеде келесі қоректік заттар бар: 25 г ақуыз; 2,7 г май; 11 г көмірсулар; 
9 г қант; 136 мг калий. Сүзбе – кальцийдің, В₁₂ дәруменінің, фосфордың, селеннің, 
натрийдің және ағзаға күнделікті қажет басқа компоненттердің көзі. 
Сүзбенің зияны Сүзбені кез келген мәзірге қосу оңай. Оны таза, жеміспен, балмен 
немесе қантпен жеуге немесе кез келген тағамға қосуға болады. Сүзбе гранола, 
тосттар, вафли және құймақпен жақсы үйлеседі, оны салаттарға қосуға, сүзбе 
соусын жасауға және тіпті смузи жасауға болады. Өнімнің пайдасы мен калория 
мөлшері таңдалған комбинацияға байланысты өзгеретінін есте сақтаңыз. Сүзбе 
піспеген ірімшік болғандықтан, оның құрамында пармезан, чеддар немесе 
швейцария сияқты ескі ірімшіктерге қарағанда лактоза көп. Оны лактозаға 
төзбеушілігі бар адамдар қолданбауы керек. 
Лактоза төзімсіздігі бар адамдар сүзбе жеген кезде оларда кебулер, газдар, диарея 
және іштің ауыруы сияқты ас қорыту проблемалары болуы мүмкін. Лактозадан 
басқа, сүзбеде казеин мен сарысу бар, сиыр сүтіндегі белоктардың екі түрі, кейбір 
адамдарда аллергиясы бар. Summer Fanous зерттеулеріне сәйкес, кальцийдің өзі 
көп мөлшерде денсаулыққа зиян тигізуі мүмкін. Сондықтан сүзбені артық 
пайдаланбау керек. Күніне 200-250 г таза өнімді жеу жеткілікті. Баламалы 

15 
медицина және арнайы диеталар әрқашан оң нәтиже бермесе де, қатерлі ісік 
сияқты ауруларды емдеу үшін сүзбе пайдаланады. Майы аз сүзбе зиянды ма?
Майларды кетіру кезінде сүзбеден басқа қоректік заттар, соның ішінде майда 
еритін витаминдер, мырыш, фторид және фолий қышқылы жойылады. Бұл 
элементтер кальцийді сіңіру үшін қажет. Олар болмаған кезде кальций нашар 
сіңеді, сондықтан сүзбенің пайдасы айтарлықтай төмендейді. Дегенмен, өнімнің 
арнайы қарсы көрсетілімдері жоқ. 
Сүзбе калориясы төмен болуы мүмкін болса да, кейбір сорттарда қаныққан 
майдың айтарлықтай деңгейі және одан да көп калория бар. Сізге қажетті барлық 
артықшылықтарды алу үшін сатып алмас бұрын жапсырманы оқып шығыңыз. 

жүктеу/скачать 0,54 Mb.

Достарыңызбен бөлісу: